Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy chủ trì tại Hội nghị

Tại Hội nghị, bà Ninh Thị Thu Hương - Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở cho biết, công tác tổ chức lễ hội trên địa bàn cả nước đã có sự chuyển biến tích cực, đi vào nền nếp. Nhìn chung, việc tổ chức lễ hội đã tuân thủ nghiêm các văn bản chỉ đạo của Trung ương và địa phương. Các lễ hội có tập tục mang yếu tố bạo lực, không phù hợp với xu thế thời đại đã chuyển đổi hình thức thực hành nghi lễ như: lễ hội Ném Thượng (Bắc Ninh) năm thứ ba không tổ chức chém lợn giữa sân đình; Hội phết Đình Đông Lai, xã Bàn Giản (Vĩnh Phúc) diễn ra an toàn không có nội dung tổ chức cướp phết mà chỉ thực hành trình diễn nghi lễ; Hội Phết Hiền Quan (Tam Nông, Phú Thọ) đã thay đổi hình thức tổ chức mới, chia đội và giới hạn khu vực chơi đảm bảo cho hoạt động lễ hội diễn ra an toàn; Lễ hội Đền Sóc, xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn năm đầu tiên thay đổi hình thức cướp lộc, không xuất hiện cảnh tranh giành cướp giò hoa tre.

Bà Ninh Thị Thu Hương - Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở báo cáo công tác tổ chức và quản lý lễ hội đầu xuân

Mậu Tuất 2018 tại Hội nghị.

Nhiều lễ hội dân gian có quy mô lớn như lễ hội chùa Hương (Hà Nội), Lễ hội Yên Tử (Quảng Ninh), Lễ hội Côn Sơn-Kiếp Bạc (Hải Dương), Lễ hội Phủ Dày (Nam Định), Lễ hội bà Chúa Xứ núi Sam (An Giang), lễ hội Núi Bà Đen (Tây Ninh)... được đầu tư tổ chức công phu, kết hợp hài hòa giữa yếu tố thiêng của lễ và không khí tưng bừng của phần hội với các trò chơi, trò diễn dân gian truyền thống và hiện đại. Đặc biệt, nhiều lễ hội dân gian của đồng bào các dân tộc thiểu số đã được quan tâm khôi phục và tổ chức như lễ hội Lồng Tồng (dân tộc Tày, Nùng), Lễ hội Cầu mùa (dân tộc Khơ Mú); Lễ hội Gầu Tào dân tộc H’Mông; Lễ hội Hoa Ban dân tộc Thái; Lễ hội mừng lúa mới... 

Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch và chính quyền các địa phương đã quan tâm tới công tác cơ sở hạ tầng, mở rộng khu vực đón tiếp, nơi trông giữ phương tiện giao thông, xây dựng công trình vệ sinh công cộng hợp chuẩn, bố trí lực lượng thu gom rác thải, công bố số điện thoại đường dây nóng tiếp nhận ý kiến của nhân dân; vận động nhân dân và du khách thực hiện nếp sống văn minh khi tham gia lễ hội, thắp hương, đặt lễ đúng nơi quy định. Đảm bảo an toàn phòng chống cháy nổ, bảo vệ cảnh quan môi trường, giữ gìn sự trang nghiêm của di tích, lễ hội.

Ông Trương Minh Tiến - Phó Giám đốc Sở VHTT Hà Nội đóng góp ý kiến tại Hội nghị.

Tại các địa phương, Sở VHTTDL, Sở VHTT các tỉnh/thành tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trước, trong và sau khi tổ chức lễ hội, kịp thời ngăn chặn và xử lý nghiêm các vi phạm, đặc biệt là các hành vi lợi dụng di tích, lễ hội để trục lợi, kích động bạo lực, lưu hành, kinh doanh văn hóa phẩm trái phép, các biểu hiện tiêu cực, biến tướng trong các lễ hội và các vi phạm thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội…

Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn xảy ra những hiện tượng chen lấn, xô đẩy, giành lộc tại một số lễ hội. Đốt đồ mã, vàng mã vẫn còn nhiều tại các di tích, đền, phủ, gây ô nhiễm môi trường, lãng phí, nguy cơ hỏa hoạn. Một số cơ quan còn buông lỏng quản lý, để cán bộ, công chức, viên chức và người lao động vi phạm kỷ luật lao động, đi lễ hội trong giờ hành chính; Hiện tượng bày và đổi tiền hưởng chênh lệch vẫn diễn ra ở một số di tích lễ hội; Một số lễ hội, di tích vẫn để xảy ra tình trạng bán hàng rong, ăn xin, gây ảnh hưởng tới mỹ quan di tích; công tác vệ sinh môi trường, ùn tắc giao thông, đặt tiền giọt dầu, thu gom tiền công đức tại một số di tích chưa kịp thời...

Bà Lê Thị Thanh Bình - Giám đốc Sở VHTTDL Yên Bái đóng góp ý kiến tại Hội nghị.

Tại Hội nghị, các đại biểu cũng đưa ra các kiến nghị, đề xuất để việc quản lý lễ hội trong thời gian tới được tốt hơn như: Đề nghị Bộ VHTTDL tiếp tục quan tâm chỉ đạo thực hiện nghiêm các quy định về quản lý, tổ chức và thực hiện nếp sống văn minh trong hoạt động lễ hội để các lễ hội được tổ chức đúng ý  nghĩa, bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc; thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn chuyên đề về công tác quản lý và tổ chức lễ hội; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát các hoạt động của lễ hội…

Toàn cảnh Hội nghị.

Để khắc phục cho những mặt hạn chế cũng như tìm ra giải pháp cho mùa lễ hội năm tới đây, Thứ trưởng Trịnh Thị Thuỷ cho biết: Bộ VHTTDL sẽ quản lý chặt chẽ hoạt động cấp phép tổ chức lễ hội trên địa bàn, không cấp phép tổ chức lễ hội có nội dung kích động bạo lực, trái với truyền thống yêu hòa bình và nhân ái của dân tộc; không cấp phép tổ chức lễ hội chọi trâu, hội chọi trâu không phải là lễ hội truyền thống, vì mục đích thương mại.

Tích cực phối hợp với các Ban, Bộ, ngành trong việc quản lý và tổ chức lễ hội; định hướng tuyên truyền về giá trị, ý nghĩa giáo dục của lễ hội; vận động, thuyết phục nhân dân thực hiện nếp sống văn minh khi tham gia lễ hội. Đồng thời, tiếp tục, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trước, trong và sau khi tổ chức lễ hội, kịp thời ngăn chặn và xử lý nghiêm các vi phạm, đặc biệt là các hành vi lợi dụng di tích, lễ hội, tín ngưỡng để trục lợi, kích động bạo lực và các hành vi vi phạm pháp luật khác.

Có định hướng để giảm tần suất tổ chức lễ hội. Đối với lễ hội truyền thống: Rà soát, lựa chọn việc phục dựng những lễ hội truyền thống có giá trị lịch sử văn hóa mang ý nghĩa giáo dục truyền thống tốt đẹp của dân tộc; hạn chế phục dựng những lễ hội có tập tục không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam, không phù hợp với đời sống xã hội hiện nay.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giới thiệu về nguồn gốc và giá trị của lễ hội, di tích và các nhân vật được thờ phụng, tôn vinh; bảo tồn có chọn lọc những phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc theo xu hướng lành mạnh, tiến bộ; vận động nhân dân hạn chế đốt đồ mã, vàng mã tại các di tích, cơ sở thờ tự và trong lễ hội đảm bảo an toàn, tiết kiệm.

“Nếu chúng ta tổ chức nghiêm túc các hoạt động lễ hội, nhằm mục đích giáo dục truyền thống tốt đẹp của lễ hội để cộng đồng được hưởng những giá trị văn hóa tốt đẹp của lễ hội thì nó không phát sinh những điểm nóng”, Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy khẳng định.

Lan Anh