Hải Phòng: Nỗ lực bảo tồn văn hóa các dân tộc thiểu số
10/11/2025 | 20:48Các dân tộc thiểu số chiểm tỷ lệ nhỏ dân số trên địa bàn thành phố nhưng có đời sống văn hóa đa dạng, bao gồm Sán Dìu, Hoa, Tày, Nùng, Thái, Dao, Mường... Mặc dù trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, một số dân tộc tại nơi đây vẫn duy trì các tập tục, ngôn ngữ và trang phục truyền thống tạo lên một thành phố Hải Phòng không chỉ có thế mạnh phát triển kinh tế mà còn phát triển đa dạng văn hóa các dân tộc.
Thành phố Hải Phòng sau khi hợp nhất với tỉnh Hải Dương lấy tên gọi là Thành phố Hải Phòng, có diện tích tự nhiên là 3.194,72km2, quy mô dân số là 4.664.124 người. Thành phố Hải Phòng có nhiều nét văn hóa đặc thù, phát triển văn hóa song hành giữa kinh tế - văn hóa xã hội. Là vùng đất địa linh nhân kiệt, có bề dày lịch sử và trầm tích văn hóa, hiện đang lưu giữ khối lượng lớn văn hóa vật thể và phi vật thể đa dạng, độc đáo với 3.981 di tích lịch sử, văn hoá, danh thắng. 1.289 lễ hội, 24 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; 02 Nghệ nhân nhân dân và 46 Nghệ nhân ưu tú và nhiều tài liệu, hiện vật có giá trị cao đang lưu giữ tại Bảo tàng thành phố, bảo tàng tư nhân và các nhà sưu tập cổ vật trên địa bàn thành phố.
Các dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ nhỏ dân số trên địa bàn thành phố nhưng có đời sống văn hóa đa dạng, bao gồm Sán Dìu, Hoa, Tày, Nùng, Thái, Dao, Mường... Mặc dù trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, một số dân tộc tại nơi đây vẫn duy trì các tập tục, ngôn ngữ và trang phục truyền thống tạo lên một thành phố Hải Phòng không chỉ có thế mạnh phát triển kinh tế mà còn phát triển đa dạng văn hóa các dân tộc.

Ảnh minh họa
Trên địa bàn thành phố Hải Phòng dân tộc thiểu số hiện có 1.027 hộ dân với 3.503 người là đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống tập trung tại phường Nguyễn Trãi. Nơi đây có 16 dân tộc thiểu số khác nhau, bao gồm dân tộc Hoa; Sán Dìu; Sán Chay; Tỳ; Nùng; Thái; Khơ Me; Mường; Thổ; Dao; Cao Lan; H'Mông; Lào; Paco; Mông và Phén sinh sống. Trong đó, đông nhất là dân tộc Sán Dìu (1.919 người) và dân tộc Hoa (1.158 người), tập trung chủ yếu tại khu vực xã Bắc An (thuộc thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương cũ).
Nguồn thu nhập chính về kinh tế của bà con dân tộc tại nơi đây chủ yếu trồng trọt, chăn nuôi, trồng và bảo vệ rừng, canh tác trồng lúa một vụ/ năm được canh tác trên đồng ruộng và đồi núi. Trong bối cảnh kinh tế phát triển, theo dòng thời gian, văn hóa các dân tộc thiểu số trên địa bàn đã bị mai một theo thời gian, tuy nhiên, số ít dân tộc vẫn gìn giữ được bản sắc văn hóa riêng.
Chính vì vậy, thực hiện các Đề án trong chương trình công tác và nhiệm vụ chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tại các Đề án: "Tổ chức định kỳ ngày hội, giao lưu, liên hoan văn hóa, thể thao và du lịch vùng đồng bào các dân tộc thiểu số theo khu vực và toàn quốc giai đoạn 2021-2030"; "Chương trình hoạt động văn hóa, nghệ thuật phục vụ vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2021-2030"; "Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021 – 2030".
Sở VHTTDL đã tổ chức thực hiện các chương trình hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao thường xuyên tại địa phương. Phối hợp với UBND thành phố Chí Linh (tỉnh Hải Dương cũ) tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 473/KH-LN ngày 3/4/2019 về việc tổ chức Ngày hội Văn hoá, Thể thao các dân tộc thiểu số tỉnh Hải Dương năm 2019 tại thành phố Chí Linh với nhiều nội dung như: Chương trình giao lưu văn nghệ, thể dục, thể thao, kéo co, trình diễn trang phục dân tộc … Những hoạt động này không chỉ thu hút được các dân tộc thiểu số trên địa bàn tham gia hưởng ứng mà còn góp phần bảo tồn thúc đẩy sự phát triển của các ngành nghề truyền thống, bảo vệ sự đa dạng văn hóa của đất nước nói chúng và thành phố Hải Phòng nói riêng.
Bên cạnh đó, thành phố còn tổ chức triển khai nhiều các hội thi, hội diễn, liên hoan văn hóa, văn nghệ, giải thể thao từ cấp tỉnh đến cơ sở, chú trọng đến các vùng dân tộc thiểu số như Hội thi câu lạc bộ Gia đình phát triển bền vững, Liên hoan sân khấu không chuyên, Liên hoan hát ru, hát dân ca... Duy trì và phát triển hoạt động của các loại hình sinh hoạt câu lạc bộ quần chúng, toàn thành phố hiện có 5.140 câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao cấp xã, thôn.
Các lễ hội trên địa bàn đều đã thành lập Ban Tổ chức, xây dựng chương trình, kế hoạch tổ chức một cách bài bản, khoa học. Các hoạt động lễ hội diễn ra trang trọng, an toàn, đúng nghi lễ cùng nhiều hoạt động văn hóa, thể thao và các trò chơi dân gian sôi nổi được thực hiện theo đúng truyền thống và đúng quy định của Đảng, Nhà nước, của thành phố cũng như quy định của địa phương trong việc thực hiện nếp sống văn hóa, văn minh trong lễ hội tại các di tích. Tiêu biểu là lễ hội mùa Xuân và lễ hội mùa Thu Côn Sơn - Kiếp Bạc, lễ hội chọi trâu Đồ Sơn, lễ Hội Nữ tướng Lê Chân, lễ hội Đền Nghè – Chùa Hàng Kênh… được Sở VHTTDL tham mưu cho UBND thành phố tổ chức hàng năm với nhiều điểm nhấn, nét mới, đặc sắc đã tạo dấu ấn đậm nét, được nhân dân trong và ngoài tỉnh ghi nhận, đánh giá cao
Song song với việc bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa, trong những năm qua, Sở VHTTDL đã chú trọng triển khai các chương trình giáo dục di sản đối với học sinh trong nhà trường và được sự ủng hộ nhiệt tình của giáo viên và đông đảo các em học sinh tham gia hưởng ứng.
Trong thời gian tới, để văn hóa văn hóa các dân tộc thiểu số được bảo tồn và phát huy hiệu quả các giá trị, thành phố Hải Phòng đề xuất: Các di sản văn hóa tiêu biểu của cộng đồng dân tộc thiểu số trên địa bàn được kiểm kê, lập hồ sơ tư liệu hóa và có kế hoạch bảo tồn, phục dựng; Các lễ hội truyền thống, làn điệu dân ca, nghệ thuật dân gian được khôi phục, duy trì hoặc truyền dạy cho thế hệ trẻ.; Xây dựng mô hình "Làng văn hóa dân tộc" hoặc "Không gian sinh hoạt văn hóa cộng đồng" tại các xã có đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.












