Toàn bộ tấm bia là một khối đá thanh màu xanh đen nguyên khối hình chữ nhật, phần trán bia và bệ bia đã bị vỡ không còn nguyên vẹn; phía trên trán bia và diềm bia được chạm khắc trang trí các họa tiết hoa văn hình dây leo cách điệu, được sắp xếp đối xứng đều nhau.

Bia có kích thước cao 1,5m, mỗi cạnh hình vuông có kích thước rộng 0,5m. Toàn bộ 4 mặt bia đều khắc chữ Hán cổ sâu và rõ nét. Mặt trước và hai mặt bên thân bia gồm 2 hàng chữ khắc theo hàng dọc từ trên xuống, mỗi hàng có 25 chữ Hán cổ, được viết theo lối chữ chân.

Mặt trước trán bia có ghi dòng chữ Hán cổ: Hưng Long Tự (chùa Hưng Long). Mặt sau phía trên ghi: Hưng Công… (một chữ mờ). Phía thân bia ghi niên đại ngày tháng dựng bia và xây chùa.

Qua nghiên cứu bước đầu cho thấy, đây là tấm bia đá cổ có niên đại năm Gia Long thứ 11 (1812), thời Nguyễn, cách ngày nay trên 200 năm của một ngôi chùa cổ tên là chùa Hưng Long. Ngôi chùa thuộc làng Du Đồng, tổng Du Đồng, phủ Đức Quang, trấn Nghệ An (nay thuộc thôn Hồng Hoa, xã Đức Đồng, huyện Đức Thọ).

Chùa này từng rất lớn, được người dân lui tới thường xuyên, nhưng nay đã trở thành phế tích. Quá trình sưu tầm khảo cứu, cán bộ chuyên môn đã phát hiện tấm bia nằm dưới tầng đất sâu một mét.

Việc tìm thấy tấm bia đá cổ góp phần quan trọng minh chứng cho địa danh làng cổ Du Đồng xưa của huyện Đức Thọ và việc phục dựng chùa Hưng Long nhằm bảo tồn các giá trị di sản văn hóa trong tiến trình phát triển của lịch sử dân tộc.

Nguyễn Nga/Sở VHTTDL Hà Tĩnh