Mộc bản trường học Phúc Giang (còn gọi là Mộc bản trường Lưu) là di sản quý hiếm “có một không hai” của dòng họ Nguyễn Huy. Nó được sáng tạo ra từ giữa thế kỷ thứ XVIII đến đầu thế kỷ XX tại làng Trường Lưu, xã Lai Thạch, huyện Thiên Lộc (xã Trường Lộc, huyện Can Lộc ngày nay). Toàn bộ mộc bản được khắc với kỹ thuật thủ công truyền thống, khắc ván bằng âm bản tinh xảo trên cả hai mặt, chữ được viết với thư pháp đẹp đẽ, thanh thoát với nhiều dạng chữ như: Lệ, thảo, giản, dị tự, tục tự, cổ tự, chữ kiêng húy… được khắc nổi theo thể chân thư, mỗi mặt khoảng 18-20 hàng theo chiều ngang tấm gỗ.


Chiều dài mỗi tấm gỗ mộc bản bằng kích cỡ trang giấy 30cm, rộng 20cm, dày 2cm, được làm từ gỗ cây thị đực, một loại gỗ có độ dai, mềm và bền cao nên mới lưu giữ được đến ngày nay. Trải qua nhiều biến cố, thăng trầm của lịch sử, hiện nay toàn bộ mộc bản chỉ còn 383 bộ được lưu giữ và bảo quản tại Nhà thờ Nguyễn Huy Tự. Toàn bộ mộc bản được 5 danh nhân văn hóa dòng họ Nguyễn Huy biên soạn gồm Nguyễn Huy Tửu, Nguyễn Huy Oánh, Nguyễn Huy Cự, Nguyễn Huy Quýnh và Nguyễn Huy Tự. Hầu hết những người này đều tham gia giảng dạy tại Quốc Tử Giám.

Tại hội nghị toàn thể lần thứ 7 Ủy ban Chương trình ký ức Thế giới Khu vực Châu Á-Thái Bình Dương do Việt Nam đăng cai tổ chức tại thành phố Huế từ ngày 18 đến 21/5/2016 đã công bố 13/16 hồ sơ do các nước đệ trình, trong đó cả 2 hồ sơ của Việt Nam là Thơ văn trên kiến trúc Cung đình Huế và Mộc bản Trường học Phúc Giang đều được ghi danh vào Di sản tư liệu thuộc Chương trình ký ức Thế giới Khu vục Châu Á - Thái Bình Dương.

Thời gian tới, tỉnh Hà Tĩnh sẽ chỉ đạo nghiên cứu, lựa chọn phương pháp và vật liệu để bảo quản nhằm kéo dài tuổi thọ cho mộc bản, xây dựng và triển khai quy hoạch làng văn hóa du lịch Trường Lưu, trong đó có giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị của mộc bản.

Sau khi kết thúc buổi lễ, Bằng công nhận đã được rước về xã Trường Lưu, huyện Can Lộc./.