Cách trung tâm xã Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh khoảng 5km về phía Đông Bắc, con đường quanh co men theo sườn núi dẫn đến thôn Cao Thắng, một trong 17 thôn bản của xã Lục Hồn mới. Nằm trên sườn tây núi Cao Xiêm cao 1.429m, cùng Khe Ô và Ngàn Pạt, Cao Thắng có những thửa ruộng bậc thang nối dài ở độ cao 300-600m, uốn lượn quanh triền đồi.

Theo bà Phạm Minh Huyền, Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội xã Lục Hồn, ruộng bậc thang không chỉ là tư liệu sản xuất mà còn là biểu tượng văn hóa, minh chứng cho hành trình chinh phục thiên nhiên của người dân Cao Thắng. Đồng bào dân tộc Dao, Tày, Sán Chỉ... là những người tiên phong tới đây, đã tận dụng địa hình, dẫn nước từ khe suối lên sườn đồi để trồng lúa, tạo nên những bậc ruộng uốn quanh triền núi, vừa giữ đất, giữ nước, vừa nuôi sống cư dân vùng cao.

Theo đó, qua thời gian, ruộng bậc thang trở thành tư liệu sản xuất đặc biệt và là "di sản sống" của cư dân miền biên viễn. Nét đặc sắc nhất là ở Cao Thắng, mỗi thửa ruộng chỉ rộng vài mét nhưng kéo dài hàng chục bậc uốn lượn theo triền đồi. Bờ ruộng cao, men theo thế đất và khe suối tạo lên những "mạch nước sống" nuôi dưỡng mùa màng. Trên triền ruộng trùng điệp ấy, người dân cần mẫn canh tác, tạo nên mùa vàng bội thu, canh tác những giống lúa ngon, hương thơm ngát mùa cơm mới.

Không chỉ là tư liệu sản xuất, mang đặc sắc vùng cao, ruộng bậc thang còn ẩn chứa trong mình nét đẹp văn hóa riêng. Mỗi mùa vụ là một vòng đời tín ngưỡng, gắn liền với Lễ hội cầu mùa, Lễ cầu mưa và Lễ mừng cơm mới diễn ra vào tháng 10 âm lịch hằng năm. Trong ngày hội mừng cơm mới, mâm cúng xôi lá gừng, gà luộc, rượu nếp được dâng lên tổ tiên để cảm tạ trời đất cho mùa lúa bội thu. Niềm tin ấy truyền đời, như một cách người vùng cao tri ân thiên nhiên và tôn vinh sức lao động.

Với những giá trị đó, năm 2020, UBND tỉnh Quảng Ninh đã xếp hạng Ruộng bậc thang Lục Hồn là Danh lam thắng cảnh cấp tỉnh, khẳng định giá trị văn hóa - lịch sử- thẩm mỹ của quần thể này. Và ruộng bậc thang ở Cao Thắng là một trong những địa điểm tiêu biểu, có vẻ đẹp hùng vĩ, sức hấp dẫn riêng.

Ngày nay, Cao Thắng cùng các thôn Khe Ô, Ngàn Pạt trở thành trung tâm du lịch sinh thái của vùng. Vào tháng 10-11, khi lúa chín vàng rực, địa phương tổ chức Hội Mùa vàng Lục Hồn, với nhiều hoạt động văn hóa thể thao đặc sắc như "Bay trên mùa vàng", thi mâm ẩm thực, trải nghiệm gặt lúa, gieo hạt cải hoa vàng, chinh phục đỉnh Cao Xiêm, "nóc nhà Quảng Ninh", hay chương trình "ở cùng bản, ăn cùng dân, làm cùng nghề" giúp du khách hòa mình vào nhịp sống vùng cao.

Khi du khách về trải hội mùa vàng hay chinh phục đỉnh Cao Xiêm nhìn xuống, những thửa ruộng xếp tầng như những nốt nhạc vàng giữa núi rừng. Đó không chỉ là cảnh sắc, mà là bản giao hưởng, minh chứng sống động cho sự thích nghi và sáng tạo, biểu tượng cho tinh thần bền bỉ của con người vùng biên giới.

Từ một vùng canh tác cổ truyền, Cao Thắng hôm nay đang chuyển mình thành điểm đến du lịch sinh thái văn hóa tiêu biểu. Mỗi thửa ruộng bậc thang không chỉ là sản phẩm lao động mà còn là "tác phẩm nghệ thuật" giữa trời đất. Và trong hơi thở phát triển du lịch, người dân nơi đây vẫn giữ trọn tinh thần gìn giữ bản sắc, coi ruộng bậc thang là "tài sản truyền đời", vừa mưu sinh, vừa nuôi dưỡng niềm tự hào về cảnh sắc vùng biên viễn tươi đẹp.

Việc chú trọng xây dựng hạ tầng, mở rộng đường giao thông đến các thôn bản, khuyến khích người dân làm du lịch cộng đồng, phát triển homestay, sản phẩm OCOP và các tour trải nghiệm nông nghiệp bền vững sẽ giúp Cao Thắng đang trở thành điểm hẹn mới trên bản đồ du lịch của Quảng Ninh. Qua đó, vừa phát triển du lịch, vừa gắn với bảo tồn văn hóa bản địa.

Mỗi mùa lễ hội, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn cảm nhận rõ tình người vùng cao, mộc mạc, hiếu khách và chân thành, góp phần lan tỏa hình ảnh một Cao Thắng năng động, giàu bản sắc.