Việc gắn bảo tồn văn hóa truyền thống với phát triển dịch vụ du lịch đã tạo ra sinh kế bền vững cho nhiều hộ gia đình, góp phần quan trọng trong công tác giảm nghèo.

Tại vùng núi phía Bắc, nhiều bản làng của các dân tộc thiểu số như Dao, Thái, Mông, Hà Nhì đã đẩy mạnh khai thác giá trị văn hóa bản địa để thu hút du khách. Từ những ngôi nhà sàn truyền thống, trang phục dân tộc, lễ hội mùa, nghệ thuật múa hát dân gian cho đến ẩm thực đặc trưng đều được gìn giữ và giới thiệu đến khách tham quan.

Nhiều hộ dân mạnh dạn cải tạo nhà ở thành homestay, xây dựng khu sinh hoạt cộng đồng, mở dịch vụ hướng dẫn du lịch, bán sản phẩm thủ công. Nhờ đó, thu nhập của người dân tăng lên đáng kể, nhiều hộ nghèo đã vươn lên khá giả nhờ hoạt động du lịch.

Tại khu vực Tây Nguyên, các buôn làng của người Ê Đê, Gia Rai, Mạ đang phát triển mô hình du lịch trải nghiệm, nơi du khách có thể tham gia sinh hoạt cộng đồng, xem biểu diễn cồng chiêng, thưởng thức rượu cần và khám phá không gian văn hóa nhà dài. Một số địa phương còn phát triển mô hình du lịch nông nghiệp, du lịch sinh thái rừng, liên kết với doanh nghiệp lữ hành để đưa du khách đến trải nghiệm đời sống bản địa. Nhờ sự hỗ trợ từ các chương trình mục tiêu quốc gia, nhiều hộ gia đình được tập huấn kỹ năng làm du lịch, bảo tồn nghề truyền thống, từ đó có thêm nguồn thu nhập ổn định.

Tại Tây Nam Bộ, các làng nghề và phum sóc Khmer đang trở thành điểm đến hấp dẫn với du khách trong và ngoài nước. Các hoạt động trải nghiệm văn hóa Khmer, nghề làm đường thốt nốt, đan lát, biểu diễn nghệ thuật dân gian được tổ chức ngay tại cộng đồng. Nhiều phụ nữ Khmer tham gia làm du lịch qua việc bán sản phẩm thủ công, nấu ăn cho đoàn khách, hoặc tham gia biểu diễn văn nghệ truyền thống. Những hoạt động này giúp tăng thu nhập, cải thiện đời sống và tạo sự gắn kết cộng đồng.

Du lịch cộng đồng còn mang đến lợi ích lớn trong việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống. Khi những giá trị văn hóa trở thành nguồn thu nhập, người dân càng có ý thức bảo tồn, hạn chế dần việc mai một văn hóa. Nhiều hủ tục lạc hậu được thay thế bằng sinh hoạt văn hóa lành mạnh, phù hợp với đời sống mới.

Theo đánh giá của các chuyên gia, để du lịch cộng đồng phát triển bền vững, cần tiếp tục đầu tư cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng dịch vụ, bảo đảm vệ sinh môi trường, an toàn du lịch và tăng cường liên kết vùng. Đồng thời, việc đào tạo kỹ năng làm du lịch, quảng bá sản phẩm, hỗ trợ phụ nữ và thanh niên tham gia các mô hình sinh kế là giải pháp then chốt giúp người dân chủ động thoát nghèo.

Du lịch cộng đồng đang mở ra cơ hội mới cho người dân vùng khó khăn – một hướng đi bền vững, vừa phát triển kinh tế, vừa giữ gìn văn hóa dân tộc.