Sau khi thu hoạch xong, việc đầu tiên của dân làng X'tiêng là phải tổ chức Lễ cúng cơm mới

Già làng cho biết, sau khi thu hoạch xong, việc đầu tiên của dân làng X'tiêng là phải tổ chức Lễ cúng cơm mới để tạ ơn những vị thần: thần trời, thần đất, thần mưa và đặc biệt là thần lúa, sau đó tạ ơn tổ tiên, ông bà đã phù hộ cho gia đình một vụ mùa bội thu. Đồng thời mong muốn các thần, nhất là thần lúa vụ mùa năm tới phù hộ cho nhà nhà làm ăn no đủ, làm ít được nhiều, làm nhiều càng nhiều hơn, lúa chất đầy kho, gà heo đầy vườn, bí bầu đầy rẫy…

Lễ hội cúng cơm mới của đồng bào X'tiêng được tổ chức mỗi năm 1 lần nhưng theo thông lệ thì lễ hội không nhất thiết phải cúng trâu, thường chỉ có heo, gà, cơm lam, rượu cần và những lễ vật khác tùy theo điều kiện của gia chủ, bon sóc.

Lễ vật đồng bào chuẩn bị gồm: Một đầu heo, ba con gà luộc, 3 ché rượu cần, 30 can rượu nếp, 30 ống cơm lam, 3 tù canh thụt, 30 xiên thịt nướng, 3 đĩa nhíp xào, 3 hao xôi nếp, rơm vàng đầu vụ, rượu ủ lâu ngày, nêu dựng ngoài sân, nong, nia sàng lúa, trầu cau, tiết gà, gạo nếp giã ngày.

Lễ hội cúng cơm mới của đồng bào X'tiêng được tổ chức mỗi năm 1 lần.

Bên cạnh đó, chủ lễ và người tham gia phải chuẩn bị sắm trang phục, trang sức lễ hội như: Nam có khố, nữ có váy (quầy), áo, khăn hoặc dây lễ quấn đầu, vòng đeo cổ, vòng đeo tay bằng bạc, đồng, dây chuỗi hạt cườm ngũ sắc,… và các khâu chuẩn bị khác theo sự phân công của chủ lễ, đảm bảo lễ hội được tổ chức suôn sẻ, thần linh vui lòng không trách phạt.

Khi cây nêu được dựng lên, lễ vật được bày biện xong xuôi, già làng tiến về phía cây nêu đọc lời khấn thông báo với các thần và hồn lúa, tổ tiên, ông bà về đón mừng ăn lễ cúng cơm mới, tổ chức có ăn lễ, uống rượu cần, mời các Giàng về ăn heo, ăn gà và vui hội cùng con dân bon sóc.

Dứt lời khấn, cồng chiêng vang lên, dân làng nối đuôi theo vòng tròn quanh sân lễ, múa theo nhịp cồng chiêng, già làng lấy tiết gà phết lên cây nêu và cầm ống hút rượu cần, đội cồng chung vui, dân làng quây quần tiếp nối, cùng ăn cơm lam, uống rượu cần, tiếng cồng tiếng chiêng réo rắt, rộn rã, nam thanh nữ tú hát múa, diễn xướng giao duyên, cuộc vui cứ thế tiếp diễn cho tới khi mệt nhoài, thịt hết, rượu nhạt thì tan hội.

Kết thúc Lễ hội Cúng cơm mới của đồng bào X'tiêng, du khách cùng chung vui múa hát, ăn uống với đồng bào các dân tộc trong Ngày hội Văn hóa tại các dân tộc tại "Ngôi Nhà chung" của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam.

Kết thúc Lễ hội Cúng cơm mới của đồng bào X'tiêng, du khách cùng chung vui múa hát,

Đây là một trong những hoạt động chính chào mừng Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam năm 2019 được tổ chức tại "Làng". Tái hiện Lễ cúng cơm mới của đồng bào X'tiêng là hoạt động thiết thực và ý nghĩa do chính chủ thể văn hóa thực hiện nhằm giới thiệu nét phong tục tốt đẹp của người X'tiêng tại "Ngôi nhà chung" và cũng là cơ hội để đồng bào X'tiêng quảng bá việc gìn giữ những phong tục, nghi lễ, những nét văn hóa của dân tộc mình tới du khách tới tham quan "Làng".