Thực trạng doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lưu trú tại Lào Cai

Mặc dù thời gian qua, các cơ sở lưu trú du lịch nhìn chung đã chủ động đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, chất lượng dịch vụ, tuy nhiên hệ thống cơ sở lưu trú du lịch trên địa bàn tỉnh chủ yếu quy mô nhỏ, chất lượng từ 3 sao trở xuống, số lượng homestay rất nhiều, còn tồn tại một số thách thức về chất lượng dịch vụ như: một số cơ sở còn thiếu chuyên nghiệp trong thiết kế, bài trí, trang trí. Trình độ của nhân viên phục vụ chưa đồng đều về kiến thức ngoại ngữ, tin học; năng lực sáng tạo, lãnh đạo quản trị còn hạn chế, dịch vụ ở mức độ trung bình, chưa phong phú. Một số cơ sở lưu trú chưa quan tâm đến bảo vệ môi trường. Do ảnh hưởng tiêu cực của dịch Covid-19 trong thời gian qua, hoạt động của các cơ sở lưu trú trên địa bàn tỉnh gặp khó khăn, do lượng khách du lịch giảm mạnh so với những năm trước. Nhiều cơ sở lưu trú nhỏ thậm chí phải đóng cửa, dừng hoạt động, một số cơ sở cắt giảm nhân công để đảm bảo duy trì hoạt động.

Giống như các tỉnh, thành phố thuộc khu vực phía Bắc, du lịch Lào Cai vẫn bị ảnh hưởng bởi yếu tố thời vụ. Lượng khách tập trung chủ yếu vào các tháng đầu năm, dịp lễ hội, mùa hè và chủ yếu là khách tham quan trong ngày. Doanh thu thấp khiến các đơn vị kinh doanh nhỏ và trung bình gặp khó khăn, nhiều đơn vị giảm quy mô kinh doanh, không nâng cấp phòng, buồng. Các trang thiết bị, dụng cụ sau một thời gian sử dụng đã xuống cấp, hư hỏng nhưng không được đầu tư sửa chữa, bổ sung kịp thời. Bên cạnh đó, dịch vụ bổ sung trong các cơ sở lưu trú chưa phong phú, chưa đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của khách du lịch trong và ngoài nước. Với các dịch vụ như: Nhà hàng, quầy bar, dịch vụ chăm sóc sức khỏe, bể bơi 4 mùa, phòng họp, phòng karaoke, sân tennis… khách chỉ có thể tìm thấy ở các khách sạn 3-5 sao tại Lào Cai. Các khách sạn từ 1-2 sao hầu như không có, hoặc ít các dịch vụ trên, do quy mô khách sạn nhỏ và sự nhận thức chưa đúng tầm quan trọng của chủ khách sạn. Hiện nay, các khách sạn nên thêm một số loại hình dịch vụ phụ trợ cho khách, như: cho thuê xe tự lái, trông trẻ, xe đưa đón khách đến sây bay hay các tuyến điểm du lịch nổi tiếng của tỉnh… chắc chắn sẽ thu hút khách hơn nữa.

Tuy nhiên, tại các cơ sở lưu trú tư nhân có quy mô nhỏ, đội ngũ quản lý và lao động thường sử dụng nguồn lao động trong gia đình, được hướng dẫn và đào tạo tại chỗ. Trình độ ngoại ngữ của đội ngũ này còn yếu, chỉ có khoảng 10% số người có bằng hoặc chứng chỉ ngoại ngữ, nhưng ít được sử dụng (ít khách nước ngoài), nên khả năng giao tiếp yếu. Mặc dù cơ quan chức năng của tỉnh đã tổ chức các lớp tập huấn về kỹ năng phục vụ, nhưng tại nhiều cơ sở lưu trú nhỏ và trung bình, người sử dụng lao động vẫn cho rằng phục vụ khách sạn là nghề đơn giản, diễn ra thời vụ, nên không tạo điều kiện cho nhân viên tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ… Do đó dẫn đến tình trạng nhân viên trong quá trình phục vụ thiếu kỹ năng, kiến thức chuyên môn, chưa thể đáp ứng được yêu cầu, hoặc thực hiện không đúng quy trình cơ bản.

Theo thống kê sơ bộ, 15-20% cơ sở lưu trú phải tạm dừng hoạt động nhất là các doanh nghiệp thuê cơ sở để kinh doanh dịch vụ lưu trú hầu như đều phải tạm dừng hoạt động. Đối với các cơ sở còn lại đa số chỉ có khách trong những dịp cuối tuần, lễ tết, công suất bình quân chỉ đạt từ 10 - 15%. Những khách sạn từ 3 - 5 sao hoạt động cầm chừng, một số khách sạn hàng tháng phải bù lỗ từ 500 triệu đồng - 2 tỷ đồng. Thị trường khách du lịch quốc tế đóng băng dẫn đến 100% hướng dẫn viên du lịch quốc tế bị mất việc làm hoặc chuyển hướng sang khách nội địa.

Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp lưu trú

Chia sẻ những khó khăn đó, tỉnh Lào Cai đã và đang sát cánh cùng với ngành Du lịch với nhiều giải pháp giúp các doanh nghiệp vượt khó thời hậu Covid-19. Về phía tỉnh, đã và đang chỉ đạo các ngành chức năng hỗ trợ chi phí tiền điện, nước, xem xét giảm một số loại thuế, phí, giãn nợ nguồn vốn vay Ngân hàng… Tỉnh Lào Cai đang tích cực đa dạng hóa các hoạt động kích cầu, tuyên truyền quảng bá, xúc tiến tiềm năng về du lịch; góp phần bình ổn và phục hồi tăng trưởng du lịch Lào Cai, thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế lựa chọn Lào Cai là điểm đến thân thiện, an toàn và hấp dẫn. Ông Hoàng Quốc Khánh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai cho biết: "Sau khi Chính phủ cho đón khách trở lại, tỉnh Lào Cai đã điều chỉnh kế hoạch du lịch, đưa ra những sản phẩm du lịch; có những giải pháp cụ thể như: Miễn giảm điện, nước, vốn vay được tháo gỡ. Trong thời gian tới chúng tôi sẽ nghiên cứu những chính sách phù hợp hơn để du lịch Lào Cai tăng trưởng trở lại".

Vừa qua, tỉnh Lào Cai đã công bố chương trình kích cầu du lịch "Mùa hè Sa Pa 2020". Đây là gói kích cầu du lịch tổng hợp các chương trình ưu đãi, khuyến mại giảm từ 10 - 60% vé tham quan các điểm du lịch, các dịch vụ du lịch, lưu trú nghỉ dưỡng và ăn uống…. Với chất lượng tốt nhất, đem đến cho du khách những trải nghiệm thú vị về mùa hè Lào Cai, trọng tâm là Khu du lịch Quốc gia Sa Pa, thành phố Lào Cai, Bắc Hà. Đến nay, đã có 82 đơn vị đăng ký chương trình kích cầu, ưu đãi dành cho khách hàng gồm: Cơ sở lưu trú du lịch, nhóm nhà hàng; nhóm đơn vị vận chuyển du khách; nhóm các công ty lữ hành… Những người làm du lịch kỳ vọng rằng: Với những giải pháp này, bức tranh du lịch Lào Cai sẽ khởi sắc hơn trong thời gian tới. Ông Hoàng Văn Tuyên, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Lào Cai cho biết: "Hiện nay nếu như dịch kiểm soát được, thì lượng khách du lịch nội địa sẽ quay trở lại. Các doanh nghiệp du lịch Lào Cai cũng phải có những phương án của riêng đơn vị mình, để làm sao ngành Du lịch Lào Cai tăng trưởng trở lại".

Với việc tổ chức rất nhiều sự kiện hấp dẫn trong thời gian tới như: Lễ hội hoa hồng và rượu vang Sa Pa; Festival Cao nguyên trắng Bắc Hà 2020; Giải Marathon vượt núi quốc tế VMM tại Sa Pa; Giải leo núi Bắc Hà; Lễ hội mùa thu Y Tý…, cùng với nhiều ưu đãi, tỉnh Lào Cai kỳ vọng sớm làm hồi sinh cho ngành Du lịch.

Đối với chính sách hỗ trợ lao động không có giao kết hợp đồng lao động (lao động tự do) thực hiện theo Quyết định số 2795/QĐ-UBND ngày 5/8/2021 và Quyết định số 3854/QĐ-UBND ngày 29/10/2021 về sửa đổi, bổ sung Quyết định số 2795/QĐ-UBND của UBND tỉnh Lào Cai. Trong đó quy định về tiêu chí, đối tượng hỗ trợ cụ thể như sau: Người lao động không có giao kết hợp đồng lao động (lao động tự do) mất việc làm trong thời gian từ ngày 1/5/2021 đến ngày 31/12/2021 do ảnh hưởng của việc dừng hoạt động để thực hiện công tác phòng, chống dịch COVID-19 theo văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, có hộ khẩu thường trú trên địa bàn tỉnh Lào Cai theo quy định của pháp luật.

Người lao động không có giao kết hợp đồng (lao động tự do) làm một trong những công việc sau: người làm công việc bốc vác, vận chuyển hàng hóa tại các ga đường sắt, cửa khẩu, chợ đầu mối; người làm nghề xe ôm;  Lao động cấp dưỡng, phục vụ tại các cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập; Lao động làm việc tại các cơ sở làm đẹp, cắt tóc, gội đầu, làm móng, phòng tập gym, yoga;  Lao động làm việc tại các nhà hàng, quán ăn, quán cà phê, quán bia, giải khát;  Lao động làm việc tại các khách sạn, homestay trên địa bàn tỉnh Lào Cai bị mất việc làm.

Giải pháp nâng cao hiệu quả dịch vụ lưu trú để phục hồi và phát triển

Bên cạnh đó, Sở cũng thường xuyên đôn đốc, hướng dẫn các cơ sở lưu trú thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 trên địa bàn tỉnh theo các cấp độ.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, rà soát, đánh giá các cơ sở lưu trú trên địa bàn. Năm 2019 đã tiến hành 3 cuộc kiểm tra với 42 cơ sở kinh doanh lưu trú du lịch; năm 2020 thực hiện 4 cuộc kiểm tra liên ngành, trong đó kiểm tra 55 cơ sở kinh doanh lưu trú du lịch. Từ đầu năm tới nay, đã thực hiện 2 cuộc kiểm tra liên ngành các cơ sở kinh doanh lưu trú du lịch. Qua kiểm tra, tập trung tiến hành xử lý các vi phạm, chỉ ra những mặt còn hạn chế của cơ sở, lập biên bản kiểm tra, yêu cầu khắc phục về: cơ sở vật chất, trang thiết bị, công tác giữ gìn an ninh trật tự, phòng chống cháy nổ, vệ sinh an toàn thực phẩm; yêu cầu chấp hành tốt các quy định của pháp luật về hoạt động lưu trú du lịch... Vì vậy, đây là công việc cần được tiến hành thường xuyên, định kỳ và thậm chí đột xuất kiểm tra để khắc phục kịp thời những hạn chế của cơ sở.

Tăng cường thu hút đầu tư vào lĩnh vực du lịch; khắc phục điểm yếu về hạ tầng, công nghệ thông tin, chỉ dẫn du lịch; các cơ sở lưu trú phải triển khai chương trình bảo vệ môi trường; phát triển các cơ sở lưu trú gần gũi với thiên nhiên… Kêu gọi sự đầu tư của các doanh nghiệp trong, ngoài tỉnh và doanh nghiệp nước ngoài vào xây dựng các cơ sở lưu trú có chất lượng và phù hợp cảnh quan môi trường của địa phương, như: Khách sạn từ 2-5 sao ở thành phố Lào Cai, thị xã Sa Pa, các khu biệt thự, resort nghỉ dưỡng tại Sa Pa… nhà nghỉ theo mô hình homestay, hay các hình thức lưu trú trải nghiệm ở nhà sàn, nhà truyền thống của người Sán Dìu, người Cao Lan,… Cùng với đó, khuyến khích người dân bảo tồn văn hóa, gìn giữ tập tục, nghề truyền thống, có ý thức bảo vệ rừng và chủ động, tích cực tham gia phục vụ khách du lịch.

Thường xuyên chú trọng đầu tư trang thiết bị tiện nghi, nâng cấp số lượng, chất lượng dịch vụ, tạo không gian xanh, sạch, đẹp, thoáng mát, chấp hành nghiêm túc các quy định phòng chống dịch, qua đó tạo điểm đến thân thiện, an toàn, hấp dẫn.

Hàng năm, ngoài việc dựa theo các tiêu chuẩn để xếp hạng, phòng Quản lý Du lịch thường xuyên tham mưu mở các hội nghị bồi dưỡng, tập huấn về triển khai các văn bản pháp luật về du lịch, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ đối với người quản lý cơ sở lưu trú du lịch, bộ phận lễ tân, buồng,… Các học viên được tập huấn các nội dung cụ thể, các chuyên đề cần thiết, vừa có tính chiến lược lâu dài, vừa sát với thực tế. Trong quá trình đào tạo, các học viên có những ý kiến đóng góp, trao đổi tích cực nhằm đưa ra các phương án giải quyết những khó khăn trong quá trình kinh doanh tại cơ sở mình.

Đẩy mạnh công tác quản lý Nhà nước về hoạt động du lịch trên địa bàn, tăng cường thanh tra, giám sát, hướng dẫn thực hiện các hoạt động lưu trú du lịch trên địa bàn.