Theo đó, trong những năm gần đây, xu hướng hội nhập, toàn cầu hóa, tạo điều kiện đi lại thuận lợi hơn luôn là một trong những chương trình nghị sự trong hợp tác đa phương và song phương như UNWTO, APEC, ASEAN… Để tăng khả năng cạnh tranh, thu hút luồng vốn đầu tư trực tiếp, luồng khách inbound (nhằm tăng thu nhập ngoại tệ, tạo việc làm…), các nước đều nghiên cứu, từng bước mở rộng diện miễn thị thực.

Hiện nay các nước có ngành du lịch phát triển hoặc đang chú trọng phát triển du lịch đều có chính sách áp dụng miễn thị thực cũng như kéo dài thời gian miễn thị thực. Do đó, việc miễn thị thực không chỉ tạo điều kiện thực sự cho khách mà còn nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh tương đối so với các đối thủ cạnh tranh cùng hướng tới thị trường khách mục tiêu chung.

Tại Việt Nam, nhằm tạo điều kiện thu hút khách du lịch quốc tế và trên cơ sở kiến nghị của Bộ VHTTDL, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định miễn thị thực đơn phương cho công dân 7 nước (trong thời gian 15 ngày): Nhật Bản, Hàn Quốc (năm 2004), 4 nước Bắc Âu gồm Na Uy, Phần Lan, Đan Mạch, Thụy Điển (năm 2005) và Nga (năm 2009).

Bên cạnh đó, Việt Nam đã miễn thị thực trên cơ sở song phương có đi có lại cho công dân của tất cả 09 nước ASEAN (tối đa 30 ngày). Chính sách miễn thị thực đã nhận được phản ứng tích cực từ du khách và chính phủ các nước được miễn thị thực, góp phần khuyến khích khách tới nhiều hơn. Đặc biệt là những nước có nguồn khách lớn, tiềm năng của du lịch Việt Nam hoặc là đối tác thương mại, đầu tư lớn như Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga, ASEAN… Lượng khách từ những nước này đang có xu hướng tăng mạnh và chiếm tỷ trọng khá lớn trong tổng lượng khách tới, cũng như nguồn thu từ chi tiêu của khách.

Đối với nền kinh tế nói chung, chi tiêu của khách du lịch quốc tế kích thích sản xuất của nhiều ngành do nhu cầu về các sản phẩm bổ trợ cho du lịch, hỗ trợ xuất khẩu tại chỗ, góp phần tạo công ăn việc làm, xóa đói, giảm nghèo; góp phần thu hút luồng vốn FDI, mang lại nhiều hiệu quả xã hội khác. Thực tế, du lịch quốc tế đặc biệt là khách Nga đã làm thay đổi bộ mặt của nhiều vùng đất như Khánh Hòa, Phan Thiết…

Cuối năm 2011 Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược phát triển Du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Chiến lược khẳng định mục tiêu đến năm 2020 du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, thúc đẩy các ngành kinh tế khác cùng phát triển, đóng góp tích cực vào công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Chiến lược đặc biệt nhấn mạnh định hướng phát triển du lịch theo hướng chú trọng chất lượng, hiệu quả; trên cơ sở nâng cao chất lượng dịch vụ, tăng thời gian lưu trú cũng như tăng chi tiêu của khách du lịch.

Trong bối cảnh tình hình hiện nay, ảnh hưởng của tình hình căng thẳng ở Biển Đông do Trung Quốc hạ đặt trái phép dàn khoan Hải Dương 981 trong vùng thềm lục địa của Việt Nam, khách du lịch từ Trung Quốc nói chung và từ các thị trường nói tiếng Hoa nói riêng sụt giảm, dẫn tới tổng thu từ khách du lịch cũng bị giảm sút.

Trước tình hình đó, Ngành Du lịch đang tập trung các nguồn lực để tăng cường thu hút khách từ các thị trường khác có nguồn khách lớn, nhu cầu lưu trú dài hơn, chi tiêu cao hơn. Trong đó giai đoạn hiện nay thị trường khách du lịch từ Nga, nước có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện của Việt Nam, là nhóm thị trường khách cần ưu tiên hàng đầu.

Với quan điểm đó, Bộ VHTTDL đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét kéo dài thời gian miễn thị thực từ 15 ngày như hiện nay lên 30 ngày cho khách du lịch từ các nước đã được đơn phương miễn thị thực; trước mắt là đối với khách từ thị trường Nga, tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa để khách Nga đi du lịch Việt Nam nhiều hơn, lưu trú dài hơn và chi tiêu nhiều hơn; góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động du lịch.

Theo khảo sát, điều tra của Tổng cục Thống kê và Tổng cục Du lịch, chi tiêu trung bình của 01 lượt khách du lịch Hàn Quốc ở Việt Nam lên đến 1.200 đôla Mỹ, khách Nhật Bản là 1.500 đôla Mỹ, khách Nga là 2.500 đôla Mỹ, cao hơn mức bình quân là 1.143 đôla Mỹ (theo số liệu điều tra chi tiêu bình quân 1 khách quốc tế tại Việt Nam năm 2013 do Tổng cục Thống kê công bố). Như vậy, riêng ba thị trường Nga, Hàn Quốc và Nhật Bản, năm 2013 đã có hơn 1,65 triệu lượt khách đến Việt Nam, với tổng chi tiêu đạt gần 2,55 tỷ đôla Mỹ. Riêng đóng góp cho ngân sách từ thuế VAT của khách du lịch từ ba thị trường này đã là 200 triệu đôla Mỹ. Đối với thị trường Nga (giai đoạn 2009-2013): Khách du lịch Nga đến Việt Nam tăng 6,8 lần, từ hơn 49.000 lượt năm 2009 (thời điểm miễn thị thực) lên đến hơn 298.000 lượt năm 2013, đạt tốc độ tăng trưởng trung bình 58,53%/năm. 6 tháng đầu năm 2014 khách Nga đi du lịch Việt Nam vẫn tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh, đạt gần 194 nghìn lượt, tăng 25,9% so với cùng kỳ năm 2013. Trong những năm tới, xu hướng này sẽ được tiếp tục duy trì với tốc độ tăng trưởng cao và dự kiến sẽ đạt 1 triệu lượt khách vào năm 2017.

TTĐT