Đó là chia sẻ của Đạo diễn, NSND Lê Hồng Chương, Phó Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam về thực trạng phim tài liệu, phim khoa học hiện nay.

Thưa Đạo diễn, NSND Lê Hồng Chương, tại LHP Việt Nam lần thứ XXI, có 29 phim tài liệu, 9 phim khoa học dự thi ngoài ra có 16 phim tài liệu trong chương trình toàn cảnh. Có thể nói, phim tài liệu, khoa học có đóng góp không nhỏ vào thành tựu chung của điện ảnh Việt Nam?

- Đúng vậy! Phim tài liệu và khoa học thì tôi nghĩ, tác dụng của nó vẫn rất lớn. Các anh em nghệ sĩ, các đề tài vẫn đi song trùng với sự phát triển của đất nước, nói được những vấn đề mà nhân dân quan tâm và băn khoăn hiện nay. Các phim đều phản ánh được thực tế và có tác dụng rất lớn. Có điều chúng ta quen làm phim một lối khá lâu, trong khi thế giới họ phát triển rất nhanh về ngôn ngữ điện ảnh, vì vậy, chúng ta làm sao để tiếp xúc được với ngôn ngữ hiện đại, làm cho phim hấp dẫn hơn.

Đầu tiên là hấp dẫn với khán giả trong nước, sau đó là hội nhập quốc tế. Chúng ta vẫn đi được các liên hoan phim lớn, nhỏ trên thế giới. Tham dự các LHP để chúng ta phát triển ngôn ngữ cho phù hợp với ngôn ngữ chung của điện ảnh thế giới.

Từng có thời gian dài, phương tiện kỹ thuật lạc hậu đã hạn chế rất nhiều đối với việc sáng tác của các nghệ sĩ làm phim tài liệu, khoa học. Hiện nay, việc này có còn là vấn đề cản trở sáng tác của đội ngũ làm phim tài liệu, khoa học không, thưa ông?

- Bây giờ, đó không phải là vấn đề quá quan trọng. Càng ngày các phương tiện càng hiện đại, giá thành lại cạnh tranh, nên mức độ tiếp cận khoa học kỹ thuật của thế giới không khó. So với ngày xưa chỉ làm phim nhựa đến bây giờ các phương tiện video, chất lượng kỹ thuật tốt lên rất nhiều, nên tôi không nghĩ rằng phương tiện kỹ thuật không phải là vấn đề đối với chúng ta. Vấn đề của chúng ta là cách làm, cách nghĩ, sự sáng tạo của nghệ sĩ. Vấn đề con người sử dụng kỹ thuật mới là quan trọng. Con người vận hành kỹ thuật dựng phim ra sao, kỹ thuật thu âm thanh như thế nào, làm thế nào để quay phim để có hình ảnh kỹ thuật. Nói tóm lại, vấn đề không phải là phương tiện mà là chúng ta sử dụng nó như thế nào, khả năng bắt nhịp của anh em sáng tác đối với khoa học đang phát triển ra sao.

Vậy theo ông, chất lượng nguồn nhân lực của đội ngũ làm phim tài liệu, phim khoa học hiện nay như thế nào?

- So với thế hệ trước thì đội ngũ trẻ hiện nay được đào tạo khá tốt, đều nắm được các nguyên lý cơ bản, vấn đề cơ bản. Một thời gian, Hãng phim tài liệu khoa học không nhận người. Bây giờ là một thế hệ mới, tôi vẫn tin rằng thế hệ mới có ngôn ngữ mới, có tiếng nói mới, nhưng đòi hỏi sự cố gắng rất lớn của anh em.

Như ông nói, để hội nhập, việc cần thiết là đưa các phim tài liệu, phim khoa học đi tham gia các Liên hoan phim trong nước và quốc tế. Làm thế nào để tìm đầu ra cho thể loại phim này nếu về lâu về dài, sẽ phải tự chủ?

- Hiện nay, việc cổ phần các hãng phim đã đi được 1 thời gian dài, nên đặt vấn đề nhà nước còn tài trợ cho hệ thống các hãng nhà nước là không còn. Và tôi nghĩ rằng, về lâu dài, hướng mà chúng ta nên làm là nhà nước tài trợ cho tác phẩm để mang định hướng của nhà nước, mang yếu tố mà nhà nước muốn. Phim tài liệu, khoa học Việt Nam đang được Nhà nước rất quan tâm đầu tư và đầu ra cũng khá rộng mở. Tất cả phim đều được phát trên sóng truyền hình và phát nhiều lần. Tuy nhiên, với 365 ngày trong năm, lượng sản xuất hằng năm chỉ có khoảng 20 phim thì đúng là "lọt thỏm".

Tôi được biết, Hãng cũng tính đến việc mở rộng diện phủ sóng, đưa phim lên Youtube hay một vài kênh, mạng xã hội khác nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền, tạo dấu ấn trong đời sống văn hóa - nghệ thuật nước nhà và thu hút nhiều hơn sự quan tâm của công chúng.

Xin cảm ơn Đạo diễn, NSND Lê Hồng Chương về cuộc trò chuyện!