Sức hút từ các khu bảo tồn thiên nhiên

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, hiện nay, thành phố có hệ thống 50 điểm du lịch xanh, sinh thái đặc sắc (trong đó có 6 khu bảo tồn, vườn quốc gia).

Đáng chú ý, khu bảo tồn thiên nhiên Cù Lao Chàm và bán đảo Sơn Trà sở hữu nhiều loài thực vật, động vật quý, hiếm, được ưu tiên bảo tồn, có tên trong Sách đỏ Việt Nam. Đây cũng là hai địa điểm thu hút đông đảo du khách đến tham quan, trải nghiệm.

Trong 8 tháng đầu năm 2025, du lịch đường thủy tuyến Cửa Đại - Cù Lao Chàm đạt hơn 255.190 lượt khách (tăng 9,8% so với cùng kỳ năm 2024.

Sau thời gian tạm dừng lưu thông để khắc phục sạt lở do mưa lớn trong tháng 10/2022, các tuyến tham quan Tiên Sa - suối Ôm - đỉnh Bàn Cờ; đỉnh Bàn Cờ - Bãi Bắc; ngã ba Bãi Bắc - Cây đa di sản trên bán đảo Sơn Trà được mở lại từ ngày 16/9/2025 đã thu hút rất đông du khách, đặc biệt là khách nước ngoài.

Đồng thời, những tour du lịch kết hợp lặn biển ngắm cá, ngắm san hô tại bán đảo Sơn Trà cũng hút khách vào mùa hè.

Ông Phan Minh Hải, Phó ban Quản lý bán đảo Sơn Trà và các bãi biển du lịch Đà Nẵng cho biết, đơn vị luôn xác định phát triển du lịch gắn liền với công tác bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Hằng năm, ban quản lý thực hiện công tác phát quang nhằm đảm bảo an toàn trên các tuyến du lịch, kết hợp phòng, chống cháy rừng; thả phao bảo vệ rạn san hô tại khu vực Hòn Sụp; đồng thời có văn bản nhắc nhở các đơn vị, chủ đầu tư dự án có mặt nước được giao gắn với vùng san hô thực hiện nghiêm bảo vệ hệ sinh thái biển.

Ban quản lý phối hợp, tham gia các đoàn liên ngành kiểm tra, ngăn chặn hành vi phá rừng, khai thác, mua bán, vận chuyển lâm sản và động vật rừng trái phép tại bán đảo Sơn Trà...

Nỗ lực gìn giữ thiên nhiên

Từ năm 2020, thành phố Đà Nẵng đã ban hành Quyết định số 3410/QĐ-UBND phê duyệt Đề án bảo tồn đa dạng sinh học thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Theo đề án, đến năm 2030, thành phố sẽ thiết lập và đưa vào hoạt động một số khu bảo tồn được nâng hạng, thành lập mới; cải thiện chất lượng, số lượng quần thể các loài nguy cấp; hoàn thiện cơ chế, chính sách bảo tồn, đồng thời ổn định sinh kế và đời sống người dân vùng đệm.

Trọng tâm là bảo vệ các hệ sinh thái tự nhiên quan trọng như: Khu bảo tồn thiên nhiên Bà Nà - Núi Chúa, Khu bảo tồn thiên nhiên Sơn Trà, Khu bảo vệ cảnh quan Nam Hải Vân...; các hệ sinh thái san hô, thảm cỏ biển, các khu vực đất ngập nước...

Các chuyên gia, nhà nghiên cứu đánh giá đề án là cơ sở để bảo vệ và phát triển bền vững các hệ sinh thái tự nhiên quan trọng, đặc thù của thành phố; sử dụng hợp lý tài nguyên đa dạng sinh học theo hướng bền vững; nâng cao hiệu quả công tác quản lý và nhận thức cộng đồng về đa dạng sinh học; từng bước tạo sự chia sẻ trách nhiệm và lợi ích cộng đồng trong công tác bảo tồn.

Tuy nhiên, trong bối cảnh biến đổi khí hậu, đô thị hóa và khai thác du lịch mạnh mẽ, công tác bảo tồn đang đối mặt nhiều thách thức mới.

Theo PGS-TS. Võ Văn Mimh, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng, không chỉ Đà Nẵng mà khu vực miền Trung - Tây Nguyên đang gặp nhiều thách thức đối với đa dạng sinh học, chủ yếu từ biến đổi khí hậu, suy thoái rừng, phát triển hạ tầng và buôn bán động vật hoang dã…

Ông Minh cho rằng cần ứng dụng mạnh mẽ mạnh mẽ công nghệ dữ liệu và trí tuệ nhân tạo trong bảo tồn, như công nghệ SMART giúp theo dõi và báo cáo hoạt động tuần tra rừng; bẫy ảnh kỹ thuật số, drone hỗ trợ giám sát cháy rừng; GIS và viễn thám phục vụ lập bản đồ che phủ rừng, theo dõi biến động đất đai.

Bên cạnh đó, AI và IoT (Internet vạn vật) có thể phân tích ảnh vệ tinh, cảm biến môi trường, hỗ trợ cảnh báo sớm mất rừng hoặc suy thoái sinh cảnh. Việc kết hợp công nghệ hiện đại với cơ sở dữ liệu mở không chỉ giúp giám sát hiệu quả hơn mà còn tăng tính minh bạch, để cộng đồng cùng tham gia bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

Đồng quan điểm, TS. Chu Mạnh Trinh, giảng viên Trường Đại học Sư phạm nêu vai trò của cộng đồng trong bảo tồn đa dạng sinh học. Theo ông, xây dựng khung pháp lý rõ ràng để người dân tham gia cùng chính quyền và doanh nghiệp trong quản lý tài nguyên rừng, nước, biển; đồng thời đưa nội dung kinh tế tuần hoàn và sinh thái học ứng dụng vào chương trình giáo dục phổ thông, gắn với thực hành tại địa phương.

“Du lịch không chỉ là ngành kinh tế mà còn là công cụ truyền thông hiệu quả để lan tỏa giá trị bảo tồn. Khi người dân được hưởng lợi từ thiên nhiên, họ sẽ là lực lượng tiên phong giữ gìn tài nguyên ấy”, TS. Trinh nói.