Chuyển đổi số đang trở thành một xu thế tất yếu trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có ngành giáo dục và đặc biệt là thư viện đại học – nơi đóng vai trò trung tâm cung cấp tri thức, hỗ trợ học tập, nghiên cứu khoa học và phát triển kỹ năng cho người học. Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay, các thư viện đại học đứng trước cơ hội lớn để đổi mới phương thức hoạt động, nhưng đồng thời cũng phải đối mặt với nhiều thách thức về nguồn lực, công nghệ và con người. Tại Thư viện trường Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Công nghiệp (UNETI), công tác chuyển đổi số đang từng bước triển khai, đạt được những kết quả đáng ghi nhận.

Từ những ngày đầu thành lập, mọi thứ còn đơn sơ….. Đến nay, thư viện đã được ứng dụng thêm nhiều công nghệ và thiết bị mới, hiện đại trong hoạt động quản lý và phục vụ Bạn đọc. Đây cũng là một trong những điều kiện cần, là tiền đề để hoạt động chuyển đổi số thư viện được triển khai. Hệ thống phần mềm thư viện L'ima mới được đầu tư và chính thức được khai thác, sử dụng từ ngày 25/03/2024. Đây là công cụ hỗ trợ đắc lực trong công tác quản lý nguồn học liệu của Nhà trường, nâng cao chất lượng phục vụ công tác giảng dạy, học tập và nghiên cứu của bạn đọc.

Ngoài ra, phần mềm L'ima hoàn toàn tích hợp được với phần mềm quản lý thư viện điện tử, phần mềm quản lý thư viện số; ứng dụng di động UNETI Library, ứng dụng di động mượn tài liệu số UNETI DRM; thiết bị mượn trả gia hạn tài liệu tự động (Self-check), thiết bị công nghệ RFID,… đạt tiêu chuẩn quốc tế, giúp bạn đọc dễ dàng tiếp cận, khai thác và sử dụng nguồn tài nguyên của thư viện.

Thư viện UNETI đã ứng dụng phần mềm thông minh quản lý thư viện, điển hình như: Cổng thông tin thư viện UNETI - là một nền tảng trực tuyến với thiết kế gần gũi và nhiều tính năng mới nổi bật tích hợp, cho phép người dùng truy cập, tìm kiếm và sử dụng các tài nguyên và dịch vụ mà thư viện cung cấp.

Đặc biệt, phân hệ "Tài liệu theo Chương trình đào tạo" được xây dựng trên hệ thống phần mềm thư viện thông minh với nhiều tiện ích mới ra mắt ngày 10/3/2025 vừa qua, giúp bạn đọc trong việc giảng dạy, học tập và nghiên cứu linh hoạt mọi lúc, mọi nơi. Bạn đọc có thể tìm hiểu về các ngành đào tạo mình quan tâm; xem ngành đó có bao nhiêu học phần; mỗi học phần có bao nhiêu cuốn tài liệu liên quan;...Ngoài ra, hệ thống thực hiện báo cáo phân tích trong phân hệ giúp theo dõi hiệu quả đáp ứng tài liệu của từng ngành.

Hiện nay, thư viện có gần 4.000 tài liệu số nội sinh bao gồm: Giáo trình, Tài liệu học tập, Khóa luận tốt nghiệp và Luận văn thạc sĩ,... trong đó có 30 cuốn giáo trình đã được xuất bản điện tử, tạo lập được 77 hồ sơ tác giả trên phần mềm thư viện thông minh để phục vụ bạn đọc và 1.730 tài liệu điện tử EBSCO; Springer đã được nhà trường mua quyền truy cập vĩnh viễn

Để đáp ứng nhu cầu tra cứu, học tập, giảng dạy và nghiên cứu trong môi trường số cho giảng viên, học viên, sinh viên, cán bộ nghiên cứu, thư viện Uneti đã tổ chức biên mục và quản lý số các tài liệu nội sinh bao gồm: Giáo trình, Tài liệu học tập, Luận văn, Đề án, Khóa luận,… được tích hợp trên website thư viện số https://dlib.uneti.edu.vn và Ứng dụng mượn tài liệu số UNETI DRM cho phép tìm kiếm, đọc trực tuyến, tải về có kiểm soát.

Bên cạnh đó, thư viện phát triển thêm các dịch vụ trực tuyến mới như: Đặt lịch hẹn - trực tiếp hoặc trực tuyến tới cán bộ chuyên trách và có thể lựa chọn khung thời gian theo nhu cầu; Đặt phòng thư viện - hỗ trợ bạn đọc có nhu cầu cần một không gian riêng dành cho mục đích nghiên cứu, thuyết trình, học tập theo nhóm, tổ chức hội thảo, họp câu lạc bộ… ; Đặt mượn tài liệu - cho phép bạn đọc yêu cầu mượn tài liệu có trạng thái chưa sẵn sàng trong thư viện.

Cùng với đó, thư viện đã tổ chức được các buổi hướng dẫn người dùng tin online miễn phí giới thiệu về thư viện, các nguồn học liệu và cách thức sử dụng khai thác thư viện cho bạn đọc có nhu cầu, bạn đọc khóa mới.

Với mong muốn, thư viện không chỉ là nơi lưu trữ sách, mà phải chuyển mình trở thành trung tâm học liệu số, phục vụ học tập mọi lúc – mọi nơi, tích hợp với các nền tảng học tập trực tuyến, trong thời gian tới, thư viện UNETI đang từng bước xây dựng lộ trình và kế hoạch phát triển với những định hướng cụ thể như: Thư viện sẽ triển khai xây dựng và vận hành thư viện tại địa điểm Lĩnh Nam với quy mô rộng lớn, ứng dụng công nghệ cao trong thời gian gần; Để phong phú thêm nguồn học liệu điện tử, trong thời gian tới, thư viện triển khai hợp tác và chia sẻ tài nguyên học liệu số thêm với trường Đại học Thương mại và sẵn sàng hợp tác với nhiều đơn vị khác, tiếp tục tham gia mạnh mẽ vào các mạng lưới thư viện số liên kết.

Đặc biệt, chuyển đổi số không chỉ là việc đầu tư công nghệ hay phần mềm, mà còn đòi hỏi con người - đặc biệt là cán bộ thư viện - phải đủ năng lực để vận hành, quản trị, và khai thác hệ thống thư viện số hiệu quả, vì vậy, thư viện có lộ trình để đào tạo, bồi dưỡng các kỹ năng cho cán bộ thư viện bao gồm: Quản trị cơ sở dữ liệu thư viện số (DSpace, Koha...); Biên mục số tài liệu, xử lý metadata theo chuẩn quốc tế; Hướng dẫn tra cứu nguồn học liệu trực tuyến, quản lý và khai thác tài nguyên giáo dục mở; Hỗ trợ kỹ năng thông tin và học tập số cho sinh viên, giảng viên; Ứng dụng AI và chatbot vào hệ thống tra cứu thông tin, hỗ trợ 24/7 cho người học, từ đó có những phân tích nhu cầu, thói quen và đề xuất, gợi ý sử dụng tài liệu cho bạn đọc..../.