Đến dự Lễ trao tặng có Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn; Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng; các đồng chí Ủy viên BCH Trung ương Đảng; Ủy viên dự khuyết BCH Trung ương Đảng; các đồng chí lãnh đạo các bộ, ban, ngành, các đoàn thể chính trị - xã hội ở Trung ương, Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam và các Hội chuyên ngành Trung ương; đại diện Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội; các thành viên Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng danh hiệu "Nghệ sĩ Nhân dân", "Nghệ sĩ Ưu tú" lần thứ 10 và các nghệ sĩ, đại diện gia đình các nghệ sĩ và đại diện gia đình các cố nghệ sĩ được phong tặng, truy tặng danh hiệu trong dịp này.

Công tâm, khách quan, trách nhiệm cao trong xét tặng danh hiệu

Phát biểu tổng kết quá trình triển khai xét tặng danh hiệu, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng, Chủ tịch Hội đồng cấp Nhà nước cho biết, công tác xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú lần thứ 10, được Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ hết sức quan tâm và chỉ đạo sát sao.

Nhận thức sâu sắc được trách nhiệm của mình, trong thời gian qua Bộ VHTTDL luôn thực hiện nghiêm túc quy định của Luật Thi đua, khen thưởng, đồng thời phối hợp với các ban, bộ, ngành liên quan rà soát, đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung các quy định về thi đua, khen thưởng theo hướng cải cách hành chính, bảo đảm điều kiện thuận lợi nhất cho các cá nhân trong quá trình xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú.

Theo đó, công tác xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú được thực hiện theo đúng quy trình, thủ tục hồ sơ quy định tại Nghị định số 89/2014/NĐ-CP ngày 29/9/2014 và Nghị định số 40/2021/NĐ-CP ngày 30/3/2021 của Chính phủ. Các hồ sơ đề nghị xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú được thực hiện qua 03 cấp Hội đồng: Hội đồng cấp cơ sở; Hội đồng cấp Bộ/Tỉnh và Hội đồng cấp Nhà nước. Hội đồng cấp trên chỉ xét các hồ sơ do Hội đồng cấp dưới trình.

Theo Bộ trưởng, so với các lần xét tặng trước, công tác xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú lần thứ 10 có nhiều điểm mới, Nghị định số 40/2021/NĐ-CP ngày 30/3/2021 của Chính phủ đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nghệ sĩ: (1) Quy định cụ thể hơn về tiêu chuẩn giải thưởng trong danh hiệu; (2) Quy định cụ thể hơn về cách tính quy đổi giải thưởng; (3) Bổ sung xem xét, xét tặng danh hiệu cho đối tượng: Có cống hiến nổi trội, có tài năng nghệ thuật xuất sắc, được Hội đồng các cấp thảo luận, đánh giá là trường hợp đặc biệt trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định; (4) Quy định về cách tính thời gian hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp của cá nhân hướng tới những nghệ sĩ hoạt động nghệ thuật tự do; (5) Quy định về tỷ lệ phiếu bầu…

Ở lần xét tặng này, Hội đồng cấp Nhà nước nhận được 139 hồ sơ đề nghị xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân và 348 hồ sơ đề nghị xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú.

Căn cứ quy định của pháp luật, Hội đồng đã họp, bỏ phiếu; theo đó có 136 hồ sơ đề nghị xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân và 347 hồ sơ đề nghị xét tặng danh hiệu "Nghệ sĩ Ưu tú" đủ điều kiện báo cáo Thủ tướng Chính phủ xét trình Chủ tịch nước tặng danh hiệu "Nghệ sĩ Nhân dân", "Nghệ sĩ Ưu tú" lần thứ 10.

Trong quá trình tổ chức họp Hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước, Hội đồng cấp Nhà nước, Bộ VHTTDL không nhận được đơn thư, khiếu nại nào về quy trình, thủ tục xét tặng, chỉ có một số đơn thư kiến nghị liên quan đến hồ sơ. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã triển khai xem xét đơn thư theo đúng quy định: kiểm tra hồ sơ của cá nhân đề nghị xét tặng danh hiệu; yêu cầu Hội đồng cấp bộ/tỉnh, Hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước báo cáo, giải trình và trả lời cá nhân có đơn thư, kiến nghị theo đúng quy định hiện hành.

"Với tinh thần làm việc công tâm, khách quan, trách nhiệm cao của các cấp Hội đồng, công tác xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân, Nghệ sĩ ưu tú lần thứ 10 đã hoàn thành các mục tiêu, yêu cầu đề ra. Theo đó, Chủ tịch nước ký Quyết định tặng, truy tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân cho 125 Nghệ sĩ Ưu tú; tặng, truy tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú cho 264 Nghệ sĩ"- Bộ trưởng nhấn mạnh.

Nghệ sĩ là "vốn quý của đất nước"

Phát biểu chỉ đạo tại Lễ trao tặng danh hiệu, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng ghi nhận và đánh giá cao tinh thần lao động sáng tạo của các thế hệ nghệ sĩ đồng thời khẳng định, Đảng, Nhà nước và Nhân dân đã có nhiều hình thức biểu dương, tôn vinh các nghệ sĩ.

Theo Chủ tịch nước, danh hiệu "Nghệ sĩ Nhân dân", "Nghệ sĩ Ưu tú" là danh hiệu vinh dự, cao quý của Đảng, Nhà nước dành tặng cho những cá nhân có nhiều cống hiến, đóng góp và gắn bó lâu dài trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật; có trí tuệ và phẩm giá, hết lòng, hết sức, tận tụy phục vụ nhân dân, cống hiến cho sự nghiệp cách mạng; là những tài năng nghệ thuật, có tác phẩm xuất sắc có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật được công chúng đón nhận, yêu thích, mến mộ. Các nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú thực sự là "vốn quý của đất nước", dù ở lứa tuổi nào, thành phần dân tộc nào cũng đều đã đóng góp quý báu cho nền văn hóa Việt Nam, góp phần quan trọng vào những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của đất nước.

"Trong buổi Lễ trang trọng này, chúng ta cùng nhau tri ân các thế hệ nghệ sĩ tài năng đã cống hiến, hy sinh cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc; cùng nhau dành những tình cảm quý trọng nhất, sâu sắc nhất, chân thành nhất đến các nghệ sĩ luôn tâm huyết, tận tụy với nghề, bằng tài năng nghệ thuật và tình yêu con người, tình yêu đất nước, trách nhiệm với Tổ quốc và Nhân dân, lao động, sáng tạo bền bỉ, đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; trong đó, có những nghệ sĩ đã không còn nữa để nghe tên mình được xướng lên tại Lễ vinh danh này"- Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng chia sẻ.

Chủ tịch nước khẳng định, đất nước đang trong giai đoạn phát triển mới với cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế ngày càng cao, tầm nhìn và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc đòi hỏi phải phát huy mạnh mẽ sức mạnh của văn hóa, con người Việt Nam. Văn hóa đóng vai trò là nền tảng tinh thần xã hội, là một trụ cột quan trọng trong phát triển bền vững mà nghệ thuật là "lĩnh vực rất quan trọng, đặc biệt tinh tế của văn hóa, là nhu cầu thiết yếu, thể hiện khát vọng chân, thiện, mỹ của con người; là một trong những động lực to lớn trực tiếp góp phần xây dựng nền tảng tinh thần của xã hội và sự phát triển toàn diện của con người Việt Nam".

Theo Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, bối cảnh mới, thời cơ mới đan xen nhiều khó khăn, thách thức đang đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ ngày càng cao cho các lĩnh vực hoạt động nghệ thuật trong đó nhiệm vụ quan trọng nhất chính là: Phát huy giá trị tốt đẹp của văn hóa con người Việt Nam, bồi đắp phẩm chất công dân, phẩm chất con người Việt Nam trong thời đại mới, cổ vũ khát vọng và ý chí vươn lên, khơi dậy tinh thần lạc quan, niềm say mê lao động, trách nhiệm, kỷ luật, sáng tạo; nêu cao niềm tự hào dân tộc, tinh thần đại đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh, xã hội ngày càng văn minh, tiến bộ.

Đội ngũ hoạt động văn hóa nghệ thuật phải không ngừng đổi mới sáng tạo, tìm tòi thử nghiệm các phương thức biểu đạt mới phù hợp với văn hóa Việt Nam, vươn tầm khu vực và thế giới, có nhiều tác phẩm hay, truyền tải những giá trị nhân văn, tốt đẹp, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa ngày càng cao của Nhân dân, thu hẹp khoảng cách về hưởng thụ văn hóa giữa thành thị và nông thôn, giữa các vùng miền và các giai tầng xã hội, giữa đồng bằng và miền núi, vùng sâu, vùng xa; góp phần tạo chuyển biến mạnh mẽ trong quản lý phát triển xã hội, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống và chỉ số hạnh phúc của người Việt Nam.

Chủ tịch nước cho biết: Đảng, Nhà nước ta luôn khẳng định: "Tài năng văn học, nghệ thuật là vốn quý của dân tộc". Chăm lo phát hiện, bồi dưỡng, quý trọng và phát huy các tài năng văn học, nghệ thuật là trách nhiệm của toàn xã hội, trước hết là của Đảng, Nhà nước và của các tổ chức trong hệ thống chính trị.

Chủ tịch nước đề nghị các cơ quan, tổ chức, bộ, ngành, địa phương, tiếp tục nhận thức sâu sắc về vai trò của văn hóa nghệ thuật và các nghệ sĩ; tiếp tục quan tâm, động viên, khích lệ đội ngũ hoạt động văn hóa nghệ thuật nước nhà phát huy tài năng, sáng tạo nghệ thuật, say mê cống hiến với ý thức đầy đủ về khó khăn, thách thức và cơ hội trong phát triển, trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân của mình, đóng góp nhiều hơn nữa vào sự nghiệp phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Có chính sách phù hợp để chăm lo các nghệ sĩ, đảm bảo để các nghệ sĩ có thể sống được bằng nghề. Coi trọng công tác bồi dưỡng tài năng trẻ, nhất là ở các lĩnh vực nghệ thuật truyền thống đang thiếu hụt lớp kế cận.

Tôn trọng đặc trưng sáng tạo nghệ thuật, tự do sáng tạo của người nghệ sĩ, thúc đẩy một đời sống dân chủ lành mạnh. Tạo điều kiện, môi trường thuận lợi, khuyến khích nghệ sĩ thâm nhập thực tế, dấn thân vào thực tiễn rộng lớn, sinh động của đời sống xã hội, khám phá, khai thác các giá trị, vẻ đẹp của đất nước, con người Việt Nam, đưa nghệ thuật truyền thống tiến cùng thời đại, lan tỏa tình yêu cuộc sống và những khát vọng đẹp đẽ, lớn lao của toàn dân tộc. Khuyến khích nghệ sĩ tham gia các hoạt động văn hóa đối ngoại, đưa hình ảnh, đất nước, con người Việt Nam đến với bạn bè thế giới, nâng cao sức hấp dẫn của văn hóa dân tộc Việt Nam, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, bồi đắp thêm sự giàu có của nền văn hóa Việt Nam.

Kịp thời tôn vinh, khen thưởng xứng đáng với cống hiến, lao động của người nghệ sĩ. Rà soát kỹ lưỡng để xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân, Nghệ sĩ ưu tú đối với các nghệ sĩ có tài năng nghệ thuật xuất sắc, xứng đáng nhưng chưa được vinh danh.

Chủ tịch nước tin tưởng, các thế hệ nghệ sĩ nối tiếp nhau vững chắc với năng lực sáng tạo phong phú, đa dạng và tình yêu Tổ quốc nồng nàn, gắn bó sâu sắc với Nhân dân, với sự nghiệp đổi mới do Đảng lãnh đạo, đội ngũ nghệ sĩ nước nhà sẽ sáng tạo nên nhiều tác phẩm hay, có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật, mang tầm thời đại, xây đắp nền tảng tinh thần xã hội, đóng góp to lớn hơn nữa trên hành trình đi tới của dân tộc./.