Bộ phim Shoplifters  (“Gia đình trộm cắp” của Nhật Bản) được chọn chiếu Khai mạc Liên hoan phim Quốc tế Hà Nội, còn A fantastic woman (“Người phụ nữ tuyệt vời “của Chile) là tác phẩm khép lại bữa tiệc phim đặc sắc, hoành tráng của HANIFF lần thứ V.

Shoplifters – Gia đình trộm cắp (Đạo diễn Hirokazu Kore-eda) được sản xuất năm 2017. Shoplifters là câu chuyện về một gia đình chuyên trộm vặt. Dù biết việc làm của mình là không đúng nhưng các thành viên trong nhà đều nỗ lực yêu thương nhau. Đây cũng là cách để họ vượt qua điều kiện sống khó khăn. Bộ phim là câu trả lời cho câu hỏi: Điều gì khiến một gia đình trở thành gia đình?

Không chỉ là tác phẩm giành giải Cành cọ Vàng danh giá tại LHP Cannes 71, Shoplifters (trình chiếu bắt đầu tại Nhật vào ngày 8/6/2018) thành công cả về thương mại lẫn nghệ thuật và trở thành một trong những phim có doanh thu cao nhất năm tại thị trường Nhật với 37,8 triệu USD tiền vé. Tại Trung Quốc phim đạt doanh thu 15 triệu USD và được tờ The Hollywood Reporter (Mỹ) gọi là “màn trình diễn ấn tượng chưa từng thấy với một phim nghệ thuật thuần khiết”.

Trong suốt sự nghiệp của mình, nhà làm phim Kore-eda Hirokazu luôn quan tâm đến mối quan hệ gia đình, đặc biệt là tình cha-con, như thể họ đang nắm giữ chìa khóa để giải mã linh hồn của xã hội Nhật Bản. Và trong Shoplifters (Tiếng Nhật: Manbiki Kazoku, hiểu theo nghĩa đen là Shoplifting Family - tạm dịch ra tiếng Việt: Gia đình trộm cắp), tình cha con một lần nữa đã thể hiện được điều đó. Bộ phim đã đem đến sự tương phản giữa những cảm xúc lạnh lùng về hành vi đúng đắn của xã hội với sự ấm áp và hạnh phúc của một gia đình kém trung thực, nơi tiền bạc được chắt chiu và tất cả các phương cách kiếm tiền đều được phép, kể cả việc dẫn trẻ em đi ăn trộm.

Với điện ảnh Nhật Bản đương đại, Hirokazu Kore-eda được mệnh danh là bậc thầy của lòng nhân ái. Ông là “lời hồi đáp từ Nhật Bản” dành cho Ken Loach, nhà làm phim nổi tiếng người Anh (đạo diễn của I, Daniel Blake – tác phẩm được chiếu Khai mạc LHP Quốc tế Hà Nội lần thứ IV) với những câu chuyện tranh đấu quyền lợi cho những người bình thường và không bao giờ thất bại.

Nhẹ nhàng, sâu lắng, Hirokazu Kore-eda bày tỏ quan điểm của mình về nghệ thuật thứ bảy: “Nhờ điện ảnh, rạp chiếu phim mà những con người, các quốc gia đang xung đột lẫn nhau, có thể đến được với nhau.” Khi trao giải Cành cọ Vàng cho Shoplifters, chủ tịch hội đồng giám khảo LHP Cannes 71, Cannes Cate Blanchett, gọi đó là “một quyết định khó khăn, nhưng là sự lựa chọn đúng đắn cho giải thưởng Palme d'Or năm nay.” “Chúng tôi đã hoàn toàn bị khuất phục bởi Shoplifters. Bộ phim là sự kết hợp hoàn hảo giữa các màn các màn trình diễn đặc sắc xen kẽ với tầm nhìn của đạo diễn," Blanchett nói. Trong khi đó, Eamon Bowles, chủ tịch của Magnolia Films, công ty nắm quyền phát hành phim Shoplifters  tại thị trường Bắc Mỹ nhận định: “Trong sự nghiệp làm phim kéo dài với những đỉnh cao đáng kinh ngạc, Hirokazu Kore-eda đã giới thiệu một trong những tác phẩm hay nhất của ông ấy. Shoplifters là một câu chuyện tuyệt vời liên quan đến mối liên kết gia đình theo cách mà tôi chưa bao giờ thấy trước đây".

Sau khi giành giải Cành cọ Vàng LHP Cannes lần thứ 71 vào tháng 5/2018, Shoplifters tiếp tục trình chiếu tại nhiều LHP Quốc tế khác, trong đó mới nhất là LHP Quốc tế Toronto, Canada (9/2018) và sẽ ra mắt khán giả thủ đô Hà Nội, Việt Nam trong khuôn khổ LHP Quốc tế Hà Nội V. Bộ phim cũng là đại diện của Nhật Bản tham dự vòng loại Oscar – Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất Oscar 91, 2019.

Còn A fantastic woman (Người phụ nữ tuyệt vời) của đạo diễn người Chile Sebastián Lelio. Phim đã đoạt Giải Oscar Phim nước ngoài xuất sắc nhất tại Oscar lần thứ 90; Giải “Teddy Award - Best Feature Film” (Giải thưởng điện ảnh quốc tế dành cho các bộ phim có chủ đề cộng đồng những người đồng tính, được giới thiệu bởi BGK độc lập của LHP QT Berlin) cho đạo diễn Sebastián Lelio và Giải “Gấu Bạc” cho biên kịch Sebastián Lelio, Gonzalo Maza cũng tại LHP QT Berlin 2017; Giải Phim nước ngoài xuất sắc nhất - Giải Tinh thần độc lập (2018).

Bộ phim kể về cặp đôi Marina và Orlando, họ yêu nhau và cùng lên kế hoạch cho tương lai. Marina vừa làm công việc bồi bàn vừa nuôi giấc mơ trở thành ca sỹ. Orlando lớn hơn cô 20 tuổi và sở hữu một công ty in ấn. Một buổi tối, sau lễ kỷ niệm sinh nhật của Marina, Orlando đổ bệnh nặng. Lúc Marina đến phòng cấp cứu thì anh đã qua đời. Các bác sĩ và gia đình Orlando nghi ngờ cô dính líu đến cái chết của anh. Marina là một người phụ nữ chuyển giới và đối với hầu hết thành viên trong gia đình Orlando thì thiên hướng tình dục của cô là sai thậm chí là hư hỏng.

Marina đã dành cả đời tranh đấu để được là chính mình - một người phụ nữ mạnh mẽ, thẳng thắn và… fantastic (tuyệt vời). Giờ đây, thay vì chỉ đơn giản là được phép thương tiếc người đàn ông có ý nghĩa rất nhiều với mình, Marina buộc phải biện minh cho sự tồn tại của chính cô. Cùng với đồng biên kịch Gonzalo Maza, đạo diễn Sebastian Lelio đã vẽ nên bức chân dung một phụ nữ chuyển giới nỗ lực đi tìm bản thân và cảm xúc của mình.

Hai bộ phim sẽ được trình chiếu trong đêm Khai mạc LHP Quốc tế Hà Nội 27/10 và đêm Bế mạc 31/10 tới./.

Hoàng Nguyên