Khu cảnh quan thác Bản Giốc - Đức Thiên là khu hợp tác xuyên biên giới hai nước có diện tích 400 ha (phía Việt Nam 200 ha, phía Trung Quốc 200 ha). Thực hiện Hiệp định Hợp tác bảo vệ và khai thác tài nguyên du lịch thác Bản Giốc - Đức Thiên, các cơ quan chức năng hai bên tích cực hoàn thiện các nội dung để đưa Khu cảnh quan vào vận hành thí điểm. Trong quá trình triển khai xây dựng Khu cảnh quan, hai bên cơ bản trao đổi thống nhất và thực hiện nghiêm theo quy định; tiếp tục phối hợp duy trì thực hiện tốt 3 văn kiện pháp lý biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc; tình hình biên giới, lãnh thổ được giữ vững.

Phó trưởng Ban phụ trách Ban Quản lý Khu du lịch thác Bản Giốc Trần Anh Dũng cho biết: Sau 10 tháng triển khai vận hành thí điểm (từ ngày 15/9/2023 đến nay), lượng khách qua lại tham quan du lịch được duy trì với 939 đoàn xuất nhập cảnh/11.934 lượt người; trong đó, 570 đoàn du khách từ phía Trung Quốc sang phía Việt Nam với 6.987 lượt người, 369 đoàn du khách từ phía Việt Nam sang phía Trung Quốc với 4.947 lượt người. Các thủ tục thông quan được các lực lượng kiểm soát xuất nhập cảnh, hải quan, kiểm dịch phối hợp xử lý linh hoạt, khoa học, văn minh và đúng quy định, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách hai bên qua lại Khu cảnh quan. Hoạt động đưa đón khách du lịch được các đơn vị lữ hành hai bên phối hợp nhịp nhàng, tuân thủ quy định của pháp luật hai bên. Từ tháng 12/2023, trên cơ sở các quy định và thống nhất hội đàm, các bên lữ hành đã kết nối và tạo thuận lợi cho du khách có hộ chiếu đăng ký, làm thủ tục trong buổi sáng được qua lại theo quy định (bình thường du khách phải đăng ký trước từ 1 - 3 ngày, tùy thuộc vào điều kiện thực tế) nên lượng khách qua lại có hướng tăng, nhất là khách phía Trung Quốc qua Việt Nam.

UBND tỉnh chỉ đạo huyện Trùng Khánh và các cơ quan chuyên môn đẩy nhanh công tác chuẩn bị các điều kiện cần thiết để việc vận hành chính thức Khu cảnh quan đạt hiệu quả. Đối với việc quản lý khép kín Khu cảnh quan phía Việt Nam, xây dựng không dưới 600 m hàng rào vật lý tại các đoạn eo núi, đoạn bằng phẳng, lắp đặt không dưới 5 bốt kiểm soát tại các trục chính, lối qua lại chính; khu vực sườn đồi, núi dốc thoải sẽ lắp đặt thêm hàng rào ngăn chặn phù hợp. Trong phạm vi quản lý khép kín, lắp đặt không dưới 50 chiếc camera, đồng thời đảm bảo camera giám sát vận hành bình thường, phát huy được tác dụng... Sau khi vận hành chính thức, căn cứ tình hình thực tế, phía Việt Nam tiếp tục xây dựng hàng rào vật lý khép kín tại các vị trí cần thiết để đảm bảo an toàn cho du khách khi tham quan.

Hai bên tiến hành trao đổi, thảo luận về việc triển khai kiểm tra áp lực vận hành chính thức Khu cảnh quan trong tháng 8/2024. Phía Trung Quốc sẽ tổ chức du khách sang tham quan, du lịch tại Khu cảnh quan phía Việt Nam, phía Việt Nam cũng tổ chức du khách sang tham quan, du lịch tại Khu cảnh quan phía Trung Quốc. Nội dung kiểm tra thử áp lực sẽ mô phỏng toàn bộ quá trình, các yếu tố liên quan đến việc tham quan, du lịch qua biên giới của du khách hai bên như: việc kiểm tra thủ tục xuất, nhập cảnh cho số lượng khách lớn, cứu hộ khẩn cấp, xử lý tình huống phát hiện du khách bị lạc, tách đoàn, xử lý các vấn đề về y tế (du khách bị ngã, phát bệnh đột xuất...). Đây là dịp đánh giá năng lực tiếp đón khách của Khu cảnh quan hai bên, phát hiện, giải quyết những vấn đề phát sinh trong quá trình đưa đón khách qua lại; khả năng ứng phó với các tình huống có thể xảy ra. Cơ quan chức năng hai bên nỗ lực nghiên cứu, đề xuất phương án thuận lợi hóa thủ tục xuất, nhập cảnh cho du khách qua lại Khu cảnh quan.

Chủ tịch UBND huyện Trùng Khánh Nông Văn Bộ cho biết: Hiện nay, huyện tích cực chỉ đạo các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh tuyên truyền về lợi ích của việc vận hành Khu cảnh quan; thực hiện thống kê, phân loại, rà soát nhu cầu của các hộ có đất đai bị thu hồi và nhu cầu sinh kế của nhân dân tại xã Đàm Thủy, từ đó dự kiến địa kiểm, diện tích, khu vực và nguồn vốn để triển khai thực hiện giải phóng mặt bằng và bàn giao mặt bằng; lên phương án tái định cư hợp lý để giải phóng mặt bằng xây dựng hàng rào khép kín theo đúng tiến độ, đúng quy định biên giới. Tạo lập điểm bán hàng cho nhân dân khu vực biên giới cải thiện cuộc sống, tăng gia sản xuất, phát triển dịch vụ du lịch, tạo việc làm ổn định, “bám đất, bám làng” và làm giàu trên mảnh đất quê hương, thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương phát triển.

Các cơ quan chuyên môn của tỉnh phối hợp với địa phương xây dựng thêm các sản phẩm du lịch độc đáo mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, quảng bá sản phẩm nông sản đặc trưng, sản phẩm OCOP; tạo không gian cho các điểm bán hàng trong khu vực thác Bản Giốc đảm bảo mỹ quan; xây dựng chương trình giao lưu văn hóa, văn nghệ giữa hai nước; các địa điểm lưu trú lập kế hoạch cải tạo, sửa chữa, bổ sung thêm một số hạng mục như: không gian văn hóa trình diễn Then Tày, đàn tính; không gian mua sắm, đồ lưu niệm; không gian ẩm thực phục vụ khách trong và ngoài nước; đảm bảo an ninh trật tự, chủ quyền biên giới quốc gia phù hợp với điều kiện thực tế.

Theo lãnh đạo tỉnh, mô hình hợp tác bảo vệ tài nguyên du lịch thác Bản Giốc - Đức Thiên là mô hình mới, chưa có tiền lệ, là Khu cảnh quan du lịch qua biên giới đầu tiên của Việt Nam và Trung Quốc. Đồng thời là thành phần chính cấu thành sáng kiến hợp tác “vành đai, con đường”, đánh dấu mốc quan trọng khẳng định quan hệ hợp tác hữu nghị của Việt Nam - Trung Quốc phát triển lên tầm cao mới; thể hiện sự thiện chí và quyết tâm của cả hai nước, xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và cùng phát triển. Mô hình này đóng vai trò quan trọng trong hợp tác phát triển kinh tế, giao lưu hữu nghị khu vực biên giới, nhất là phát triển du lịch, tăng cường giao lưu nhân dân của hai tỉnh, đặc biệt là xây dựng mô hình kiểu mẫu du lịch qua biên giới và du lịch xanh.