Trước đó, trong tháng 10/2021, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã phối hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam (thuộc Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam) tiến hành khảo sát một số địa điểm di tích khảo cổ tại các địa phương trên địa bàn tỉnh, gồm: khu vực thành Bản Phủ và khu vực Bản Thảnh, xã Hưng Đạo, thành phố Cao Bằng; thành Na Lữ, xã Hoàng Tung, huyện Hòa An; thành Phục Hòa, huyện Quảng Hòa.

Qua kết quả khảo sát thực địa cho thấy, tất cả các di tích trên đều còn lưu giữ lại nhiều loại hình di tồn văn hóa vật chất, có vai trò quan trọng để tìm hiểu vai trò của Cao Bằng trong tiến trình lịch sử phát triển của dân tộc. Một số di tích liên quan đến truyền thuyết về Thục Phán; các Vương triều Mạc thời kỳ đóng đô tại Cao Bằng (1593-1677) được giới sử học và khảo cổ học cả nước rất quan tâm. Trải qua các biến cố của lịch sử, các di tích trên đều đã xuống cấp, có nguy cơ bị hủy hoại, một số di tích đang bị xâm hại nghiêm trọng.

Với những giá trị lịch sử và văn hóa quan trọng, có ý nghĩa mang tầm quốc gia, các di tích trên cần được bảo vệ, nghiên cứu một cách có hệ thống và khoa học. Việc phối hợp tổ chức khai quật khảo cổ học để nghiên cứu những di tích, di vật góp phần làm sáng tỏ các vấn đề lịch sử - văn hóa của Cao Bằng trong mỗi giai đoạn lịch sử hình thành và phát triển của đất nước là vô cùng cấp bách.

Bên cạnh đó, việc tiến hành khai quật, nghiên cứu có hệ thống sẽ góp phần bảo vệ các di tích khảo cổ trên địa bàn tỉnh, hạn chế tối đa tình trạng di tích bị lấn chiếm, xâm hại trên địa bàn toàn tỉnh. Đồng thời đây cũng chính là cách thực hiện hiệu quả Luật Di sản Văn hóa; Quy chế thăm dò, khai quật khảo cổ và các văn bản liên quan; gắn kết chặt chẽ công tác khảo cổ với công tác bảo tồn, phát huy di sản văn hóa và các định hướng, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng trên địa bàn tỉnh.

Thời gian tới, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ triển khai việc tổ chức khai quật khảo cổ các khu vực được xác định trên địa bàn tỉnh.