Bà Lê Thị Thu Hiền, Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa đã có cuộc trao đổi với báo chí xung quanh vấn đề này.

Thưa bà, quan điểm của Bộ như thế nào về việc ông Vương Duy Bảo- một trong những người con cháu của Vua Mèo Vương Chính Đức, cho rằng sẽ đóng cửa di tích Dinh thự vua Mèo, một di tích đã trở thành điểm đến quen thuộc của du khách khi đến Hà Giang?

- Luật Di sản văn hóa đã quy định các tổ chức và cá nhân có trách nhiệm bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa. Điều 15 của Luật Di sản văn hóa cũng quy định rất rõ quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu, quản lý trực tiếp di sản văn hóa phải tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân tham quan, du lịch, nghiên cứu di sản văn hóa và bảo vệ, giữ gìn di sản văn hóa.

Với trách nhiệm của mình, trong nhiều năm qua Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng chính quyền các địa phương đã dành nhiều kinh phí đầu tư từ các nguồn lực khác nhau để tu bổ, tôn tạo các di tích nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích với mục đích phục vụ nhân dân và du khách tham quan trong nước cũng như bạn bè quốc tế. Như vậy, trách nhiệm là chủ sở hữu hay bộ máy quản lý trực tiếp di tích bên cạnh việc được nhà nước, nhân dân đầu tư, ủng hộ tu bổ, tôn tạo thì phải có trách nhiệm bảo vệ, và phát huy giá trị di tích phục vụ cho quyền của người dân được tham quan, nghiên cứu di sản văn hóa.

Dinh thự họ Vương

Thưa bà, theo Luật Di sản văn hóa thì một cá nhân là chủ sở hữu của di tích có quyền đóng cửa một di tích đã được xếp hạng hay không? Cụ thể là trong trường hợp này, ông Vương Duy Bảo đã được cấp sổ đỏ Dinh họ Vương thì có quyền đóng cửa di tích này hay không?

- Như đã nói ở trên, thì tất cả các di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh, các thiết chế văn hóa nói chung phải luôn được mở cửa để phục vụ người dân, phục vụ khách tham quan, du lịch và nghiên cứu về lịch sử, văn hóa và xã hội; phục vụ du khách trong nước và quốc tế chiêm ngưỡng, hưởng thụ không gian văn hóa, thiên nhiên của đất nước.

Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân sở hữu, quản lý di tích, danh lam thắng cảnh cần phải thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật, các quy định của địa phương cũng như quy chế hoạt động của Ban quản lý nhằm góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích, danh lam thắng cảnh. Bản thân chủ sở hữu, quản lý di tích phải luôn xác định trách nhiệm của mình trong việc tổ chức tốt cho người dân, du khách thập phương tham quan, nghiên cứu và tìm hiểu về di tích, về lịch sử văn hóa của địa phương.

Tại Điều 8 của Luật Di sản văn hóa đã quy định mọi di sản văn hóa trên lãnh thổ Việt Nam, có xuất xứ ở trong nước hoặc từ nước ngoài, thuộc các hình thức sở hữu, đều được bảo vệ và phát huy giá trị. Bên cạnh đó, Di sản văn hóa Việt Nam được sử dụng nhằm mục đích phát huy giá trị di sản văn hóa vì lợi ích của toàn xã hội; phát huy truyền thống tốt đẹp của cộng đồng các dân tộc Việt Nam; góp phần sáng tạo những giá trị văn hóa mới, làm giàu kho tàng di sản văn hóa Việt Nam và mở rộng giao lưu văn hóa quốc tế.

Ông Bảo lấy lý do tỉnh để di tích xuống cấp nghiêm trọng. Thời gian qua Bộ có đoàn thanh tra, kiểm tra giám sát tình trạng di tích không?

Bộ VHTTDL khẳng định di tích phải được phục vụ nhân dân

- Gần đây nhất là ngày 29/8/2018, đoàn công tác của Bộ do Lãnh đạo Bộ chủ trì đã trực tiếp lên làm việc với tỉnh Hà Giang đề nghị UBND tỉnh Hà Giang quan tâm, chỉ đạo các cơ quan chức năng của tỉnh thực hiện việc quản lý chống xuống cấp di tích, có kế hoạch bảo quản, bảo dưỡng định kỳ thường xuyên các hạng mục công trình thuộc khu di tích. Về lâu dài, chính quyền địa phương cần có kế hoạch quản lý tổng thể khu vực phía trước Khu di tích nhà Vương và một số hộ dân đang sinh sống trong khu vực bảo vệ II của di tích.

Quy chế quản lý di tích Nhà Vương đã được ban hành từ năm 2007, đến nay cần được rà soát, nghiên cứu, bổ sung theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa để nâng cao chất lượng, hiệu quả quản lý di tích trong giai đoạn mới.

Trong các đợt tu bổ di tích vừa qua, Hà Giang có thực hiện đúng quy trình thủ tục báo cáo và xin phép Bộ VHTTDL theo quy định không, thưa bà?

- Luật Di sản văn hóa đã quy định rất rõ trách nhiệm, quyền hạn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong việc bảo vệ, tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị của di tích. Đối với di tích Dinh thự họ Vương tại huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang từ năm 2005 Bộ Văn hóa Thông tin đã quyết định số 7104/QĐ-BVHTT ngày 15/9/2005 phê duyệt thiết kế và tổng dự toán việc đầu tư, tu bổ, tôn tạo. Tổng kinh phí sau kiểm toán là trên 7 tỷ đồng. Theo báo cáo số 333/BC-UBND của UBND tỉnh Hà Giang ngày 24/8/2018 trong quá trình triển khai thực hiện dự án, UBND tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo để điều hành thực hiện dự án và giải quyết các vấn đề liên quan đến vận động để các hộ gia đình di dời ra ngoài khu di tích để thuận lợi cho việc trùng tu, tôn tạo. Chính quyền địa phương đã hỗ trợ 6 gia đình làm nhà ở để di chuyển ra ngoài khu di tích.

Từ 2005 đến nay, UBND huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang thường xuyên bố trí kinh phí tu sửa khu di tích

Từ 2005 đến nay, hàng năm UBND huyện Đồng Văn thường xuyên bố trí kinh phí từ nguồn bán vé để sửa chữa nhỏ khu vực di tích. UBND tỉnh Hà Giang đã có văn bản số 2273/UBND-XH ngày 15/7/2016 về việc cho chủ trương xây dựng, trùng tu khu di tích nhà Vương; UBND huyện Đồng Văn đã có Quyết định số 2416/QĐ-UBND ngày 14/8/2017 về việc phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật xây dựng công trình: Khu di tích nhà Vương xã Sà Phìn, huyện Đồng Văn với hạng mục: trùng tu, sửa chữa khu di tích.

Theo bà, cần có những giải pháp gì để hạn chế những phát sinh trong quản lý với những trường hợp như Dinh thự nhà họ Vương?

- Sự phát triển của đất nước, sự vận động của cuộc sống luôn đòi hỏi những người làm công tác quản lý nhà nước phải luôn luôn lắng nghe, tiếp thu và tham mưu cho Chính phủ, Quốc hội để từng bước hoàn thiện các quy định của pháp luật nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển và phù hợp với thực tiễn cuộc sống nhằm quản lý xã hội tốt hơn. Từ tình huống trên, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ rà soát hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật quy định về lĩnh vực di sản văn hóa để nghiên cứu để trình cấp có thẩm quyền tiếp tục sửa đổi, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật nhằm bảo vệ, phát huy tốt nhất các giá trị của di sản văn hóa phục vụ người dân, cộng đồng.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch luôn lắng nghe ý kiến góp ý xây dựng từ các cơ quan quản lý nhà nước, người dân, doanh nghiệp để nghiên cứu, tiếp thu có chọn lọc để hoàn thiện tốt hơn những văn bản quản lý nhà nước thuộc lĩnh vực được giao quản lý của mình.

Xin cảm ơn bà!