Người làm Văn hóa phải nhen lên "ngọn lửa hồng" chứ không trách thực tế u buồn

Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, mục đích của sâu xa của diễn đàn này đó là bằng văn hóa, từ văn hóa để lan tỏa những giá trị tốt đẹp nhất của văn hóa dân tộc Việt Nam, cùng Đảng, Nhà nước chiến thắng đại dịch Covid-19.

Cho rằng khi đại dịch tác động, khó khăn dồn dập thì những giá trị tốt đẹp của văn hóa Việt lại phát huy cao độ nhất, Bộ trưởng bày tỏ trăn trở: "Người làm văn hóa, thực hành văn hóa nghĩ gì về vấn đề này? Phải chăng phải xây dựng lối sống văn hóa đẹp của những người làm văn hóa để từ đó có nhận thức đúng và hành động đẹp.

"Chúng ta đã từng nói vấn đề người làm Văn hóa phải nhen lên ngọn lửa hồng chứ không trách thực tế u buồn như hiện nay. Cần chuyển tải thông điệp này để toàn ngành tiếp tục cùng nhau đồng lòng, đồng sức vượt khó..." - Bộ trưởng nói

Mở đầu diễn đàn, Tổng Cục trưởng Tổng Cục Du lịch Nguyễn Trùng Khánh chia sẻ những giải pháp về đổi mới các hình thức truyền thông, xúc tiến quảng bá du lịch phù hợp với tình hình dịch bệnh. Ông Khánh cho biết, trong bối cảnh u tối của du lịch toàn cầu, trong gần 2 năm qua, dù gặp nhiều khó khăn song hoạt động truyền thông, giới thiệu du lịch Việt Nam hướng tới thị trường quốc tế vẫn được duy trì, chuyển sang hình thức trực tuyến: Các chiến dịch quảng bá thông qua trang web vietnam.travel và các trang mạng xã hội: với bộ sản phẩm "Stay at home with Viet Nam", chuyên mục "Why not Vietnam"…nhằm kết nối và nhắc nhở Việt Nam vẫn luôn là điểm đến hấp dẫn, làm nổi bật thương hiệu "Vietnam - Timeless Charm".

Một điểm sáng trong công tác xúc tiến, quảng bá trong bối cảnh tác động của dịch COVID-19 là việc chuyển hướng thị trường nhanh chóng, kịp thời. Khi du lịch quốc tế bị đóng băng, chúng ta đã đẩy mạnh kích cầu du lịch nội địa. Nổi bật là 2 chương trình Người Việt Nam đi du lịch Việt Nam và Du lịch Việt Nam an toàn, hấp dẫn.

Còn ông Lê Minh Tuấn, Phó tổng Cục trưởng Cục Nghệ thuật Biểu diễn chia sẻ, gần 2 năm qua, dịch Covid-19 đã gây ra nhiều thách thức cho hoạt động biểu diễn nghệ thuật. Nhiều đơn vị nghệ thuật, nghệ sĩ không thể cho ra mắt công chúng những tác phẩm nghệ thuật theo cách thức truyền thống.

Trong bối cảnh khó khăn đó, nhiều giải pháp đã từng bước được triển khai, tháo gỡ các nút thắt trong chính sách, những vấn đề còn bất cập trong quá trình thực hiện công tác quản lý nhà nước, công tác định hướng, phát triển sự nghiệp nghệ thuật.

Dù trong bối cảnh đại dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp nhưng sức sáng tạo trong hoạt động nghệ thuật biểu diễn của các đơn vị nghệ thuật, các nghệ sĩ, diễn viên vẫn không ngừng nghỉ, với chuỗi các chương trình nghệ thuật ý nghĩa như "Những ngôi sao bất tử, "Những mùa thu lịch sử, Giai điệu Việt…và chuỗi chương trình nghệ thuật online "Kết nối yêu thương, vượt qua đại dịch" được triển khai thực hiện trên các kênh sóng truyền hình và nền tảng công nghệ số, mạng xã hội.

Ở lĩnh vực di sản văn hóa, Cục trưởng Lê Thị Thu Hiền nêu, trong gần hai năm qua, ảnh hưởng của dịch bệnh đã hạn chế sự tiếp cận của bảo tàng, di tích đối với khách tham quan, số lượng khách tham quan giảm sút nghiêm trọng. Trong bối cảnh khó khăn này, ngành di sản văn hóa đã có những hành động cụ thể ứng phó với đại dịch Covid-19, đáng chú ý là giải pháp sáng tạo, ứng dụng công nghệ phát huy giá trị di sản văn hóa được đồng loạt thực hiện tại các bảo tàng, di tích như Bảo tàng Hồ Chí Minh với các trưng bày Người đi tìm hình của nước"; Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam với chương trình tham quan thực tế ảo 3D…

Lĩnh vực thể thao cũng đứng trước những thách thức nặng nề khi các hoạt động TDTT trong cả nước bị ngưng trệ, hàng loạt các sự kiện, giải đấu thể thao trong nước và quốc tế phải thay đổi kế hoạch, lùi thời gian tổ chức hoặc hủy hoàn toàn, đặc biệt là các giải thể thao trong kế hoạch năm 2021 trong thời điểm bùng phát dịch diện rộng trên phạm vi cả nước; hoạt động TDTT quần chúng gặp nhiều khó khăn, nhất là tại các địa phương thực hiện giãn cách xã hội, phong tỏa để chống dịch…

"4 không" của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Phát biểu kết luận tại Diễn đàn Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, trong 9 tháng vừa qua, toàn ngành VHTTDL đã thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh nhiều khó khăn, xen lẫn những thuận lợi.

Theo Bộ trưởng, toàn ngành đã nhận sự quan tâm chỉ đạo thường xuyên của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước; nhận được sự đồng thuận cao từ các ngành, các cấp; kế thừa được bài học kinh nghiệm quý từ Đại hội Đảng XIII. Nhờ đó đã giúp cho cán bộ VHTTDL nhận thức sâu hơn để toàn ngành có cách tiếp cận mới, nỗ lực, quyết tâm thực hiện với tinh thần chủ đạo là quyết liệt hành động, khát vọng cống hiến.

Bên cạnh những thuận lợi, ngành VHTTDL vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn thách thức. Theo Bộ trưởng, năm 2021, tình hình dịch bệnh đã tác động sâu sắc, nghiêm trọng đến mọi lĩnh vực của đất nước. Có những thời điểm ngành VHTTDL phải đối mặt với "4 không" đó là "Không tổ chức chương trình nghệ thuật - Không có các sự kiện thể thao lớn - Không có thị trường du lịch và du lịch quốc tế - Không có các hoạt động nghệ thuật ở cấp quy mô".

Một khó khăn nữa đó là cơ sở vật chất để giúp việc chuyển hướng của ngành lại chưa đồng bộ. "Chúng ta rất muốn chuyển đổi số nhưng còn khó khăn về mặt con người, công nghệ, nguồn lực hiện nay còn phân bổ rải rác, nhỏ lẻ" - Bộ trưởng chỉ rõ.

Bên cạnh đó, hoạt động chuyển hướng ở góc độ nào đó vẫn còn mang dáng dấp của phong trào, còn thiếu tính chuyên sâu, chuyên nghiệp. Khó khăn khác nữa là nhìn nhận xã hội, mong muốn của Lãnh đạo đối với ngành và đáp ứng của ngành đối với yêu cầu nhiệm vụ đặt ra vẫn đang là một khoảng cách. Đây là tồn tại lâu năm của ngành không phải ngày một ngày hai có thể tháo gỡ.

Theo Bộ trưởng, bên cạnh những địa phương, cục vụ làm tốt, còn nhiều đơn vị đã tự tách mình ra khỏi dòng chảy, quyết tâm của Bộ. Vẫn còn tình trạng thụ động, giao thì làm, chưa giao thì đứng im, vì vậy không tạo ra động lực của sự phát triển.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cho rằng, trong khó khăn đó, toàn ngành đã cùng nhau nhìn lại, tiếp cận theo hướng tích cực hơn. Theo đó, với quyết tâm cao, toàn ngành đã xây dựng kế hoạch, chương trình hành động cho năm 2021 và 5 năm tới một cách chất lượng, tính khả thi được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Bên cạnh đó, khi dịch bệnh bùng phát, ngành Văn hóa đã tham mưu cho các cấp ủy Đảng, chính quyền phát huy, đẩy mạnh giá trị văn hóa tốt đẹp con người Việt Nam. Nhìn lại những lúc khó khăn vừa qua, tinh thần lá lành đùm lá rách, đạo lý uống nước nhớ nguồn, cả cộng đồng kết thành sức mạnh dưới sự lãnh đạo của Đảng đã được lan tỏa mạnh mẽ.

Cùng với đó, chuyển hướng trong lĩnh vực nghệ thuật, thể thao cũng góp phần cùng Đảng, Nhà nước trong phòng chống dịch bệnh. Các chương trình nghệ thuật online, nhà hát truyền hình không chỉ giúp thỏa mãn đam mê của các nghệ sĩ mà còn như một liều "vắc xin" tinh thần, tiếp thêm sức mạnh cho nhân dân vượt qua đại dịch.

"Những dẫn chứng cụ thể trên đã thể hiện sự đồng hành của Bộ VHTTDL bằng những chính sách không xa rời thực tiễn" - Bộ trưởng nhấn mạnh.

"Tự soi mình để làm nhiều, cống hiến nhiều hơn nữa"

Nói về những nhiệm vụ trong thời gian tới, Bộ trưởng cho rằng, khi chúng ta đang nỗ lực phủ kín tỉ lệ tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19 thì các hoạt động của ngành VHTTDL sẽ rất khó để trở lại hoạt động bình thường như trước kia.

Chính vì vậy, ngành cần phải xác định chuyển hướng, trong đó tập trung một số vấn đề như: Tập trung tham mưu xây dựng thể chế, trong đó phải chủ động rà soát các Luật, Nghị định, thông tư liên quan đến lĩnh vực của Bộ, ngành…để đề xuất báo cáo Chính phủ, Quốc hội sửa đổi, bổ sung.

Nhấn mạnh đây là khâu quan trọng, đột phá của ngành, Bộ trưởng cho biết, trong năm tới, ngành sẽ tập trung trình Quốc hội Luật điện ảnh (sửa đổi), báo cáo cấp có thẩm quyền Luật về phòng chống bạo lực gia đình…

Đối với Luật Điện ảnh sửa đổi, Bộ trưởng cho rằng cần phải xây dựng theo hướng đó là một lĩnh vực thuộc về nghệ thuật, nhưng quan trọng hơn đó là lĩnh vực thuộc về công nghiệp văn hóa. Có như vậy mới thấy được giá trị văn hóa trong kinh tế và kinh tế trong văn hóa…

"Tiếp đến là Luật về Di sản, Quảng cáo theo hướng phân cấp, phân quyền mạnh hơn… Tư duy chúng ta phải bắt kịp, không theo lối mòn, cản trở sự phát triển" - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Nhấn mạnh nhiệm vụ tham mưu để các cấp ủy Đảng quan tâm nhiều hơn nữa đến Ngành, Bộ trưởng cho biết, Ban Bí thư đã đồng ý chủ trương, giao Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp với Bộ để tổ chức Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021.

'Đây là cơ hội mở ra cho ngành một lợi thế mới, đáp ứng được nguyên vọng của văn nghệ sĩ, nhà khoa học, thực hành văn hóa. Vì vậy, chúng ta phải tích cực chuẩn bị để Hội nghị được diễn ra đúng kế hoạch" - Bộ trưởng yêu cầu.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng còn yêu cầu cần sớm trình Chính phủ ban hành chương trình Phát triển Du lịch Việt Nam trong bối cảnh bình thường mới, Chiến lược thể thao Việt Nam trong 10 năm tới, triển khai Chiến lược Văn hóa Việt Nam…

"Đây đều là những nhiệm vụ không hề đơn giản, khi làm phải có chiều sâu, phải có kế hoạch và phải nhận thức điểm mới, quan trọng" - Bộ trưởng lưu ý.

Đi sâu vào lĩnh vực Du lịch, Bộ trưởng yêu cầu cần bám sát chức năng nhiệm vụ để sớm phục hồi ngành trước tác động của dịch bệnh. Trước mắt, Tổng cục Du lịch phải sớm trình các cấp thẩm quyền thông qua Quy hoạch Du lịch Việt Nam. Cùng với đó là rà soát, thẩm định nâng cấp làm mới các sản phẩm du lịch với chỉ tiêu một tỉnh có một sản phẩm du lịch độc đáo. Đồng thời, vận hành, làm sôi động trang web về ngành để khi các địa phương số hóa điểm đến đưa lên không gian mạng, Tổng cục chỉ làm nhiệm vụ điều hành hệ thống.

Về lĩnh vực Văn hóa, Bộ trưởng cho rằng cần phải chọn việc, chọn điểm dựa trên tư tưởng cua Nghị quyết Đại hội Đảng khóa XIII về Văn hóa. Trong đó, chú trọng việc duy trì, cải tiến và thích ứng nhanh với chuyển đổi số của bảo tàng. Liên quan đến vấn đề này, Bộ trưởng giao ngành Du lịch xây dựng tour tuyến đến các bảo tàng để phát huy, lan tỏa các giá trị văn hóa lịch sử của đất nước.

Khẳng định, văn hóa cơ sở là gốc, Bộ trưởng yêu cầu tập trung xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, lấy địa bàn dân cư làm nơi tác nghiệp của toàn ngành, phối hợp với đoàn thể chính trị, người dân để xây dựng văn hóa gia đình, làng xã.

Bộ trưởng cũng cho biết, Đảng xác định doanh nghiệp là động lực để phát triển kinh tế, là trái tim của nền kinh tế, vì vậy, ngành Văn hóa cần tập trung xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Đây là hướng đi đã nhận được sự đồng tình của nhiều ngành, nhiều đơn vị. Tuy nhiên, chúng ta cần phải làm điểm sau đó nhân rộng, làm đến đâu chắc đến đó, không đánh trống bỏ dùi.

"Chúng ta cần nhìn nhận thẳng thắn, không nên say sưa với những gì làm được, suy ngẫm nhiều hơn, phải thấy được sự hy sinh của tuyến đầu chống dịch để tự soi mình, làm nhiều, cống hiến nhiều hơn nữa" - Bộ trưởng nhấn mạnh./.