Hội Bài Chòi Bình Định. Ảnh: Hồ sơ, tư liệu Cục Di sản văn hóa

Tiếp tục vai trò chủ công trong hành trình đưa Bài chòi trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, Bình Định đã vinh dự được Chính phủ chọn là nơi diễn ra lễ đón Bằng công nhận của UNESCO.

Liên hoan nghệ thuật Bài Chòi dân gian Bình Định là sự kiện quy mô cấp tỉnh nhằm hưởng ứng vinh danh di sản, tạo sân chơi cho lực lượng nghệ nhân và khuyến khích phong trào trong tỉnh. Theo đó, mỗi huyện, thị, thành phố tham gia chọn và cử một đoàn nghệ nhân bài chòi dân gian 10 người, trình diễn một chương trình về di sản (theo hình thức hội đánh bài chòi dân gian, có Bài chòi kể và bài chòi lớp) trong thời lượng có hạn (tối đa 40 phút).

Theo Ban tổ chức, Liên hoan có sự tham gia đầy đủ, tích cực của những địa phương tổ chức tốt hoạt động bảo tồn và phát huy nghệ thuật Bài chòi như TP Quy Nhơn, TX An Nhơn, các huyện Tuy Phước, Phù Cát, Hoài Nhơn…

Nghệ thuật Bài Chòi là thú vui tao nhã của người dân miền Trung Việt Nam nhân dịp đầu xuân. Đây vừa là loại hình nghệ thuật diễn xướng mang tính sáng tạo ngẫu hứng, vừa là trò chơi dân gian vui nhộn, đầy trí tuệ, ra đời từ nhu cầu liên lạc với nhau giữa các chòi canh trên nương rẫy, ở vùng trung du, rồi lan rộng đến các vùng nông thôn và ra cả miền biển.

Bài Chòi là hình thức chơi bài nhưng không mang tính sát phạt, ăn thua như ở sòng bài, mà chỉ để giải trí bằng hình thức đối đáp vui xuân. Người ta đến chơi Bài Chòi cốt để nghe hô Bài Chòi, thưởng thức giọng hô, hát, tài ứng đối và lối diễn trò của “Hiệu” (người hô, hát chính).

Ở Bình Định, từ xưa tới nay, thịnh hành ba hình thức Bài Chòi, gồm: Bài Chòi “truyện” có phông màn, có rạp che chắn; Bài Chòi “lớp”/”chiếu” thể hiện ngay trên chiếu, đi khắp các làng mạc miền quê và hội chơi Bài Chòi thường được trình diễn mỗi dịp xuân về.

Bên cạnh việc chờ lễ đón Bằng chính thức quy mô quốc gia, dự kiến tổ chức dịp 30.4.2018, thì từ khi Bài Chòi được vinh danh (ngày 7/12/2017) đến nay, Bình Định đã có các hoạt động riêng nhằm hưởng ứng, chào mừng, như: nghệ nhân Hoàng Việt (TP Quy Nhơn) tổ chức liveshow về Bài Chòi; xã Tam Quan Nam (huyện Hoài Nhơn) ra mắt Câu lạc bộ bài chòi dân gian của xã, hay huyện Tuy Phước tổ chức tập huấn hô hát bài chòi toàn huyện…/.

Lan Phạm (t/h)