Những nghề như dệt thổ cẩm, đan lát, làm gốm, chế tác nhạc cụ, rèn, làm giấy thủ công… đang hồi sinh mạnh mẽ nhờ sự quan tâm của chính quyền và sự tham gia tích cực của cộng đồng.

Tại các tỉnh Tây Bắc, nghề dệt thổ cẩm của người Mông, Dao, Thái đang được khôi phục thông qua các tổ hợp tác, hợp tác xã do phụ nữ làm nòng cốt. Nhiều địa phương hỗ trợ máy móc, nguyên liệu, nhà xưởng, đồng thời tổ chức các lớp hướng dẫn kỹ thuật, thiết kế mẫu mã mới để sản phẩm phù hợp hơn với thị trường.

Một số cơ sở còn liên kết với doanh nghiệp du lịch để tiêu thụ sản phẩm cho du khách. Nhờ vậy, nhiều phụ nữ vùng cao có thu nhập ổn định, chủ động tham gia phát triển kinh tế gia đình.

Ở khu vực Tây Nguyên, nghề đan gùi, chế tác nhạc cụ, dệt thổ cẩm của người Ê Đê, Ba Na, Gia Rai đang tạo việc làm cho nhiều hộ nghèo. Những sản phẩm thủ công gắn với văn hóa bản địa được khuyến khích phát triển theo hướng hàng hóa, tham gia chương trình OCOP và bán tại các điểm du lịch. Các lớp truyền nghề được tổ chức ngay tại buôn làng nhằm thu hút thanh niên và phụ nữ trẻ học nghề, tránh nguy cơ thất truyền.

Tại các tỉnh miền Trung, một số làng nghề truyền thống như nón lá, mây tre đan, làm bánh, chế tác thủ công mỹ nghệ đang được địa phương hỗ trợ khôi phục. Việc lồng ghép bảo tồn nghề với phát triển du lịch cộng đồng giúp tạo thêm nguồn thu cho người dân. Nhiều hộ gia đình kết hợp sản xuất tại nhà, mở điểm trải nghiệm nghề cho khách tham quan, mang lại thu nhập cao hơn so với sản xuất thuần túy.

Ở đồng bằng sông Cửu Long, đồng bào Khmer tại nhiều phum sóc đang tích cực khôi phục nghề dệt và nghề điêu khắc truyền thống. Các nghệ nhân lớn tuổi được mời đứng lớp truyền nghề, trong khi phụ nữ trẻ tham gia các tổ hợp tác để sản xuất hàng thủ công phục vụ du lịch. Đây là hướng đi hiệu quả giúp cộng đồng Khmer vừa giữ gìn bản sắc văn hóa vừa tạo việc làm tại chỗ, hạn chế tình trạng người lao động phải rời quê đi làm ăn xa.

Theo đánh giá chung, việc bảo tồn nghề truyền thống gắn với phát triển kinh tế hộ không chỉ giữ gìn giá trị văn hóa mà còn tạo thêm nguồn sinh kế bền vững. Các sản phẩm thủ công truyền thống ngày càng được chú trọng về mẫu mã, chất lượng, qua đó nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường. Nhiều hộ nghèo đã thoát nghèo nhờ tham gia mô hình nghề truyền thống, đặc biệt là phụ nữ và người cao tuổi.

Trong thời gian tới, các địa phương sẽ tiếp tục hỗ trợ đầu ra sản phẩm, mở rộng liên kết sản xuất – tiêu thụ, định hướng phát triển sản phẩm theo hướng OCOP và gắn chặt với du lịch cộng đồng. Đây được xem là giải pháp quan trọng giúp nghề truyền thống phát triển bền vững và góp phần vào mục tiêu giảm nghèo đa chiều.