Bắc Ninh là miền đất của Phật Giáo, với hàng trăm ngôi đền, chùa lớn nhỏ, chưa kể đến những di tích lịch sử, lăng mộ thờ các vị tướng nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam. Ngoài ra, Bắc Ninh còn miền đất mang đậm nét văn hóa của nền văn minh lúa nước, với những làng nghề làm gốm, tranh… thủ công, với những làng quan họ "vang, dền, nền, nảy", và với Hội Lim nức tiếng gần xa.

Trong suốt chiều dài lịch sử, ít miền quê nào có được kho tàng văn hóa đặc sắc, đồ sộ như Bắc Ninh, với 1.558 di tích lịch sử, trong đó có 195 di tích cấp quốc gia, 386 di tích cấp tỉnh, 8 hiện vật, nhóm hiện vật bảo vật quốc gia…, tiêu biểu là 4 di tích quốc gia đặc biệt: chùa Dâu, chùa Bút Tháp, chùa Phật Tích, Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Lý…, mỗi di tích nơi đây đều mang những dấu ấn lịch sử quan trọng.

Đặc biệt, Bắc Ninh còn là quê hương của 4 di sản văn hóa phi vật thể được Tổ chức UNESCO ghi vào danh mục Di sản Văn hóa thế giới: dân ca quan họ Bắc Ninh, ca trù, tín ngưỡng thờ Mẫu, kéo co làng Hữu Chấp.

Nguồn tin báo Bắc Ninh cho biết, năm 2019, Ban Quản lý di tích tỉnh hoàn thành công tác tổng kiểm kê di tích và tham mưu công bố danh mục di tích trên địa bàn tỉnh. Hiện toàn tỉnh có gần 1.600 di tích, trong đó 608 di tích đã được Nhà nước xếp hạng, 4 di tích Quốc gia đặc biệt, 194 di tích cấp Quốc gia và 410 di tích cấp tỉnh. Việc thống kê toàn bộ diện tích khoanh vùng khu vực 1 và khu vực 2 của các di tích đã được xếp hạng cũng được tiến hành để làm cơ sở tham mưu xây dựng đề án Bảo vệ di tích tỉnh Bắc Ninh.

Công tác xây dựng hồ sơ đề nghị xếp hạng di tích tiếp tục được thực hiện đối với 15 di tích cấp tỉnh và 3 di tích đề nghị xếp hạng cấp Quốc gia gồm: Khu di tích lưu niệm đồng chí Lê Quang Đạo; di tích Lăng tại Thọ hầu Đàm Viết Kính (thị xã Từ Sơn); Đình, chùa thôn Rền (xã Cảnh Hưng, huyện Tiên Du). Quan tâm hướng dẫn chu đáo về các thủ tục tiếp nhận hiện vật; hướng dẫn trình tự, thủ tục thực hiện công tác trùng tu, tôn tạo đối với 53 di tích từ nguồn kinh phí hỗ trợ của tỉnh và 18 di tích tu bổ bằng nguồn vốn xã hội hóa. Có 415 đoàn với trên 30 nghìn lượt khách đến tham quan, nghiên cứu tại các di tích trên địa bàn tỉnh được cán bộ Ban Quản lý di tích tỉnh tổ chức đón tiếp và thuyết minh chu đáo.

Trong năm, Bảo tàng tỉnh cũng sưu tầm được 247 hiện vật gốc có giá trị, 231 ảnh tư liệu, tổ chức 5 cuộc trưng bày chuyên đề, đồng thời đón tiếp, thuyết minh phục vụ 40 nghìn lượt khách trong và ngoài tỉnh đến tham quan, nghiên cứu.

Bắc Ninh là địa phương có sự phát triển mạnh mẽ về kinh kế, xã hội. Để các di tích lịch sử văn hóa trở thành một thế mạnh, góp phần vào sự phát triển chung đó, cần có những định hướng đầu tư nhất định. Do đó, cần tập trung vào một số vấn đề như: tăng cường sự quản lý của nhà nước đối xử với các điểm di tích; nâng cao chất lượng, tinh thần thái độ phục vụ khách tham quan của các cán bộ quản lý di tích, đặc biệt cần chú ý nâng cao hơn nữa chất lượng thuyết minh, hướng dẫn tham quan tại các di tích. Đây chính là yếu tố, là cầu nối quan trọng giữa di tích với khách tham quan, làm cho di tích sống động, hấp dẫn hơn bằng những thông tin quan trọng, bổ ích...