Là tỉnh miền núi sở hữu vẻ đẹp tự nhiên độc đáo hiếm có, từ lâu Cao Bằng đã in sâu trong tâm trí nhiều người ấn tượng về một vùng non nước hữu tình với những danh thắng mang tính độc bản. Trong định hướng phát triển, Cao Bằng xác định sẽ trở thành trung tâm du lịch của khu vực miền núi trung du phía Bắc. Khách du lịch đến với Cao Bằng không chỉ tham quan, nghỉ dưỡng mà còn được thưởng thức đặc sản ẩm thực truyền thống đậm đà bản sắc văn hóa địa phương. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hiệp hội Du lịch tỉnh, các cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch và các địa phương trong tỉnh đẩy mạnh khai thác, phát huy giá trị các tinh hoa văn hóa ẩm thực truyền thống để tạo ra các sản phẩm du lịch đặc thù, hấp dẫn du khách.

Thiên nhiên ban tặng cho tỉnh nhiều sản vật của núi rừng, sông, suối. Người dân khai thác, chế biến để tạo nên những món đặc sản như xôi trám đen, xôi ngũ sắc, lợn quay, phở chua, lạp sườn, bánh áp chao, phở vịt quay, bánh cuốn, bánh trứng kiến, bánh chè lam, rượu men lá phục vụ nhu cầu cuộc sống hằng ngày của người dân và các lễ hội truyền thống của cộng đồng. Mỗi dân tộc có phương thức độc đáo để chế biến các món ăn khác nhau; vì thế, trong từng món ăn chứa đựng cả những nét văn hóa tiêu biểu, đặc sắc từng cộng đồng dân cư. Đặc biệt, ẩm thực Cao Bằng có nhiều món đặc sản nổi tiếng, trong đó, không thể không kể đến như: hạt dẻ Trùng Khánh, thịt chua Bảo Lạc, mận máu Bảo Lạc, thịt xông khói, miến dong, thạch đen, bánh khảo, khẩu sli, bún các loại, gạo nếp Pì Pất, thạch mác púp..., nhiều loại bánh, đồ ăn, đồ uống đã trở thành những thức quà gắn liền với du lịch.

Cao Bằng hiện có 4 đặc sản lọt top 100 đặc sản quà tặng: bánh cuốn Cao Bằng, bánh áp chao được chọn vào top 100 món ăn đặc sản Việt Nam; bánh chè lam, miến dong đen Phja Đén được chọn vào top 100 đặc sản quà tặng Việt Nam. Việc phát triển và nâng cao giá trị ẩm thực là một trong những nội dung quan trọng mà tỉnh đang triển khai, nhằm phục vụ và thu hút du khách đến với địa phương. Các hoạt động xúc tiến du lịch trong thời gian qua luôn gắn liền với việc quảng bá văn hóa, ẩm thực tại khắp các vùng miền của cả nước.

Để thúc đẩy du lịch phát triển không thể tách rời nỗ lực quảng bá, nâng tầm giá trị văn hóa ẩm thực địa phương. Trong đó, việc lồng ghép giao lưu ẩm thực, tổ chức hội chợ ẩm thực, gian trưng bày sản phẩm OCOP, đặc sản địa phương tại các sự kiện chính trị, văn hóa, các khu, điểm du lịch... mang lại hiệu quả thiết thực. Đến nay, toàn tỉnh có 13 sản phẩm OCOP 4 sao, 131 sản phẩm OCOP 3 sao thuộc 4 nhóm sản phẩm, trong đó 124 sản phẩm thuộc nhóm thực phẩm, 11 sản phẩm thuộc nhóm đồ uống. Nhiều sản phẩm OCOP của tỉnh có năng lực sản xuất lớn, tiêu thụ ổn định như: lạp sườn, thịt xông khói, miến dong Tân Việt Á, gạo nếp Hương Bảo Lạc… Một số sản phẩm như hồng trà, lục trà hướng tới thị trường xuất khẩu sang Trung Quốc, Australia.

Năm 2023, tỉnh tổ chức thành công Hội chợ xúc tiến thương mại sản phẩm OCOP với 260 gian hàng của 100 chủ thể cùng các sản phẩm OCOP tiềm năng đến từ các địa phương trong và ngoài tỉnh được trưng bày, quảng bá tại hội chợ. Hội thi sáng tạo ẩm thực du lịch “Món ngon miền non nước” với 9 đơn vị tham dự là các nhà hàng, khách sạn, khu, điểm du lịch, homestay trên địa bàn tỉnh. Các đơn vị tham dự hội thi đã chế biến 18 món ẩm thực truyền thống, đặc sắc các dân tộc trong tỉnh như: gà bản hầm hạt dẻ, cháo bẹ rau măng, bánh cuốn ngô, cá suối kho mác mật, lẩu thắng cố hương Phjắc Chặc, nộm thịt bò một nắng, lạp sườn rán, vịt cỏ tiềm… Qua đó, tạo điều kiện cho du khách thưởng thức các loại đồ ăn, thức uống ngon, cảm nhận bản sắc văn hóa, giá trị truyền thống của địa phương một cách chân thực nhất.

Nhiều đơn vị, cơ sở kinh doanh ẩm thực, dịch vụ du lịch đưa đặc sản ẩm thực địa phương vào các nhà hàng, khách sạn, homestay, điểm đến du lịch… nhằm giới thiệu và mang đến trải nghiệm thú vị cho du khách, đồng thời không ngừng nâng cao chất lượng phục vụ; đầu tư xây dựng cơ sở vật chất; quảng bá các món ăn, sản phẩm quà tặng đặc sắc, truyền thống, mang đậm nét văn hóa đặc trưng của Cao Bằng.

Từ đầu năm đến nay, ước tính toàn tỉnh thu hút hơn 1 triệu lượt khách du lịch, trong đó khách du lịch quốc tế ước đạt 22.200 lượt, tăng 57% so với cùng kỳ, khách du lịch nội địa ước đạt 1.016.000 lượt, tăng 10% so với cùng kỳ. Tổng doanh thu đạt 791 tỷ đồng, tăng 23% so với cùng kỳ năm 2023. Để có được kết quả đó, bên cạnh giá trị về tài nguyên thiên nhiên và văn hóa, sự độc đáo, hấp dẫn của ẩm thực tại các điểm đến cũng được xác định là một trong những yếu tố quan trọng để tạo nên sức hấp dẫn đối với du khách, góp phần gia tăng nguồn thu cho du lịch.