Trong bối cảnh đất nước đang ở giai đoạn đầu của quá trình mở cửa nền kinh tế, Trung tâm Thông tin du lịch được thành lập ngày 11/8/1995 (với tên gọi ban đầu là Trung tâm Công nghệ thông tin Du lịch). Sự ra đời của một đơn vị trực thuộc chuyên trách về ứng dụng công nghệ thông tin thể hiện tầm nhìn chiến lược của Tổng cục Du lịch (nay là Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam) nhằm tiếp cận và tham gia làn sóng cách mạng về công nghệ trên thế giới.

Trong những ngày đầu mới thành lập, dù còn rất nhiều khó khăn, thiếu thốn cả về cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật nhưng với quyết tâm của cả tập thể, Trung tâm đã nỗ lực khắc phục, từng bước vượt qua các khó khăn, thách thức, tìm tòi nghiên cứu cho ra đời hàng loạt sản phẩm công nghệ thông tin phục vụ quảng bá du lịch tạo được tiếng vang. Tiêu biểu là sản phẩm CD-ROM “Việt Nam” đạt Huy chương Vàng tại Tuần lễ Tin học 1997. Năm 1998, “Nghiên cứu ứng dụng công nghệ đa phương tiện xây dựng các sản phẩm thông tin trên đĩa CD-ROM” của Trung tâm được trao giải Ba giải thưởng VIFOTEC - giải thưởng quốc gia về Sáng tạo Khoa học công nghệ.

Trung tâm Thông tin du lịch đã góp phần đặt những viên gạch đầu tiên cho ngành du lịch trong việc tiên phong đón đầu xu thế ứng dụng mạng internet ở Việt Nam. Ngày 16/12/1997, chỉ gần 1 tháng sau khi Internet chính thức đi vào hoạt động tại Việt Nam, Tổng cục Du lịch tổ chức lễ khai trương website vietnamtourism.com do Trung tâm nghiên cứu xây dựng. Đây là wesbite chính thức đầu tiên của Tổng cục Du lịch và cũng là một trong số những website đầu tiên của Việt Nam hòa mạng Internet, với nhiệm vụ giới thiệu hình ảnh đất nước, con người Việt Nam tới công chúng trong nước và bạn bè thế giới bằng nhiều ngôn ngữ. Năm 2004, website vietnamtourism.gov.vn ra đời, là website chính thức của Tổng cục Du lịch phục vụ công tác quản lý nhà nước và trở thành kênh thông tin gần gũi, tin cậy đối với các địa phương, doanh nghiệp, đối tác trong Ngành.

Nhằm tăng cường tuyên truyền, quảng bá du lịch Việt Nam, Trung tâm đã thực hiện số hóa hệ thống bản đồ du lịch Việt Nam, sản xuất các loại bản đồ du lịch gắn với công nghệ hệ thống thông tin địa lý (GIS). Bên cạnh đó, các đầu sách hướng dẫn du lịch Việt Nam bằng nhiều ngôn ngữ cũng được Trung tâm biên tập và xuất bản.

Đến năm 2005, Trung tâm được đổi tên thành Trung tâm Tin học và đến năm 2008 được đổi tên thành Trung tâm Thông tin du lịch cho đến ngày nay, phản ánh vai trò quan trọng của công tác thông tin trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của xã hội thông tin và công nghệ. Trải qua các giai đoạn chuyển đổi khác nhau, đi cùng với sự phát triển của ngành du lịch, tập thể lãnh đạo, đội ngũ viên chức, người lao động trong Trung tâm luôn giữ trong mình sự đoàn kết, năng động, đổi mới, sáng tạo để đáp ứng với yêu cầu, hoàn cảnh mới, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.

Trong bối cảnh mới nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ phục hồi và phát triển du lịch sau dịch bệnh Covid-19, Trung tâm Thông tin du lịch luôn bám sát các định hướng chỉ đạo tại các văn bản chỉ đạo như Nghị quyết 82 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh phục hồi, tăng tốc phát triển du lịch hiệu quả, bền vững; Chỉ thị 08 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển du lịch toàn diện, nhanh và bền vững thời gian tới; Công điện 06 của Thủ tướng Chính phủ về nâng cao hiệu quả công tác thống kê du lịch…

Được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, sự phối hợp chặt chẽ của các đơn vị thuộc Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, sự ủng hộ, đồng hành của các địa phương, đối tác, cùng nỗ lực của tập thể cán bộ, viên chức, người lao động, Trung tâm Thông tin du lịch tập trung triển khai các nhiệm vụ được giao trên các lĩnh vực thông tin, truyền thông, ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, thống kê du lịch, và đã đạt được những kết quả quan trọng.

Đổi mới công tác truyền thông phục vụ quản lý nhà nước và xúc tiến, quảng bá du lịch

Một trong những điểm nhấn trong công tác truyền thông mà Trung tâm Thông tin du lịch đang tập trung triển khai là tăng cường truyền thông chính sách trên trang thông tin điện tử chính thức của Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam tại địa chỉ https://vietnamtourism.gov.vn. Bám sát các chủ trương, định hướng của Đảng, Nhà nước, chỉ đạo của lãnh đạo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, website đã phát huy tốt chức năng cung cấp kịp thời những thông tin về chiến lược, chính sách phát triển ngành, các hoạt động chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo, qua đó góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước của Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam. Website đã trở thành kênh thông tin chính thống, uy tín trong ngành, nhận được sự quan tâm, theo dõi thường xuyên của các địa phương, doanh nghiệp, hiệp hội, cơ quan thông tấn báo chí Trung ương và địa phương.

Website https://vietnam.travel là kênh thông tin chuyên trách quảng bá du lịch Việt Nam ra nước ngoài ở tầm quốc gia. Được lãnh đạo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam giao nhiệm vụ quản lý, vận hành website này, Trung tâm Thông tin du lịch đã tập trung đổi mới cách thức, nội dung truyền thông nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển du lịch trong tình hình mới. Website tập trung quảng bá ra thế giới những loại hình du lịch thế mạnh của Việt Nam, các điểm đến nổi bật, các sản phẩm, dịch vụ đẳng cấp và chất lượng. Đồng thời, cũng giới thiệu nhiều loại hình du lịch mới mẻ, phù hợp nhu cầu, thị hiếu du khách sau dịch bệnh như du lịch nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe, thiên nhiên sinh thái, du lịch nông nghiệp, nông thôn… Kênh thông tin được đánh giá cao bởi lượng thông tin phong phú, hấp dẫn, tăng hạng mạnh trên bảng xếp hạng website toàn cầu và nằm trong tốp đầu những website quảng bá du lịch trong khu vực.

Công tác bảo vệ môi trường du lịch tiếp tục là nhiệm vụ được Trung tâm Thông tin du lịch chú trọng thông qua tuyên truyền trên website https://moitruongdulich.vn.  Website cung cấp các thông tin liên quan đến chủ trương, chính sách, hoạt động bảo vệ môi trường du lịch, phát triển du lịch xanh, du lịch có trách nhiệm, bảo tồn văn hóa, di sản, các chương trình đề án, mô hình kinh nghiệm bảo vệ môi trường… nhằm góp phần thực hiện phương châm phát triển du lịch mà Thủ tướng đã chỉ đạo “Sản phẩm đặc sắc - Dịch vụ chuyên nghiệp - Thủ tục thuận tiện, đơn giản - Giá cả cạnh tranh - Môi trường vệ sinh sạch, đẹp - Điểm đến an toàn, văn minh, thân thiện”.

Đặc biệt, Chương trình truyền thông du lịch trên YouTube với chủ đề “Việt Nam: Đi Để Yêu!” do Trung tâm Thông tin du lịch triển khai từ đầu năm 2021 với cách làm mới mẻ, có sự tham gia của những nhà sáng tạo nội dung uy tín, đã mang đến cho du khách trong và ngoài nước góc nhìn mới về trải nghiệm khám phá vẻ đẹp văn hóa, ẩm thực, con người và thiên nhiên Việt Nam. Thông qua những video clip với những thước phim sống động và cảm xúc chân thật, từ đó lan tỏa vẻ đẹp thiên nhiên, tấm lòng hiếu khách và tình yêu quê hương đất nước đến với đông đảo nhân dân, du khách. Chương trình “Việt Nam: Đi Để Yêu!” đã vinh dự được trao giải Nhì tại Giải thưởng toàn quốc về thông tin đối ngoại lần thứ VIII do Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức.

Bên cạnh đó, triển khai Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới, Trung tâm Thông tin du lịch đã xây dựng chuyên trang quảng bá du lịch nông thôn nhằm góp phần chung sức với ngành nông nghiệp đưa sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn ngày càng được nhiều người biết đến.

Không chỉ truyền tải thông tin qua các website, Trung tâm Thông tin du lịch mở rộng quảng bá du lịch Việt Nam thông qua các nền tảng mạng xã hội phổ biến như Facebook, YouTube, Instagram, Zalo… để nâng cao khả năng tiếp cận người dùng, nâng cao hiệu quả lan tỏa thông tin.

Đưa hoạt động chuyển đổi số trong ngành du lịch theo hướng đồng bộ, thống nhất

Đối với công tác chuyển đổi số, thực hiện các nhiệm vụ theo tinh thần chỉ đạo tại Nghị quyết 82 của Chính phủ và Chỉ thị 08 của Thủ tướng, Trung tâm Thông tin du lịch đã tập trung xây dựng hệ sinh thái du lịch thông minh đồng bộ, thống nhất trên toàn quốc nhằm hỗ trợ công tác quản lý nhà nước, kinh doanh dịch vụ du lịch, nâng cao trải nghiệm du khách. Trong đó ưu tiên phát triển các nền tảng số dùng chung trong toàn ngành để tạo sự tập trung, đồng bộ về dữ liệu và khắc phục tình trạng đầu tư manh mún, “trăm hoa đua nở”, lãng phí nguồn lực.

Theo đó, các nền tảng số dùng chung gồm có: Hệ thống cơ sở dữ liệu du lịch Việt Nam phục vụ công tác quản lý nhà nước về du lịch từ Trung ương đến địa phương. Phần mềm thực hiện chế độ báo cáo thống kê du lịch được quy định tại Thông tư của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Ứng dụng du lịch quốc gia “Du lịch Việt Nam - Vietnam Travel” được tích hợp đa dịch vụ nhằm hỗ trợ toàn diện du khách; ứng dụng “Quản trị và Kinh doanh du lịch” nhằm kết nối cơ quan quản lý nhà nước và các doanh nghiệp du lịch; Thẻ Việt - Thẻ du lịch thông minh hỗ trợ du khách giao dịch, thanh toán không dùng tiền mặt một cách an toàn, nhanh chóng; Trang vàng du lịch Việt Nam hỗ trợ các đơn vị quản lý bán hàng, tương tác với khách du lịch.

Bên cạnh đó, Trung tâm Thông tin du lịch còn phát triển và đưa vào áp dụng hệ thống vé điện tử “Trực tuyến - Liên thông - Đa phương thức” nhằm hỗ trợ các điểm tham quan kiểm soát tối ưu quy trình quản lý vận hành, cũng như tạo thuận lợi hơn cho du khách, hướng dẫn viên khi đến tham quan. Xây dựng hệ thống Thuyết minh đa phương tiện (Multi-media Guide) giới thiệu tới du khách các thông tin về các điểm du lịch, di tích, bảo tàng… được tích hợp trên ứng dụng du lịch quốc gia “Du lịch Việt Nam - Vietnam Travel”.

Song song với việc xây dựng các nền tảng số dùng chung trong ngành du lịch, trong thời gian qua, Trung tâm Thông tin du lịch đã xây dựng và phổ biến Tài liệu hướng dẫn chuyển đổi số trong ngành du lịch, tập trung hỗ trợ các địa phương trong cả nước triển khai chuyển đổi số trong hoạt động du lịch thông qua các hoạt động tập huấn, hướng dẫn; đồng thời đã ký kết hợp tác hỗ trợ triển khai hoạt động chuyển đổi số với các địa phương như Quảng Ninh, Yên Bái, Lạng Sơn...

Xây dựng hệ thống thống kê du lịch ở Việt Nam theo chuẩn quốc tế

Triển khai Tuyên bố Hội An về thúc đẩy hợp tác du lịch APEC tại Hội nghị Bộ trưởng Du lịch APEC lần thứ 4 năm 2006, từ năm 2009, Trung tâm Thông tin du lịch đã chủ động nghiên cứu xây dựng và triển khai Đề án “Áp dụng Tài khoản vệ tinh du lịch tại Việt Nam”.

Đề án được xây dựng theo Khung khuyến nghị về Tài khoản vệ tinh du lịch của Liên hợp quốc, có tính thống nhất và có thể so sánh giữa các quốc gia, địa phương và khu vực. Đây là cơ sở cho việc xây dựng hệ thống thống kê du lịch ở Việt Nam theo tiêu chuẩn quốc tế.

Trung tâm Thông tin du lịch đã tham mưu lãnh đạo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng và ban hành hệ thống chỉ tiêu thống kê du lịch và chế độ báo cáo thống kê du lịch từ Trung ương đến cơ sở, qua đó hình thành hệ thống dữ liệu thống kê ngành du lịch, giúp các cấp lãnh đạo nắm bắt diễn biến những chỉ tiêu du lịch quan trọng, tạo cơ sở hoạch định chính sách và chỉ đạo điều hành trong ngành.

Bên cạnh đó, để tính toán các chỉ tiêu du lịch, Trung tâm Thông tin du lịch đã định kỳ tổ chức các cuộc điều tra, khảo sát thông tin khách du lịch với sự phối hợp và thẩm định của Tổng cục Thống kê.

Năm 2015, Trung tâm Thông tin du lịch đã xây dựng phần mềm nhận - gửi báo cáo thống kê du lịch và tổ chức phổ biến hướng dẫn đến các địa phương và doanh nghiệp. Với phần mềm này, việc nhận, gửi, tổng hợp báo cáo thống kê du lịch từ cơ sở lên Trung ương được thực hiện dễ dàng và thuận tiện hơn nhiều.

Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ nâng cao hiệu quả công tác thống kê du lịch trong bối cảnh mới, Trung tâm Thông tin du lịch đã tham mưu lãnh đạo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam ban hành Kế hoạch triển khai áp dụng Tài khoản vệ tinh du lịch và Điều tra thông tin khách du lịch theo Chương trình điều tra thống kê quốc gia. Đây là cơ sở để tiếp tục hoàn thiện hệ thống thống kê du lịch ở Việt Nam, phục vụ hiệu quả công tác hoạch định chính sách phát triển du lịch.

Định hướng trong thời gian tới, Trung tâm Thông tin du lịch sẽ tiếp tục bám sát Nghị quyết 82 của Chính phủ, Chỉ thị 08 của Thủ tướng, Công điện 06 của Thủ tướng và các chương trình, kế hoạch của Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để triển khai các nhiệm vụ được giao, tập trung vào công tác truyền thông chính sách, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước của Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam. Tiếp tục đổi mới, tăng cường truyền thông, quảng bá hình ảnh, thương hiệu du lịch Việt Nam ở thị trường trong nước và quốc tế. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ hỗ trợ xúc tiến quảng bá du lịch.

Đồng thời, đẩy nhanh chuyển đổi số trong ngành du lịch theo hướng đồng bộ, thống nhất, phổ biến áp dụng các nền tảng số dùng chung trong toàn ngành; thúc đẩy, hướng dẫn tích hợp dữ liệu du lịch từ địa phương, doanh nghiệp vào hệ thống cơ sở dữ liệu của Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam. Trong công tác thống kê du lịch, tiếp tục đề xuất triển khai Kế hoạch áp dụng Tài khoản vệ tinh du lịch và tổ chức các cuộc điều tra thông tin khách du lịch, qua đó nâng cao hiệu quả công tác thống kê, góp phần phục vụ công tác hoạch định chính sách trong ngành, phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước.

Theo Trung tâm Thông tin, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam