Dự buổi lễ còn có nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng Trần Quốc Vượng; nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó Chủ tịch thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng; Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước; Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hoàng Đạo Cương; lãnh đạo các Ban, bộ, ngành Trung ương; Điều phối viên thường trú Liên Hợp Quốc tại Việt Nam Pauline Tamesis; lãnh đạo tỉnh Yên Bái và các tỉnh Sơn La, Lai Châu, Điện Biên, Lào Cai, Tuyên Quang, Phú Thọ, Bắc Kạn, Ninh Thuận, Quảng Ngãi...

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, đây là sự kiện đặc biệt, có ý nghĩa lớn và nhiều cảm xúc với tất cả chúng ta. Thủ tướng nêu, nhiều người đặt câu hỏi vì sao nghệ thuật Xòe Thái được vinh danh và chúng ta cần làm gì, có trách nhiệm như thế nào để gìn giữ nét đẹp truyền thống văn hóa này? Nghệ thuật Xòe Thái đã vượt qua nét đẹp của loại hình múa truyền thống với thẩm mỹ sáng tạo, khát vọng vươn tới những giá trị chân, thiện, mỹ của mỗi thành viên trong cộng đồng các dân tộc Tây Bắc. Đó là biểu tượng của tinh thần đoàn kết dân tộc, sự sẻ chia, tình yêu sâu sắc giữa con người với con người; sự hài hòa giữa con người với văn hóa, bản sắc dân tộc và thiên nhiên hùng vĩ, với những triết lý sống cao đẹp…

Thủ tướng nhắc lại lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi” và khẳng định, tôn vinh nghệ thuật Xòe Thái là tôn vinh những giá trị của tinh thần đoàn kết, lòng nhân ái, của tinh thần lạc quan, của tư duy bảo tồn và phát triển...

Lời ca “Không xòe không vui/Không xòe cây ngô không ra bắp/ Không xòe cây lúa không trổ bông/ Không xòe trai gái không thành đôi” ngân vang giữa rừng hoa ban, hoa mận, hoa đào vùng Tây Bắc, bên dòng sông Mã, sông Chảy, Mường Hung đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu trong ngày vui của mỗi gia đình hay những ngày lễ lớn của các bản làng, của dân tộc.

Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa đặc biệt có ý nghĩa, góp phần phát triển, làm gia tăng giá trị và trách nhiệm với văn hóa của nhân loại, góp phần gìn giữ truyền thống lịch sử, vun đắp tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, củng cố khối đại đoàn kết trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc…”, Thủ tướng phát biểu.

Thủ tướng nhấn mạnh, đây vừa là niềm vinh dự, tự hào nhưng cũng là trách nhiệm nặng nề của các cấp, các ngành, các địa phương, các thế hệ nghệ nhân dân gian, cộng đồng dân tộc Thái và nhân dân Việt Nam. Để tiếp tục tạo sức sống mới, lan tỏa và truyền cảm hứng mạnh mẽ giá trị của nghệ thuật Xòe Thái, Thủ tướng đề nghị các cấp ủy, chính quyền, nhân dân và cộng đồng người Thái ở các tỉnh Tây Bắc, Bộ VHTTDL phối hợp triển khai nghiêm túc, hiệu quả “Chương trình hành động quốc gia bảo vệ và phát huy giá trị của di sản văn hóa phi vật thể Nghệ thuật Xòe Thái” theo đúng cam kết với UNESCO. Thủ tướng nhấn mạnh, phải làm bằng tâm huyết, trái tim, tấm lòng, bằng niềm tự hào, bằng nội lực và trách nhiệm của mình, để những lời ca, âm nhạc của các điệu Xòe khăn, Xòe nón, Xòe quạt, Xòe sạp, Xòe gậy, Xòe hoa... tiếp tục được trao truyền qua các thế hệ, được nuôi dưỡng và lan tỏa mạnh mẽ ra cộng đồng các dân tộc anh em và trên thế giới.

“Giá trị cao đẹp của nghệ thuật Xòe Thái cần được bảo tồn, phát huy, không chỉ trong nước mà còn trên trường quốc tế. Chúng ta cần nhận thức rõ đây là di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại, đồng thời có hành động ứng xử thể hiện xứng tầm với di sản…”, Thủ tướng nêu rõ.

Cần có chương trình truyền thông, quảng bá mạnh mẽ, vượt qua biên giới Việt Nam để Xòe Thái mãi trường tồn và phát huy giá trị, để thế giới biết đến nhiều hơn, yêu mến, trân trọng, kết nối chặt chẽ, hiệu quả hơn với đất nước, con người Việt Nam.

Bên cạnh đó, tiếp tục nghiên cứu, có giải pháp thiết thực, cụ thể để giữ gìn và phát huy bản sắc, truyền thống văn hóa các dân tộc nói chung và Xòe Thái nói riêng trong phát triển kinh tế - xã hội, nhất là phát triển du lịch, góp phần đưa di sản thành tài sản, tiềm lực thành nguồn lực phát triển, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Dành sự quan tâm xứng đáng về đời sống vật chất và tinh thần của các nghệ nhân am hiểu và tâm huyết với di sản; tạo điều kiện thuận lợi về môi trường diễn xướng để thực hành Xòe Thái phù hợp với các điều kiện phát triển mới của đất nước.

Phát biểu đáp từ chỉ đạo của Thủ tướng, Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái Đỗ Đức Duy nhấn mạnh cam kết sẽ tiếp tục chung sức, đồng lòng, thực hiện hiệu quả Chương trình hành động quốc gia bảo tồn, phát huy giá trị di sản "Nghệ thuật Xòe Thái” nói riêng và các di sản văn hóa nói chung theo phương châm "lấy người dân là trung tâm, là chủ thể của các hoạt động”, "biến di sản thành tài sản” phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của mỗi địa phương, với các giải pháp cụ thể, vừa trước mắt, vừa lâu dài để tạo sức sống mới cho di sản; để di sản mãi mãi trường tồn, ngày càng lan tỏa; góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.
Bà Pauline Tamesis, Điều phối viên Thường trú Liên Hợp Quốc tại Việt Nam khẳng định, nghệ thuật Xòe Thái giữ một vị trí đặc biệt trong trái tim của mọi người. “Nghệ thuật Xòe Thái nhắc nhở chúng ta về những gì quan trọng trong cuộc sống của mình, đó là những mối quan hệ sâu sắc mà chúng ta thiết lập với gia đình, bạn bè, cộng đồng và hơn thế nữa. Bất kỳ ai cũng có thể tham gia vào điệu múa này bất kể giới tính, tuổi tác, nghề nghiệp hoặc địa vị xã hội. Do đó, đây thực sự là một loại hình nghệ thuật mang tính hòa nhập cao”, bà Pauline Tamesis phát biểu.
Cũng theo bà Pauline Tamesis, sự kiện ngày hôm nay nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của sự đa dạng và tự do thực hành văn hóa của mỗi người dân trên đất nước Việt Nam. Chúng ta có thể coi sự ghi danh này là cơ hội để cập nhật các chính sách về biểu đạt văn hóa, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công tác bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể và hỗ trợ bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.

“Hôm nay, chúng ta hãy cùng chia sẻ niềm tự hào rằng điệu múa này không chỉ được vinh danh vì những khán giả có mặt ở đây, hoặc vì cộng đồng người Thái, mà vì toàn thế giới bởi đây là một biểu hiện độc đáo của sự sáng tạo văn hóa đa dạng của nhân loại…”, bà Pauline Tamesis phát biểu.

Tại buổi lễ, bà Pauline Tamesis trang trọng trao bằng của UNESCO ghi danh di sản “Nghệ thuật Xòe Thái” tới Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hoàng Đạo Cương. Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương; Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, đại diện Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam Phạm Quang Hiệu đã trao bằng cho lãnh đạo các tỉnh Yên Bái, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu và tặng hoa cho đại diện cộng đồng của 4 tỉnh có di sản.
Sau phần lễ đón bằng là phần hội. Tại vận động thị xã Nghĩa Lộ, một không gian nghệ thuật đặc sắc đã được tái hiện, đem đến cho khán giả những trải nghiệm, chiêm ngưỡng nét văn hoá độc đáo của Nghệ thuật Xoè Thái qua chương trình “Xoè Thái- Tinh hoa miền di sản”.
Với kết cấu 3 chương: Thiên di - Dựng bản lập mường, Miền di sản, Tinh hoa nghệ thuật Xòe, đêm nghệ thuật tái hiện một không gian vô cùng đặc sắc với những câu chuyện về cội nguồn của đồng bào Thái, những nét văn hóa độc đáo, tinh túy và đặc sắc nhất trong đời sống văn hóa, tinh thần của cộng đồng người Thái ở Tây Bắc Việt Nam. Chương trình kết thúc trong không gian sôi động, thắm tình của những vòng Xòe bất tận.