Khu vực miền núi tỉnh ta có nguồn tài nguyên du lịch phong phú, đa dạng với nhiều di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh nổi tiếng, như: Vườn Quốc gia Bến En (Như Thanh), Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông (Bá Thước), thác Ma Hao (Lang Chánh), hang Bo Cúng và núi Lá Hoa (Quan Sơn), suối cá Cẩm Lương (Cẩm Thủy), đền Cửa Đặt (Thường Xuân)... Cùng với đó còn có một nguồn tài nguyên quý giá về văn hóa phi vật thể gồm các lễ hội truyền thống, các điệu hò, làn điệu dân ca, dân vũ, các loại hình nghệ thuật, làng nghề truyền thống, phong tục tập quán... tồn tại và phát triển ở các địa phương khá phong phú và đặc sắc... Ngoài ra, đồng bào các dân tộc miền núi Thanh Hóa cũng đã từng bước tham gia hoạt động phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái...

Tuy nhiên, việc phát triển du lịch trên địa bàn các huyện miền núi còn những hạn chế nhất định, đó là: hạ tầng giao thông và cơ sở hạ tầng tại một số điểm du lịch chưa được chú trọng, quan tâm đầu tư; việc phát triển du lịch đang còn nhỏ lẻ, dàn trải; mô hình du lịch cộng đồng chưa thực sự phát huy hết tiềm năng, lợi thế; sản phẩm du lịch còn nghèo nàn và đơn điệu, chủ yếu sản phẩm du lịch ẩm thực, không có sản phẩm đặc thù; nhận thức của cộng đồng dân cư về du lịch còn chưa được đầy đủ; nguồn nhân lực tham gia làm du lịch chưa được đào tạo bài bản, nên kỹ năng giao tiếp, ứng xử và tham gia vào các hoạt động kinh doanh du lịch chưa cao... Chị Bùi Thị Dung, bản Kho Mường, xã Thành Sơn (Bá Thước) cho biết cách đây vài năm chị đã đầu tư làm ngôi nhà sàn trị giá trên 200 triệu đồng để làm dịch vụ du lịch homestay. Tuy nhiên, các trang thiết bị vệ sinh, công trình phụ trợ khác chưa được lắp đặt, bởi vậy không đáp ứng được yêu cầu, do đó không thu hút được khách du lịch lưu trú.

Còn chị Trương Thị Tâm, bản Ấm Hiêu, xã Cổ Lũng (Bá Thước) thì cho biết bản thân chị và các hộ dân làm du lịch đang rất thiếu kinh nghiệm, chưa được đào tạo bài bản, chủ yếu là kinh doanh tự phát, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, kiến thức để quảng bá các sản phẩm quê hương cũng như những nét đặc sắc về truyền thống dân tộc thì chưa biết cách...

Để du lịch ở khu vực miền núi Thanh Hóa phát triển bền vững, phát huy được thế mạnh về tài nguyên du lịch, văn hóa bản địa của các dân tộc, góp phần xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống của đồng bào các dân tộc miền Tây tỉnh Thanh Hóa, một số huyện như: Bá Thước, Cẩm Thủy, Thường Xuân, Như Xuân đã và đang tập trung vào một số giải pháp, như: huy động, thu hút các nguồn vốn đầu tư vào xây dựng cơ sở hạ tầng, tôn tạo các di tích, danh thắng, xây dựng cơ sở vật chất kinh doanh du lịch; tăng cường đầu tư cho công tác bảo tồn, tôn tạo các di tích lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh; lồng ghép các nguồn lực địa phương, tranh thủ tối đa nguồn đầu tư của Nhà nước, các tổ chức phi chính phủ để thực hiện các công trình hạ tầng quan trọng, trong đó ưu tiên cho các công trình giao thông, hành lang biên giới. Có cơ chế, chính sách thu hút các nhà đầu tư về lĩnh vực du lịch, đẩy mạnh xã hội hóa phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái...

Các địa phương trên cũng đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức cho bà con dân tộc về giải pháp bảo vệ, gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; tăng cường hợp tác giữa các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch nhằm kết nối đồng bộ các dịch vụ, tạo tour trọn gói và khép kín, đáp ứng nhu cầu du khách trong và ngoài nước đến tham quan, nghỉ dưỡng.