Thực hiện Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025; Kế hoạch số 185/KH-UBND ngày 15/11/2022 của UBND tỉnh Ninh Bình về việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN tỉnh Ninh Bình, giai đoạn 2021-2025, Sở Văn hóa và Thể thao đã chủ trì, phối hợp với UBND huyện Nho Quan (trước sáp nhập tỉnh) tham mưu UBND tỉnh ban hành kế hoạch triển khai Dự án 6 trên phạm vi toàn tỉnh, trong đó huyện Nho Quan là địa bàn trọng điểm.

Ngay từ đầu năm 2022, các cấp, các ngành, các địa phương có liên quan đã tập trung triển khai, rà soát để thực hiện Chương trình theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ; đồng thời tăng cường huy động các nguồn lực xã hội để đầu tư cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Nhìn chung, các nhiệm vụ thành phần của Dự án 6 về "Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch" được triển khai thực hiện từ năm 2023 đến nay đã và đang phát huy hiệu quả tích cực; trong đó nhiều câu lạc bộ (đội, nhóm) văn nghệ truyền thống của các xã, các thôn/bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số được hỗ trợ trang phục, đạo cụ, nhạc cụ, thiết bị âm thanh và kinh phí hoạt động, đáp ứng được nhu cầu luyện tập và biểu diễn của Nhân dân.

Các thiết chế văn hóa, thể thao thôn/bản được hỗ trợ cải tạo, nâng cấp và bổ sung trang thiết bị phục vụ nhu cầu hoạt động; các nghi lễ, lễ hội truyền thống của dân tộc Mường được nghiên cứu, phục dựng và bảo tồn trong đời sống cộng đồng; các di sản văn hóa của đồng bào Mường được kiểm kê, sưu tầm, tư liệu hóa và tổ chức truyền dạy cho đồng bào; các môn thể thao truyền thống, các trò chơi dân gian được bảo tồn, duy trì tổ chức; các giá trị văn hóa truyền thống tiêu biểu của đồng bào dân tộc Mường được giới thiệu, tuyên truyền quảng bá rộng rãi; xây dựng 02 mô hình nhà văn hóa cộng đồng gắn với khai thác, phát triển du lịch…; qua đó, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho đồng bào dân tộc thiểu số, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc góp phần giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn các địa phương thụ hưởng.

Phát huy các kết quả đã đạt được, giai đoạn 2026-2030, tỉnh đặt ra mục tiêu chung là khôi phục, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống; tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ liên quan đến các nội dung hỗ trợ của Dự án, tổ chức truyền dạy văn hóa phi vật thể; hỗ trợ cơ sở vật chất, trang thiết bị văn hóa cho các thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để nâng cao mức thụ hưởng về văn hóa cho đồng bào các dân tộc gắn với phát triển du lịch cộng đồng.

Theo đó, trong giai đoạn này, Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình sẽ tiếp tục nghiên cứu, rà soát tham mưu UBND tỉnh ban hành cơ chế, chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng gắn với văn hóa dân tộc thiểu số. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực, Hướng dẫn chuyên môn, cử cán bộ về cơ sở hỗ trợ lập hồ sơ, phục dựng lễ hội, biên soạn tài liệu truyền dạy dân ca, dân vũ, nhất là thế hệ trẻ người Mường tại các xã, phường có đồng bào dân tộc thiểu số. Thường xuyên kiểm tra tiến độ thực hiện dự án ở các xã, phường để kịp thời tháo gỡ khó khăn, bảo đảm đúng tiến độ và hiệu quả.

Các xã, phường có thôn thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao, các đơn vị liên quan thực hiện các nội dung dự án, tiểu dự án, các nội dung thành phần dự án thuộc Chương trình, để đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế, tập trung vào các nhiệm vụ: Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ liên quan đến các nội dung hỗ trợ của Dự án; lớp truyền dạy văn hóa phi vật thể; Tổ chức bảo tồn, phát huy lễ hội truyền thống tiêu biểu các dân tộc thiểu số khai thác, xây dựng sản phẩm phục vụ phát triển du lịch; Hỗ trợ hoạt động cho đội văn nghệ truyền thống tại các thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Hỗ trợ nghiên cứu, phục hồi, bảo tồn, phát huy văn hóa phi vật thể các dân tộc thiểu số có nguy cơ mai một; Tổ chức hoạt động thi đấu thể thao truyền thống các dân tộc thiểu số nhằm bảo tồn các môn thể thao truyền thống, các trò chơi dân gian của các dân tộc thiểu số; Hỗ trợ tuyên truyền quảng bá rộng rãi giá trị văn hóa truyền thống tiêu biểu của các dân tộc thiểu số; chương trình quảng bá, xúc tiến du lịch tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi kết hợp với nghiên cứu, khảo sát tiềm năng du lịch, lựa chọn xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Bên cạnh đó, hỗ trợ cải tạo thiết chế văn hóa, thể thao cho các thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Hỗ trợ trang thiết bị phục vụ cho hoạt động văn hóa, thể thao đối với các nhà văn hóa, khu thể thao thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số; Hỗ trợ tủ sách cộng đồng cho các thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi./.