Cùng tham gia đoàn có Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa Phạm Định Phong, Phó Giám đốc Trung tâm tu sửa, phục chế (Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam).

Bức tranh đang được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: Hoàng Hải (chụp ngày 24.4)

Theo họa sĩ Vi Kiến Thành, để đánh giá mức độ hư hại của bức tranh bảo vật quốc gia “Vườn xuân Trung Nam Bắc” và đưa ra kiến nghị, giải pháp khắc phục, tại buổi làm việc, đoàn đã thực hiện hai nội dung kiểm tra: kiểm tra hồ sơ gồm đề án, kế hoạch, nội dung bảo quản, vệ sinh tác phẩm và khảo sát hiện trạng bức tranh.

Sau khi thực hiện hai bước nội dung trên, đoàn kiểm tra đã đưa ra các ý kiến kết luận về quá trình triển khai công tác bảo quản tác phẩm của Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh cũng như mức độ hư hại của tác phẩm sau khi “vệ sinh”. Theo đó, đoàn kiểm tra kết luận, việc lập hồ sơ, kế hoạch, thông qua chủ trương việc bảo dưỡng đối với tác phẩm của Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh khá đầy đủ. Tuy nhiên, các giải pháp, phương án thực hiện bảo dưỡng, phòng ngừa chưa cụ thể, chưa rõ ràng.

Đáng chú ý, Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh đã không mời các chuyên gia về nghệ thuật sơn mài tham gia đánh giá, khảo sát thực trạng tác phẩm để đưa ra các đánh giá về mức độ hư hại do thời gian và thời tiết, khí hậu để đề ra các giải pháp thực hiện bảo dưỡng. Các chuyên gia cũng không được mời vào giám sát, kiểm tra các công đoạn bảo dưỡng tác phẩm.

“Việc lựa chọn, hợp đồng với người trực tiếp làm công việc bảo dưỡng, vệ sinh tác phẩm chưa đúng. Đáng ra phải mời họa sĩ sơn mài giỏi nghề, có uy tín nghề nghiệp hoặc mời người đã có thực tế được làm việc với họa sĩ Nguyễn Gia Trí là họa sĩ Nguyễn Xuân Việt, học trò của cố danh họa”, theo họa sĩ Vi Kiến Thành.

Tác phẩm "Vườn xuân Trung Nam Bắc" trước (trên) và sau khi "vệ sinh" (dưới). Ảnh: Lê Công Sơn

Về vấn đề được dư luận đặc biệt quan tâm là thực trạng bức tranh bảo vật quốc gia ở thời điểm hiện nay, sau khi đã bị “vệ sinh” không đúng quy trình, chuẩn mực, họa sĩ Vi Kiến Thành cho biết, tác phẩm hiện tại đã bị hư hại ở hai góc độ: thứ nhất là về mặt tinh thần, không khí, phần hồn của tác phẩm bị hư hại khá nhiều; thứ hai là hư hại về vật chất, các mảng vỏ trứng bị trơ, trắng bệch mảng dát vàng, mảng son bị mài mòn, hư hại về bề mặt tranh là khá nhiều.

Trên cơ sở những kết luận nói trên, đoàn đề nghị Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh lập dự án “tu sửa” tác phẩm “Vườn xuân Trung Nam Bắc” một cách thận trọng, khoa học để khắc phục sự cố ở mức tốt nhất.

Họa sĩ Vi Kiến Thành cũng cho biết, kết quả đánh giá, khảo sát thực trạng bảo quản tác phẩm bảo vật quốc gia “Vườn xuân Trung Nam Bắc” của cố danh họa Nguyễn Gia Trí của Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh sẽ được đoàn kiểm tra sớm tổng hợp, báo cáo Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện.