Gia đình và xã hội có mối quan hệ mật thiết, khăng khít, nó tác động qua lại với nhau. Xã hội tốt sẽ là cơ sở hình thành gia đình tốt. Mỗi gia đình hạnh phúc, hòa thuận sẽ tác động tới cộng đồng, thúc đẩy xã hội vận động tạo ra sự biến đổi và phát triển. Để xây dựng được một gia đình văn hóa gắn với no ấm, tiến bộ, hạnh phúc thì cần nhiều yếu tố, trong đó công tác thực hiện bình đẳng giới cần được chú trọng.

Nghị định số 122/2018/NĐ-CP ngày 17/9/2018 của Chính phủ về xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn văn hóa”, “Làng văn hóa”, “Ấp văn hóa”, “Bản văn hóa”, “Tổ dân phố văn hóa” quy định cụ thể tiêu chuẩn danh hiệu “Gia đình văn hóa” trong đó phải thực hiện đầy đủ 3 tiêu chí, và một trong 3 tiêu chí quan trọng đó là: “gia đình hòa thuận, hạnh phúc, tiến bộ, tương trợ giúp đỡ mọi người trong cộng đồng”, trong đó quy định cụ thể về mối quan hệ trong gia đình: “Hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng, bình đẳng, hòa thuận, thủy chung; thực hiện tốt chính sách dân số, thực hiện bình đẳng giới”. Như vậy một trong những tiêu chí để xây dựng gia đình văn hóa là công tác bình đẳng giới cần được thực hiện tốt.

Với chức năng quản lý nhà nước trên lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và gia đình, trong những năm gần đây, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Tĩnh đã chỉ đạo, phối hợp và hướng dẫn thực hiện nhiều nhiệm vụ trong lĩnh vực gia đình liên quan đến công tác bình đẳng giới.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành các kế hoạch, tổ chức thực hiện như: Quyết định số 3105/QĐ-UBND ngày 07/10/2013 của Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh về việc ban hành Kế hoạch thực hiện Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Quyết định số 3433/QĐ-UBND ngày 12/11/2014 của Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh về việc thành lập Ban chỉ đạo công tác gia đình cấp tỉnh; Kế hoạch số 567/KH-UBND ngày 25/12/2014 của UBND tỉnh về việc triển khai thực hiện Quyết định số 200/QĐ-TTg ngày 25/01/2014 của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt Đề án kiện toàn, đào tạo nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ thực hiện công tác gia đình các cấp đến năm 2020; Kế hoạch số 14/ KH-UBND ngày 16/01/2015 của Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh về việc thực hiện Quyết định số 215/QĐ-TTg ngày 06/02/2014 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chương trình hành động quốc gia về phòng, chống bạo lực gia đình đến năm 2020…

Hàng năm, Ngành đã xây dựng kế hoạch, tổ chức tốt công tác tuyên truyền việc thực hiện các văn bản liên quan đến công tác thực hiện bình đẳng giới như: Luật Phòng chống bạo lực gia đình, Luật Bình bình đẳng giới, Luật hôn nhân và Gia đình; Chỉ thị số 49-CT/TW ngày 21/02/2005 của Ban Bí thư về “Xây dựng gia đình thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”….; tuyên truyền các nội dung liên quan đến Ngày Quốc tế Hạnh phúc 20/3, Ngày Gia đình Việt Nam 28/6, Ngày Thế giới xóa bỏ bạo lực chống lại phụ nữ 25/11…Đặc biệt, trong năm 2014, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chủ trì, phối hợp với Liên đoàn Lao động tỉnh, Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh tổ chức Tọa đàm "Yêu thương và chia sẻ", tọa đàm "Gia đình – Tế bào của xã hội", "Bữa cơm gia đình ấm áp yêu thương" được đông đảo nhân dân hưởng ứng...; năm 2015, tổ chức Hội nghị sơ kết thực hiện Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2012 – 2020 và tổng kết Kế hoạch hành động phòng, chống bạo lực gia đình giai đoạn 2008 – 2015; năm 2017, tổ chức tọa đàm “Nâng cao chất lượng xây dựng gia đình văn hóa”; năm 2018, tổ chức hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Luật phòng, chống bạo lực gia đình; năm 2020, tổ chức tổng kết các văn bản, đề án liên quan đến công tác gia đình giai đoạn 2010 – 2020…

Năm 2013, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh tổ chức lễ vinh danh 96 gia đình văn hóa tiêu biểu xuất sắc cấp tỉnh;  năm 2016, tổ chức tổng kết 15 năm Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” vinh danh 13 gia đình văn hóa tiêu biểu nhằm động viên, khuyến khích và nhân rộng các điển hình tiên tiến trong toàn tỉnh. Năm 2018 và năm 2020, tổ chức Lễ phát động “Tuyên truyền giáo dục đời sống trong gia đình”, tạo hiệu ứng lan tỏa cao trong xã hội. Năm 2016 và năm 2018, tổ chức Hội thi câu lạc bộ gia đình hạnh phúc.

Công tác tập huấn công tác bình đẳng giới cũng được Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch quan tâm. Hằng năm, Sở đã tổ chức các lớp tập huấn công tác gia đình trong có nội dung bình đẳng giới cho đối tượng là lãnh đạo Phòng Văn hóa – Thông tin 13 huyện, thị xã, thành phố và cán bộ xã, phường, thị trấn. Năm 2015, phối hợp với Liên đoàn Lao động tỉnh tổ chức tập huấn về công tác bình đẳng giới cho 40 học viên là trưởng ban nữ công ngành; công đoàn Tổng công ty Khoáng sản – Thương mại Hà Tĩnh; Liên đoàn Lao động huyện, thị xã, thành phố; công đoàn giáo dục các huyện, thị xã, thành phố; công đoàn trường Đại học Hà Tĩnh. Thường xuyên tổ chức Tập huấn “Tuyên truyền, giáo dục phẩm chất đạo đức phụ nữ Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước” cho nữ cán bộ, công chức, viên chức ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Phát huy vai trò của các tổ hòa giải cơ sở trong công tác thực hiện bình đẳng giới, thời gian qua, toàn tỉnh đã xây dựng được 1982 tổ hòa giải. Tính đến cuối năm 2021, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tiến hành xây dựng 17 mô hình điểm về công tác gia đình: 9 mô hình phòng chống bạo lực gia đình ở phường Đức Thuận (thị xã Hồng Lĩnh), xã Kỳ Xuân (huyện Kỳ Anh), xã Thái Yên (huyện Đức Thọ), xã Phú Phong (huyện Hương Khê), xã Thạch Trị (huyện Thạch Hà), xã Kỳ Hoa (thị xã Kỳ Anh), xã Sơn Bằng (huyện Hương Sơn), xã Ân Phú (huyện Vũ Quang), phường Tân Giang (thành phố Hà Tĩnh); 3 mô hình củng cố gia đình văn hóa trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở xã Thạch Châu (huyện Lộc Hà), xã Cẩm Thành (huyện Cẩm Xuyên), xã Khánh Lộc (huyện Can Lộc); 2 mô hình tuyên truyền đạo đức lối sống trong gia đình Việt Nam ở xã Phù Việt (huyện Thạch Hà) và xã Tiên Điền (huyện Nghi Xuân); 1 mô hình gia đình hạnh phúc – xây dựng nông thôn mới tại thôn Thành Phú (xã Xuân Thành, huyện Nghi Xuân); 2 mô hình triển khai thí điểm “Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình” tại thôn Kim Tân (xã Tân Lộc, huyện Lộc Hà) và tổ dân phố Trần Phú (thị trấn Thiên Cầm, huyện Cẩm Xuyên). Trên cơ sở các mô hình điểm, hàng năm, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có văn bản hướng dẫn tiến hành nhân rộng các mô hình tại các địa phương.

Phối hợp Mặt trận Tổ quốc tỉnh Hà Tĩnh và tổ chức đoàn thể liên quan cấp tỉnh vận động thành lập địa chỉ tin cậy tại cộng đồng. Tính đến cuối năm 2020, tỉnh Hà Tĩnh đã xây dựng được 219 địa chỉ tin cậy tại cộng đồng thu hút khá đông số nạn nhân. Sở đã tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn và cấp phát sổ sách ghi chép thông tin về gia đình và phòng chống bạo lực gia đình cho các xã, phường, thị trấn; chỉ đạo thực hiện nghiêm túc việc ghi chép thông tin về gia đình và phòng chống bạo lực gia đình, kịp thời báo cáo Ban chỉ đạo các cấp theo quy định. Theo thống kê, năm 2020, tổng số vụ bạo lực gia đình là 52 vụ (34 vụ bạo lực tinh thần, 18 vụ bạo lực thân thể). Hầu hết các vụ bạo lực đã được xử lý với các hình thức như góp ý, phê bình trong cộng đồng dân cư; hòa giải; xử phạt hành chính…

Với những biện pháp tích cực, công tác bình đẳng giới đã góp phần xây dựng gia đình văn hóa ở Hà Tĩnh theo hướng gia đình hạnh phúc bền vững. Cuối năm 2020, toàn tỉnh có 340.584/374.517 gia đình văn hóa (đạt tỷ lệ 90,9%); 1863/1977 thôn, tổ dân phố văn hóa (đạt tỷ lệ 94,2%). Chất lượng gia đình văn hóa ngày càng được nâng lên.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác thực hiện bình đẳng giới trong việc xây dựng gia đình văn hóa gắn với gia đình hạnh phúc, no ấm, bình đẳng cũng có những hạn chế. Công tác thực hiện bình đẳng giới còn gặp nhiều trở ngại do đội ngũ cộng tác viên thôn, tổ dân phố mới chủ yếu là kiêm nhiệm và hạn hẹp về kinh phí hoạt động; nhận thức của một số cán bộ, đảng viên và người dân về công tác thực hiện bình đẳng giới còn chưa đầy đủ, tư tưởng trọng nam khinh nữ vẫn còn xuất hiện, thậm chí ở những người có học vấn cao, cán bộ công chức; kinh phí dành cho công tác thực hiện bình đẳng giới ở cấp huyện và cấp xã còn thấp, nhiều nơi chưa có kinh phí phân bổ trong kế hoạch chi ngân sách của địa phương. Đội ngũ cán bộ làm công tác này ở cấp huyện và cấp xã chủ yếu là kiêm nhiệm, ít được tập huấn, bồi dưỡng nâng cao kiến thức chuyên môn, công tác tham mưu triển khai thực hiện hiệu quả chưa cao.

Xuất phát từ thực tiễn thực hiện công tác bình đẳng giới trong việc xây dựng gia đình văn hóa gắn với gia đình hạnh phúc, no ấm, văn minh, nhằm nâng cao công tác này, thời gian tới, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tăng cường chỉ đạo thực hiện những nội dung về công tác bình đẳng giới liên quan đến lĩnh vực gia đình như: Phối hợp với các cơ quan thông tấn báo chí tuyên truyền sâu rộng hơn nữa về vai trò của việc xây dựng gia đình văn hóa gắn với bình đẳng giới; Tăng cường tập huấn về công tác bình đẳng giới cho đội ngũ cán bộ làm công tác gia đình tại các địa phương trong tỉnh; quan tâm bố trí kinh phí cho công tác gia đình để việc thực hiện bình đẳng giới có hiệu quả hơn.

Để thực hiện tốt công tác bình đẳng giới trong xã hội hiện nay, thiết nghĩ bên cạnh sự quan tâm của cấp ủy Đảng, chính quyền và các tổ chức xã hội thì vai trò của từng gia đình và nhận thức của các thành viên trong gia đình về bình đẳng giới là hết sức quan trọng, có tính quyết định. Để có bình đẳng giới trong toàn xã hội thì yếu tố đầu tiên và quyết định phải là bình đẳng giới trong từng gia đình. Từng gia đình và các thành viên trong gia đình biết quan tâm nhau, sống có trách nhiệm mới là xây dựng gia đình hạnh phúc bền vững.