Dấu ấn "Bộ tiêu chí du lịch xanh"

Qua tham khảo, chọn lọc từ 25 bộ tiêu chí du lịch xanh quốc tế trên toàn cầu, năm 2021, tỉnh Quảng Nam (cũ) đã ban hành "Bộ tiêu chí du lịch xanh" cấp tỉnh đầu tiên của Việt Nam với sự hỗ trợ của “Chương trình du lịch bền vững Thụy Sĩ - SSTP”. Qua đó, xác lập các “chuẩn mực xanh” cụ thể đối với nhiều loại hình hoạt động du lịch như khu nghỉ dưỡng, khách sạn, homestay, lữ hành, điểm tham quan và du lịch cộng đồng. Đây là bước đi mang tính tiên phong, tạo cơ sở để quản lý, định hướng và hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi mô hình theo hướng bền vững.

Ông Văn Bá Sơn, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho hay, sau 3 năm triển khai, Bộ tiêu chí tiếp tục được tỉnh Quảng Nam (cũ) rà soát, điều chỉnh và ban hành lại vào cuối năm 2024 theo hướng tinh gọn, dễ áp dụng hơn, đồng thời mở rộng thêm lĩnh vực cơ sở dịch vụ ăn uống. Sự cập nhật này cho thấy quá trình triển khai du lịch xanh được theo dõi, đánh giá thường xuyên, kịp thời điều chỉnh để phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương và doanh nghiệp.

Cùng với sự ra đời của "Bộ tiêu chí du lịch xanh", hội đồng thẩm định, đánh giá và cấp chứng nhận du lịch xanh được thành lập; quy chế đánh giá và bộ nhận diện du lịch xanh được ban hành, tạo hành lang pháp lý cho việc triển khai thống nhất trên phạm vi rộng. Cạnh đó, hiếm có địa phương cấp tỉnh ban hành Kế hoạch phát triển du lịch xanh đến năm 2025 cũng như Chỉ thị tăng cường hưởng ứng và thực hiện Bộ tiêu chí du lịch xanh để đưa nội dung này trở thành nhiệm vụ chung của các cấp, ngành và địa phương.

Ông Olivier Messmer, Chuyên gia trưởng Dự án du lịch bền vững Thụy Sĩ vì sự phát triển (ST4SD) cho rằng, bên cạnh tiếp cận bộ tiêu chí, điều quan trọng hơn hết giúp du lịch xanh địa phương tạo dấu ấn nằm ở việc tự nguyện tiếp cận để cải tiến, chuyển đổi, điều này cần sự đồng thuận hướng nhìn giữa khu vực công và khu vực tư.

Lan tỏa thực hành

Từ nền tảng chính sách đó, công tác thẩm định, đánh giá và cấp chứng nhận được triển khai từng bước. Đến hết giai đoạn 2021 - 2025, có 33 đơn vị được cấp chứng nhận du lịch xanh theo bộ tiêu chí với các mức độ khác nhau. Dù số lượng chưa lớn, nhưng đây là kết quả bước đầu, phản ánh quá trình tiếp cận thận trọng, có lộ trình, phù hợp với điều kiện thực tiễn của doanh nghiệp, nhất là các cơ sở vừa và nhỏ. Việc tiên phong cho ra đời bộ tiêu chí du lịch xanh giúp địa phương trở thành mô hình điểm được một số tỉnh, thành phố có ngành du lịch phát triển mạnh trên toàn quốc đến tham khảo, tìm hiểu áp dụng.

Cũng từ tư duy phát triển xanh, trên địa bàn thành phố thời gian qua đã diễn ra nhiều sự kiện, hoạt động du lịch ấn tượng như: Hội chợ du lịch xanh quốc tế, Festival nghệ thuật sắp đặt môi trường biển, lễ hội thời trang tái chế…

Ông Trần Quý Tấn, Trưởng phòng Quản lý lữ hành (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết, bên cạnh các đơn vị được cấp chứng nhận, nhiều địa phương và doanh nghiệp đã triển khai các mô hình thực hành cụ thể như phân loại rác tại nguồn, tái chế rác thải, hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần, xây dựng tour du lịch giảm rác thải, sản xuất sản phẩm lưu niệm từ vật liệu tái chế. Một số mô hình thí điểm về số hóa trong quản lý, khai thác điểm đến cũng được triển khai, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và giảm tác động đến môi trường.

Có thể nói, Năm du lịch quốc gia 2022 với chủ đề “Quảng Nam - Điểm đến du lịch xanh” là dấu mốc quan trọng, góp phần đưa định hướng phát triển du lịch xanh của địa phương lan tỏa rộng rãi trên các phương tiện truyền thông trong nước và quốc tế. Có thể nhận thấy rõ điều này qua việc đây là địa phương đầu tiên nêu bật yếu tố xanh vào chủ đề của Năm du lịch quốc gia. Xu thế này đã và đang được tiếp nối khi chủ đề Năm du lịch quốc gia 2023 là “Bình Thuận - hội tụ xanh” còn Năm du lịch quốc gia 2026 tới đây là “Gia Lai - hội tụ bản sắc, lan tỏa xanh”.

Trong giai đoạn 2021 - 2025, nhiều lớp tập huấn, tọa đàm, hội thảo chuyên đề được tổ chức nhằm hướng dẫn doanh nghiệp, địa phương và cộng đồng áp dụng Bộ tiêu chí du lịch xanh vào thực tiễn. Nội dung tập huấn tập trung vào các vấn đề cụ thể như quản lý rác thải, giảm thiểu nhựa dùng một lần, sử dụng năng lượng tiết kiệm, xây dựng sản phẩm du lịch thân thiện với môi trường. Việc phối hợp với các chương trình, dự án quốc tế về du lịch bền vững đã góp phần nâng cao chất lượng chuyên môn cho đội ngũ làm công tác quản lý và đánh giá du lịch xanh.

Bên cạnh đó, việc gắn phát triển du lịch xanh với các chương trình ứng phó biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh và bảo vệ môi trường đã tạo sự liên kết giữa ngành du lịch với các lĩnh vực khác. Nhiều hoạt động hưởng ứng, chiến dịch môi trường được tổ chức thường xuyên, góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng dân cư tại các khu, điểm du lịch.