Trong bối cảnh đất nước ngày càng hội nhập sâu rộng, giảm nghèo không chỉ là giải pháp nhân đạo, bảo đảm an sinh xã hội mà còn là động lực phát triển toàn diện, thu hẹp khoảng cách vùng miền, tạo tiền đề cho sự ổn định và thịnh vượng lâu dài. Phong trào "Vì người nghèo – Không để ai bị bỏ lại phía sau" đã trở thành biểu tượng cho tinh thần nhân ái, đoàn kết, tương thân tương ái của dân tộc. Sau nhiều năm triển khai, phong trào không chỉ đạt nhiều kết quả nổi bật về hỗ trợ người nghèo thoát nghèo mà còn góp phần thay đổi nhận thức xã hội, huy động sức mạnh cộng đồng và tạo nên sự đồng thuận rộng rãi.

Theo Báo cáo tổng kết Phong trào thi đua "Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau" giai đoạn 2021 - 2025 của Hội đồng Thi đua – Khen thưởng Trung ương cho biết, 5 năm qua, thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước, các ngành, các cấp, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể từ trung ương đến địa phương, các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế trong và ngoài nhà nước, các cơ quan tổ chức, cá nhân trong nước và quốc tế đã tham gia sâu rộng, sôi nổi và trách nhiệm vào hoạt động vì cộng đồng, chung tay giúp đỡ người nghèo bằng cả tấm lòng với nhiều hình thức, cách làm khác nhau, các mô hình, giải pháp, sáng kiến thiết thực, hiệu quả. Ở đâu có người nghèo là ở đó có sự hỗ trợ, sẻ chia, có những tấm lòng yêu thương, đùm bọc.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội các cấp, các bộ, ngành, địa phương phối hợp tuyên truyền, tích cực thực hiện phong trào và thực hiện mục tiêu giảm nghèo thông qua cuộc vận động "Ngày vì người nghèo" và các chương trình an sinh xã hội, tổ chức thực hiện Tháng cao điểm "Vì người nghèo" hàng năm, tạo nguồn lực giúp đỡ người nghèo, hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, cộng đồng nghèo vùng sâu, vùng xa, vùng bị thiệt hại do ảnh hưởng thiên tai, lũ lụt.

Nhiều chương trình, hoạt động hỗ trợ, giúp đỡ người nghèo được tổ chức thực hiện như: Cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí cho người nghèo; tổ chức khám chữa bệnh cho người nghèo; hỗ trợ học bổng, dụng cụ học tập; miễn giảm học phí; cung cấp dinh dưỡng cho các em học sinh nghèo; hỗ trợ kinh phí để xây dựng và sửa chữa nhà ở, sửa chữa công trình vệ sinh, xây mới công trình vệ sinh; các công trình bảo vệ vật nuôi, chuồng trại; hỗ trợ sử dụng nước sạch; thực hiện chính sách tín dụng cho hộ nghèo, hộ cận nghèo và nhiều hoạt động tích cực, ý nghĩa khác. Một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tính theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022-2025, đến hết năm 2024, có 6 tỉnh, thành phố không còn hộ nghèo.

Các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tích cực triển khai phong trào thi đua với nhiều biện pháp, giải pháp thiết thực, phong phú, đa dạng. Tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung chính sách giảm nghèo, đảm bảo đồng bộ, hiệu quả, phù hợp tình hình thực tế địa phương, tập trung vào 3 nhóm chính sách: Hỗ trợ phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho hộ nghèo; hỗ trợ hiệu quả cho người nghèo tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, ưu tiên cho các dịch vụ thuộc nội dung giảm nghèo đa chiều như nhà ở, giáo dục, y tế, thông tin, nước sạch; phát triển hạ tầng các vùng khó khăn, vùng có tỷ lệ hộ nghèo cao...

Bên cạnh đó tích cực huy động nhiều nguồn lực ủng hộ, giúp đỡ người nghèo; thực hiện các chương trình an sinh xã hội tại địa phương; tổ chức cho các cơ quan, đơn vị đăng ký nhận đỡ đầu, giúp đỡ hộ nghèo bằng nhiều hình thức; vận động hộ gia đình đăng ký thi đua đoàn kết giúp nhau giảm nghèo, vượt khó vươn lên phát triển kinh tế để thoát nghèo bền vững. Nhân rộng các mô hình sản xuất, phát triển kinh tế đã được thực hiện có hiệu quả trên địa bàn, đồng thời vận động nông dân tham gia các tổ hợp tác, tham gia các mô hình liên kết giữa hợp tác xã, hộ nông dân với doanh nghiệp để phát triển các chuỗi liên kết có sức cạnh tranh và hiệu quả cao. Tăng cường công tác quản lý nhà nước trong việc thực hiện các chương trình, dự án, chính sách liên quan đến giảm nghèo...

Phong trào thi đua đã được triển khai sâu rộng với nội dung đa dạng, hình thức phong phú, đem lại hiệu quả thiết thực, bám sát các mục tiêu, chỉ tiêu định hướng trong công tác giảm nghèo và là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của cấp uỷ, chính quyền, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp.

Các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn phù hợp với lộ trình thực hiện Chương trình giảm nghèo bền vững của địa phương; ban hành kịp thời các chính sách hỗ trợ tạo sự ổn định trong thu nhập và đảm bảo an sinh xã hội cho các hộ nghèo, cận nghèo; huy động nhiều nguồn lực ủng hộ, giúp đỡ người nghèo; thực hiện các chương trình an sinh xã hội tại địa phương; tổ chức cho các đơn vị đăng ký nhận đỡ đầu, giúp đỡ hộ nghèo bằng nhiều hình thức; vận động hộ gia đình đăng ký thi đua đoàn kết giúp nhau giảm nghèo; nhân rộng các mô hình sản xuất, phát triển kinh tế hiệu quả trên địa bàn, đồng thời vận động nông dân tham gia các tổ hợp tác, các mô hình liên kết để phát triển các chuỗi liên kết có sức cạnh tranh và hiệu quả cao.

Nhờ vậy, cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội khu vực nông thôn, nhất là khu vực nông thôn miền núi, vùng đồng bào dân tộc đã có sự thay đổi rõ rệt; đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao, cải thiện, góp phần tích cực trong việc thực hiện mục tiêu xóa đói, giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội, phát triển bền vững của đất nước trong giai đoạn mới. Các bộ, ban, ngành đã tổ chức thực hiện có hiệu quả các cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế, ứng dụng khoa học kỹ thuật phát triển kinh tế nhất là đối với vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn; hỗ trợ, giúp đỡ người nghèo tiếp cận tốt hơn với các dịch vụ xã hội cơ bản, giảm lãi suất, nâng vốn vay cho hộ nghèo để sản xuất kinh doanh.

Nhiều địa phương đã tiến hành lồng ghép, gắn kết các nội dung thi đua với cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh", "Ngày vì người nghèo" và các phong trào khác, đã có tác động tích cực, tạo khí thế thi đua sôi nổi, sâu rộng trong toàn hệ thống chính trị, quyết tâm thực hiện các mục tiêu giảm nghèo bền vững. Nhiều cơ chế, chính sách, đề án, dự án trong công tác giảm nghèo ban hành đã phát huy hiệu quả.

Công tác tuyên truyền, vận động được đẩy mạnh đã phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị thu hút được đông đảo các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, các tổ chức cá nhân trong và ngoài nước, công chức, viên chức, công nhân, nông dân, người lao động đặc biệt là hộ nghèo, hộ cận nghèo tích cực tham gia. Người dân đã có thay đổi về nhận thức, nếp nghĩ, cách làm tự vươn lên thoát nghèo bền vững. Nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo đã được triển khai góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của phong trào thi đua. Các mô hình kinh tế cộng đồng, các dự án tiết kiệm, nhóm sản xuất đã giúp người nghèo có cơ hội tham gia hoạt động kinh tế, tạo thu nhập chủ động, nâng cao mức sống của gia đình và bản thân. Các nguồn lực xã hội được huy động tối đa để chăm lo cho người nghèo, thể hiện truyền thống "thương người như thể thương thân, tương thân tương ái" của dân tộc và tinh thần đại đoàn kết toàn dân.

Giảm nghèo bền vững là hành trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì, quyết tâm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Những thành tựu đã đạt được trong phong trào Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau là minh chứng rõ nét cho sức mạnh đoàn kết, tinh thần nhân ái của dân tộc Việt Nam. Tuy nhiên, trước những thách thức mới, công tác giảm nghèo cần tiếp tục đổi mới tư duy, sáng tạo trong cách làm, phát huy tối đa nội lực và tranh thủ ngoại lực. Chỉ khi mỗi người dân, dù ở bất kỳ vùng miền nào, đều có cơ hội tiếp cận dịch vụ cơ bản, có sinh kế ổn định và khả năng vươn lên bằng sức lao động của mình, thì mục tiêu "không để ai bị bỏ lại phía sau" mới thực sự được hiện thực hóa./.