Chiêm ngưỡng những kỷ vật từng gắn bó với hoàng đế Gia Long

Nhân kỷ niệm Ngày quốc tế Bảo tàng (18/5/2020); Kỷ niệm 200 năm ngày mất của hoàng đế Gia Long (1820-2020), Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế tổ chức trưng bày chuyên đề về hoàng đế Gia Long tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế.

Chiêm ngưỡng những kỷ vật từng gắn bó với hoàng đế Gia Long - Ảnh 2.

Hoàng đế Gia Long sinh ngày 15 tháng Giêng, năm Nhâm Ngọ (8/2/1762), mất ngày 19 tháng Chạp, năm Kỷ Mão (3/2/1820) - là người sáng lập nên triều đại nhà Nguyễn, thống nhất đất nước về mặt lãnh thổ, đặt quốc hiệu Việt Nam, kiện toàn bộ máy từ trung ương đến địa phương, đặt nền móng việc phát triển kinh tế, luật pháp, văn hóa, xã hội… tiếp tục xác lập chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

Chiêm ngưỡng những kỷ vật từng gắn bó với hoàng đế Gia Long - Ảnh 3.

Triển lãm chuyên đề hoàng đế Gia Long tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế kéo dài từ ngày 18/5 đến hết tháng 8/2020 giới thiệu đến công chúng những kỷ vật gắn bó với hoàng đế Gia Long và những hiện vật mang dấu ấn mà ông để lại trong công cuộc thiết lập nền hành chính quân chủ ở nước ta.

Triển lãm cũng dành một phần không gian giới thiệu về công cuộc xây dựng kinh đô Huế mà hoàng đế Gia Long là người đặt nền móng và khu lăng tẩm - nơi yên nghỉ của hoàng đế và thành viên hoàng gia.

Súng điểu thương, kỷ vật gắn bó với chúa Nguyễn Ánh thời kỳ chinh chiến. Sau khi lên ngôi Hoàng đế, kỷ vật này vẫn được lưu giữ và về sau ban tặng cho hoàng đế Minh Mạng. Súng điểu thương này được hoàng đế Thiệu Trị xác nhận là bảo vật truyền đời của triều đại và khắc lên súng để ghi nhớ.

Kim bảo Quốc gia tín bảo (phiên bản bằng gốm mạ vàng) niên đại Gia Long nguyên niên (1802). Đây là vật dùng để đóng trên các văn kiện triệu tập tướng lĩnh, phát động binh lính, trưng binh nhập ngũ,.. cùng một số văn kiện quan trọng khác.

Gạch vồ là loại gạch phổ biến được dùng để xây dựng Kinh thành Huế. Dưới thời vua Gia Long - Minh Mạng, nhiều đội sản xuất và các đơn vị quân đội tham gia trực tiếp vào việc sản xuất gạch và xây dựng kinh thành Huế. Các ký hiệu, ký tự khắc trên thân gạch dùng để đánh dấu các đơn vị sản xuất loại gạch này.

Bia đá Nam Minh Đài, một trong 24 pháo đài của Kinh thành Huế được xây dựng vào năm Gia Long thứ 17 (1818).

Phẩm sơn - bia định vị trí đứng chầu của các quan.

Thời Nguyễn, theo quy định của triều đình, mỗi tháng nhà vua sẽ làm lễ Đại triều vào ngày mồng 1 và 15 (âm lịch) tại sân điện Thái Hòa với sự tham gia của bá quan văn võ trong triều; lễ Thường triều được tổ chức vào ngày 5, 10, 20 và 25 (âm lịch) hàng tháng tại điện Cần Chánh với sự tham gia của các quan từ Tứ phẩm trở lên. Dưới thời Gia Long, các quan văn đứng bên phải, quan võ đứng bên trái sân chầu, theo vị trí được xác định bằng bia Phẩm sơn. Thời vua Minh Mạng đổi lại theo trật tự quan văn đứng bên trái, quan võ đứng bên phải.

Lư xông trầm bằng đồng dùng trong lễ tế Giao. Các vật dụng dùng trong lễ tế Giao được chế tác và sắp xếp dựa trên các quy định của triều đình về màu sắc, hình dáng, chất liệu và phương hướng theo triết lý của Dịch học phương Đông.

Bình hoa bằng đồng dưới thời hoàng đế Gia Long.

Thời vua Gia Long, việc duy trì quan hệ ngoại giao với các nước lân bang, đặc biệt là với Trung Hoa. Trong những lần đi sứ, ngoài nhiệm vụ triều đình giao phó (cầu phong, trà ân, lệ cống, chúc mừng...), các đoàn sức triều Nguyễn còn mua sắm vật dụng (đồ sứ, vải gấm,...) cho triều đình.

Năm 1804, sau khi nhà Thanh sai sứ sang làm lễ tuyên phong cho Hoàng đế Gia Long tại thành Thăng Long, đoàn sứ giả của triều đình Việt Nam do Lê Bá Phẩm dẫn đầu đã mang thư và phẩm vật sang tạ. Những món đồ sứ (tô, chén, dĩa) mang hiệu đề "Giáp tỷ niên chế" (1804) chính là những sản phẩm được đặt làm tại Trung Hoa trong chuyến đi này.

Bản sao Văn khế bán đất của một hộ dân vào tháng Giêng năm Gia Long thứ 2 (1802).

Bút phê của hoàng đế Gia Long trên bản kê khai họ tên, tuổi và số dân các hạng phường An Mỹ, tổng Yên Lễ Thượng, huyện Duy Xuyên, phủ Thăng Hoa nhân kỳ duyệt tuyển năm Gia Long thứ 17 (1818).