Không phải tự nhiên mà “tiểu tiên cá” Ánh Viên được mệnh danh là người con gái trong sách giáo khoa, được rất nhiều người dân Việt Nam mọi lứa tuổi yêu thích. Cô đã có 12 năm thanh xuân cống hiến bằng tất cả năng lực, nhiệt huyết của bản thân cho bơi lội Việt Nam và mang về những thành tích vô tiền khoáng hậu.

Tuổi 26, Ánh Viên không còn hiện diện trên đường đua xanh với những kì vọng và áp lực đè nặng, cô lùi lại phía sau, trở thành người cổ vũ, tiếp lửa cho những người yêu môn bơi với mục tiêu vô cùng tốt đẹp.

"Nàng tiên cá" hơn 10 năm chỉ bơi về phía chiến thắng

150 huy chương các loại, trong đó có 25 huy chương vàng SEA Games, 1 HCV và 1 HCĐ châu Á; 2 HCĐ ASIAD, HCV Olympic trẻ, HCV Đại hội Thể thao Quân sự thế giới, HCB FINA World Cup…; VĐV duy nhất của Việt Nam 3 lần liên tiếp tham dự Olympic; nắm giữ 8 kỉ lục SEA Games, 22 kỉ lục Quốc gia,... Những con số ấn tượng ấy thuộc về Nguyễn Thị Ánh Viên - tượng đài bơi lội Việt Nam.

Kình ngư số 1 Singapore Joseph Schooling từng dùng những lời có cánh để miêu tả về Ánh Viên trên đường đua xanh: “Cô ấy đã thực hiện mọi thứ một cách chuẩn mực, tôi chưa từng thấy một vận động viên nào làm được như vậy. Ánh Viên có một trái tim thép, tinh thần thi đấu vô cùng tuyệt vời”. Sự ghi nhận của người trong nghề chính là minh chứng rõ nhất cho tài năng và nỗ lực của Ánh Viên.

Ánh Viên đến với bơi lội bởi một cơ duyên tình cờ. Ngày bé, có lần Ánh Viên bị ngã xuống sông gần nhà, cô một mình vùng vẫy và tìm cách ngoi lên, trở về nhà với bộ đồ ướt đẫm. Đó là lúc ông nội nói phải cho Ánh Viên học bơi. Học bơi chống đuối nước, để sinh tồn cũng là khởi nguồn để Ánh Viên yêu và gắn bó với bơi lội từ khi còn rất nhỏ. Năm 11 tuổi, Ánh Viên được Trung tâm TDTT Quốc phòng 4 (Quân khu 9) tuyển chọn và đào tạo. Ánh Viên tham gia SEA Games lần đầu vào năm 15 tuổi, và sau đó là những ngày tháng cô miệt mài tập luyện và liên tiếp tranh tài, tỏa sáng trên đường đua xanh với chuỗi thành tích đồ sộ như đã liệt kê phía trên.

Bên cạnh những thành công chói sáng, Ánh Viên cũng từng vấp ngã. Năm 2018, Ánh Viên thất bại ở ASIAD ở Indonesia. Đó là giai đoạn cô gái sinh năm 1996 bị khủng hoảng tinh thần, sợ thua chính bản thân, mất ngủ và đầy áp lực. Từ năm 2019, thành tích của Ánh Viên bắt đầu đi xuống. Nguyên nhân đến từ việc cô không được đầu tư trọng điểm để vươn xa ở các giải quốc tế lớn như ASIAD, Olympic mà chỉ để tranh thành tích huy chương ở SEA Games.

Nhìn lại những năm tháng thống trị bơi lội Đông Nam Á, Ánh Viên miêu tả bản thân ở tuổi 20 là cô gái "mạnh mẽ, may mắn và hạnh phúc". Trong tâm trí tiểu tiên cá lúc ấy, suy nghĩ thường trực là chiến thắng…

Tuy nhiên, đây cũng là quãng thời gian cô phải liên tục xa gia đình, mỗi năm chỉ có vài ngày phép ít ỏi, mỗi tuần chỉ được nói chuyện điện thoại với bố mẹ nửa tiếng, không được dùng điện thoại, chơi facebook hay trang điểm,... như bạn bè đồng trang lứa. Đằng sau những thành công của Ánh Viên là mệt mỏi, áp lực đè nặng mà cô chưa từng ca thán. Có những lần nước mắt Ánh Viên hòa lẫn nước hồ bơi. 10 năm thanh xuân dành cho bơi lội trôi qua chóng vánh, Ánh Viên đưa ra quyết định quan trọng cho tương lai của mình…

"Nàng tiên cá" rời đường đua xanh: Không phải là kết thúc

Tháng 3/2022, trước thềm SEA Games ở Việt Nam, Ánh Viên tuyên bố chính thức từ giã sự nghiệp thi đấu bằng bài đăng ngắn gọn, đầy cảm xúc: “12 năm là 1 chặng đường bơi lội, nên bây giờ em muốn sống cuộc sống bình thường, tự do và học hỏi thêm nhiều thứ mới nữa. Ánh Viên sẽ không tham dự SEA Games vì Ánh Viên không đủ khả năng cũng như sức khỏe không còn tốt như trước để đạt được thành tích tốt. Ánh Viên xin cảm ơn tất cả”. Quyết định ấy gây tiếc nuối cho người hâm mộ, nhưng những người yêu mến Ánh Viên cũng hiểu, đã đến lúc, cô gái trẻ được sống cho riêng bản thân mình.

Vốn đã quen với nhịp tập luyện và sinh hoạt của một VĐV, Ánh Viên không cho mình một quãng nghỉ mà lao vào những kế hoạch tiếp theo. Ánh Viên quan niệm: “Nói giải nghệ thì nghe nặng quá, mình dừng chặng đường đang đi để đi tiếp một chặng khác thôi, chứ không phải dừng hẳn. Tuổi trẻ của mình đã luôn tìm cảm giác chiến thắng. Còn bây giờ, mình chuyển sang giảng dạy, mình không muốn gì hơn, tất cả vừa đủ với mình rồi”.

Với Ánh Viên, dừng thi đấu không phải là kết thúc, mà cô mở ra một hành trình mới với kế hoạch sống ý nghĩa, sống có ích vì mỗi người chỉ sống một cuộc đời thôi… Một trong những gạch đầu dòng trong kế hoạch của Ánh Viên hậu nghỉ thi đấu là hoàn thành việc học dang dở. Một ngày của cô bắt đầu bằng việc đi học, đến trường gặp gỡ bạn bè, thầy cô và học hỏi những điều mới mẻ, hay ho. Khi còn thi đấu, Ánh Viên dành thời gian cho tập luyện, còn hiện tại, cô có thể tự do khám phá bản thân.

Ánh Viên cũng đã nhận được bằng cử nhân HLV thể thao của trường Đại học TDTT TP.HCM cách đây ít lâu. Trước đó, vào tháng 5/2023, Ánh Viên giành giải nhất nghiên cứu khoa học lĩnh vực bơi lội ở Hội nghị sinh viên nghiên cứu khoa học toàn quốc về lĩnh vực thể dục thể thao năm 2023. Nghiên cứu của Ánh Viên nhằm nâng cao hứng thú tập luyện môn bơi lội cho trẻ em từ 8-10 tuổi.

“Khi mình còn chơi thể thao, mình sinh hoạt theo giờ giấc của VĐV để nghỉ ngơi và hồi phục. Còn bây giờ, mình năng lượng từ sáng tới chiều, bao giờ mình mệt thì mới nghỉ ngơi”, Ánh Viên nói về cuộc sống hậu chia tay đội tuyển bơi Quốc gia.

Ngoài học tập, Ánh Viên mở CLB bơi và bể bơi mang tên mình, trở thành cô giáo dạy bơi đầy tâm huyết. Ánh Viên yêu thích việc dạy bơi cho các em nhỏ, cô cũng tích cực tham gia các hoạt động truyền cảm hứng, tuyên truyền phòng chống đuối nước ở trẻ em được tổ chức tại các trường học. Ánh Viên mới đây còn đảm nhận vai trò Sứ giả hành động của UNICEF trong chiến dịch “Ghép mảnh tương lai”.

"Bây giờ trong tương lai, em muốn lan tỏa niềm vui bơi lội tới trẻ em Việt Nam, để giảm tình trạng đuối nước thương tâm khi mùa hè diễn ra. Thực sự trong lòng em còn tiếc nuối có những điều chưa làm được, có khả năng làm được nhưng vì điều kiện khách quan và cuộc sống xung quanh, nó đẩy mình quyết định dừng lại. Nhưng không phải dừng lại ở đây là kết thúc kết, mình dừng lại để mình bước tiếp trang mới”.

Ngoài ra, ở độ tuổi 26, Ánh Viên trở thành Trung tá quân nhân chuyên nghiệp trẻ nhất Việt Nam. Đây là thành tích vô cùng đáng tự hào với một nữ quân nhân.

Tuổi 20 theo đuổi hạnh phúc

Điều Ánh Viên thích nhất ở quãng thời gian này là mỗi khi nhớ gia đình, cô nàng có thể trở về gặp ông bà, bố mẹ, người nhà chứ không cần chờ đợi hoàn thành chu kì tập luyện như những năm còn thi đấu. Ánh Viên tâm sự: “Ông bà hay ba mẹ của mình, tất cả mọi người đều ủng hộ mình, dù mình không phải VĐV bơi giỏi hay chỉ là đứa con bình thường, cả nhà đều sẽ ủng hộ và yêu thương. Gia đình của mình ngại thể hiện tình cảm, mà chỉ dùng hành động. Mọi người thường gọi điện hàng ngày và hỏi mình thích ăn gì để gửi đồ ăn, gói bánh gửi lên cho mình. Mình thấy rất hạnh phúc”.

Khi những áp lực chiến thắng đã ở lại phía sau, Ánh Viên lựa chọn những điều khiến mình vui vẻ và hạnh phúc để làm. “Thật ra mình cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi lời người khác, nhưng mình có đọc được một câu, tất cả sự việc xảy ra trên đời, nó chỉ đợi cái tâm mình phản ứng ra sao, mình tích cực thì sẽ tích cực. Mình cố gắng nghĩ thoải mái, tích cực lên sẽ được hết”.

Ánh Viên tiết lộ hình ảnh vui vẻ, hoạt bát hiện tại mới chính là con người thực sự của cô. Từ nhỏ khi ở bên gia đình, tính cách của kình ngư người Cần Thơ đã luôn như vậy. Bây giờ, cô có thể thoải mái sống là bản thân mình chứ không cần phô diễn với ai. “Từ "buồn" với mình giờ hơi ít. Mọi thứ vui vẻ, lạc quan hơn trước rất nhiều”.

Sau khi nghỉ thi đấu, Ánh Viên thực hiện việc niềng răng - điều mà cô vẫn luôn muốn làm nhưng bây giờ mới thực hiện được. Dù niềng răng vì lý do sức khỏe nhưng Ánh Viên cũng đã có bước lột xác vượt bậc về nhan sắc. Tiểu tiên cá trở nên xinh đẹp, rạng rỡ và gây thương nhớ với nụ cười đầy tự tin. Cô bắt đầu sử dụng các mạng xã hội để lan tỏa những video tích cực dạy bơi tới mọi người. Dù vẫn ngại và phải mất cả ngày cho một video nhưng Ánh Viên cố gắng để sản xuất những video dạy bơi bổ ích hay bắt trend thú vị, mang năng lượng tích cực lan tỏa tới mọi người.

Tuổi đôi mươi, Ánh Viên như đóa hoa đẹp nhất, đã và đang dùng cái tài, cái tâm của mình để cống hiến cho cuộc đời những điều tích cực và ý nghĩa. Nàng tiên cá trong sách giáo khoa đã trở thành cô giáo dạy bơi đời thực đầy năng lượng, một nhân vật truyền cảm hứng với nhiều thế hệ trẻ Việt Nam. Giống như cách cô xuất hiện trong câu rap ý nghĩa của Đen ở bài hát "Nấu cơm cho em": "Mai sau lớn em bơi giữa đời, em bơi khỏe như Ánh Viên"...