Yến sào - Từ đặc sản quê hương đến sản phẩm văn hóa toàn cầu
12/09/2025 | 14:33Tri thức dân gian về nghề yến sào vừa được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể, mở ra cơ hội mới cho việc bảo tồn và phát huy giá trị đặc sản Việt Nam. Cùng lúc, sản phẩm yến sào đạt chứng nhận Halal quốc gia, tạo bước đệm để di sản này vươn xa trên bản đồ ẩm thực toàn cầu.
Công ty TNHH Helen Solar (thương hiệu Yến Helen) vừa chính thức công bố nhận chứng nhận Halal quốc gia cho hai sản phẩm Yến chưng và Yến thô. Đây được xem là một dấu mốc quan trọng, không chỉ với doanh nghiệp mà còn với ngành yến sào Việt Nam, trong bối cảnh tri thức dân gian về nghề yến vừa được ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể.
Sự kiện này cho thấy yến sào Việt Nam đang đi song song trên hai con đường: giữ gìn di sản văn hóa truyền thống và chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc tế. Nếu chứng nhận Halal là “tấm hộ chiếu” đưa sản phẩm đến gần hơn với thị trường Hồi giáo toàn cầu, thì việc công nhận nghề yến sào là di sản chính là cơ sở để bảo tồn giá trị văn hóa, gắn kết với phát triển du lịch và ẩm thực bền vững.

CEO Bùi Thị Hương - Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Helen Solar - đón nhận chứng nhận "Không gian văn hóa phi vật thể Yến Helen" của Hội Di sản Văn hóa Việt Nam. (Ảnh: BTC)
Điểm nhấn của hành trình này là Không gian 249, showroom giới thiệu và trưng bày các sản phẩm yến sào tại Hà Nội. Không gian này cũng vừa được Hội Di sản Văn hóa Việt Nam ghi nhận là một điểm giới thiệu di sản – nơi tri thức truyền thống về nghề nuôi, khai thác và chế biến yến được tái hiện bằng ngôn ngữ trưng bày hiện đại. Tại đây, người dân và du khách có thể tìm hiểu về lịch sử, cách chế biến cũng như giá trị dinh dưỡng, văn hóa của yến sào – từ đặc sản cung đình xưa đến món ăn gắn bó với đời sống đương đại.
Để đạt được chứng nhận Halal, doanh nghiệp phải đáp ứng nhiều tiêu chí khắt khe về an toàn thực phẩm, vệ sinh, truy xuất nguồn gốc và quy trình sản xuất minh bạch. Trung tâm Chứng nhận Việt Nam - Cơ quan Chứng nhận Halal Việt nam (HALCERT) đã trực tiếp đánh giá, thẩm định nhà máy sản xuất, hợp tác xã yến tại Cam Ranh (Khánh Hòa) trong suốt hai năm, trước khi cấp chứng nhận Halal theo tiêu chuẩn TCVN 12944:2020 và MS 1500:2019.
Ông Ramlan Bin Osman, Phụ trách Trung tâm Chứng nhận Halal Quốc gia (HALCERT) cho biết: Tiêu chuẩn Halal không chỉ dành cho cộng đồng Hồi giáo mà còn thu hút người tiêu dùng toàn cầu nhờ vào tính sạch và an toàn của các sản phẩm được chứng nhận Halal.
Ông Ramlan cũng khẳng định "Việc xây dựng một hệ thống Halal hiệu quả không chỉ phụ thuộc vào tài liệu hay quy trình, mà phải được bảo chứng bởi sự cam kết từ lãnh đạo và đội ngũ chuyên môn có khả năng thực thi. Đây chính là yếu tố quyết định để doanh nghiệp duy trì chứng nhận Halal và phát triển bền vững."

Công bố chứng nhận Halal Quốc gia đối với sản phẩm Yến Helen. (Ảnh: BTC)
Với chứng nhận này, sản phẩm yến Việt Nam đã sẵn sàng chinh phục các thị trường khó tính như Trung Đông, Malaysia, Indonesia, đồng thời mở rộng cơ hội sang Mỹ và châu Âu. Quan trọng hơn, Halal không chỉ là một tiêu chuẩn dành riêng cho cộng đồng Hồi giáo mà còn là cam kết về sạch – an toàn – minh bạch, ngày càng được người tiêu dùng toàn cầu quan tâm.
Từ xa xưa, yến vốn được xem là “cao lương mỹ vị” dành cho cung đình. Qua thời gian, nghề yến đã lan tỏa vào đời sống cộng đồng, trở thành sinh kế của nhiều địa phương, đặc biệt là Khánh Hòa – “thủ phủ” yến sào Việt Nam. Việc được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể càng khẳng định giá trị của nghề yến như một phần ký ức chung, kết nối con người với thiên nhiên.

Sơ chế tổ yến sạch tinh bằng cách thủ công gắp từng sợi lông nhỏ trong tổ yến. (Ảnh: Tư liệu)
Trong hành trình phát triển, Yến Helen đã tiên phong trong việc trẻ hóa sản phẩm, đưa yến sào từ món ăn cao cấp trở thành thực phẩm gần gũi hơn với các gia đình Việt. Các dòng sản phẩm yến chưng sẵn, với hàm lượng yến chiếm tới 70% – mức cao so với thị trường – vừa đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng, vừa phù hợp với xu hướng quà tặng sức khỏe. Đây là một hướng đi thể hiện rõ cam kết của doanh nghiệp trong việc bảo tồn tinh hoa ẩm thực truyền thống, đồng thời đổi mới để thích ứng với đời sống hiện đại.
Hiện nay, công ty đang vận hành một hệ thống hoàn chỉnh từ sản xuất đến phân phối, bao gồm: Hợp tác xã Yến tại Cam Ranh, Khánh Hòa, Nhà máy chế biến, và Showroom tại Hà Nội. Hệ thống đại lý với hơn 50 điểm bán trên cả nước giúp sản phẩm dễ dàng đến tay người tiêu dùng.

Sản phẩm yến hũ của Yến Helen. (Ảnh: BTC)
Bà Bùi Thị Hương – Chủ tịch HĐQT, CEO Yến Helen – nhấn mạnh: "Với một doanh nghiệp địa phương nhưng tầm nhìn toàn cầu, chúng tôi trân trọng niềm tin của người tiêu dùng với sản phẩm, chứng nhận Halal không phải là danh hiệu mà còn là một thách thức để chúng tôi hoàn thiện mình, chúng tôi luôn nỗ lực tạo giá trị trao sản phẩm tốt nhất cho người tiêu dùng."
Trong bối cảnh hội nhập, câu chuyện của yến sào mang đến thông điệp rộng hơn: bảo tồn di sản không tách rời với đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế. Từ một tri thức dân gian, nghề yến đã trở thành di sản được công nhận, gắn liền với không gian văn hóa, du lịch và ẩm thực. Và giờ đây, với chứng nhận Halal, yến sào Việt Nam đã có thêm cơ hội vươn xa, trở thành nhịp cầu giao lưu văn hóa và kinh tế trên bản đồ toàn cầu./.