Cần nâng lên thành Chương trình quốc gia về phát triển văn hóa

Cho ý kiến tại tổ thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải tán thành với chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa ở thời điểm hiện nay và cho rằng, việc đầu tư Chương trình này có đầy đủ căn cứ chính trị, pháp lý, khoa học và thực tiễn; tiếp tục khẳng định các quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của văn hóa đối với sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển bền vững đất nước.

"Văn hóa có vị trí quan trọng, là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước. Vì vậy, thay vì gọi là Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa thì có cần nâng lên thành Chương trình quốc gia về phát triển văn hóa hay không? Kinh nghiệm trên thế giới cho thấy, phát triển con người, phát triển văn hóa là một chiến lược dài hạn của mỗi quốc gia, không chỉ thực hiện trong 10 hay 20 năm như đề xuất được Chính phủ đưa ra tại Tờ trình" - Phó Chủ tịch Quốc hội nêu quan điểm.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, Chương trình quốc gia về phát triển văn hóa sẽ đưa ra những mục tiêu cơ bản, tổng quát, cũng như các giải pháp cơ bản, đặc biệt là đưa ra quan điểm trong dài hạn để tương xứng với vị trí của một chương trình quốc gia. Chương trình sẽ được thực hiện bằng các kế hoạch đầu tư công trung hạn, yêu cầu dự toán ngân sách chi thường xuyên hàng năm phải bố trí cho thực hiện...

Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, xác định theo hướng nêu trên sẽ giải quyết được bài toán vừa bảo đảm có chi thường xuyên, vừa có chi đầu tư công. "Hơn nữa, nếu bây giờ đưa ra ngay danh mục các dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa như đề xuất của Chính phủ thì có chắc chắn về tính khả thi không khi mà điều kiện thực tế có thể thay đổi trong thời gian tới?" - Phó Chủ tịch Quốc hội băn khoăn.

"Cần xây dựng một chương trình tổng thể, Quốc hội quyết định các mục tiêu cơ bản để trên cơ sở đó giao Chính phủ cụ thể hóa trong từng giai đoạn. Ở mỗi giai đoạn, Chính phủ sẽ xác định nhiệm vụ cụ thể, lượng vốn đầu tư thực hiện, thậm chí xác định cả những yếu tố về vật chất, phi vật chất, chính sách hỗ trợ thực hiện…" - ông Nguyễn Đức Hải nói

Cần có những dự án đặc biệt, mang tính đột phá, dẫn dắt

Cho ý kiến tại tổ thảo luận, một số đại biểu Quốc hội tán thành với quy định thực hiện Chương trình ở trong cả nước và ở một số nước trên thế giới chúng ta có quan hệ ngoại giao hoặc có quan hệ văn hóa lâu đời, các quốc gia có công dân Việt Nam đang sinh sống, học tập, lao động và đặc biệt là việc xây dựng Trung tâm văn hóa Việt Nam ở nước ngoài.

ĐBQH Nguyễn Văn Mạnh (Vĩnh Phúc) cho rằng, đây là bước đi mạnh dạn trong quá trình hội nhập văn hóa của nước ta, sẽ góp phần tạo điều kiện quảng bá văn hóa đất nước ra thế giới và cũng là cầu nối, tiếp thu những tinh hoa văn hóa thế giới về Việt Nam.

ĐBQH Lê Thu Hà (Lào Cai) cũng đề nghị cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu, rà soát kỹ, cân đối nguồn vốn thực hiện, trong bối cảnh đất nước còn khó khăn, nhiều chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội đang triển khai cần nguồn vốn, đồng thời điều chỉnh các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ của Chương trình có thứ tự ưu tiên, trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm thực sự hiệu quả, tránh lãng phí.

“Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa cần được hiểu là chương trình đầu tư có mục tiêu ưu tiên của quốc gia cho văn hóa. Do vậy, ngoài chi thường xuyên và nguồn lực xã hội dành cho văn hóa, cần có những dự án đặc biệt, mang tính đột phá, dẫn dắt, định hướng lớn, theo cách “lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư” hay Nhà nước giữ vai trò bảo trợ văn hóa, nghệ thuật để tránh những hệ lụy của kinh tế thị trường ảnh hưởng tiêu cực đến phúc lợi chung của xã hội, trong đó có văn hóa”, đại biểu Lê Thu Hà nêu quan điểm.

Giao nhiệm vụ, mục tiêu cho từng địa phương phù hợp với văn hóa vùng miền

Thảo luận về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 (Chương trình), các đại biểu tại Tổ 8 (gồm Đoàn ĐBQH TP. Cần Thơ và các tỉnh Điện Biên, Vĩnh Long, Bình Định) thống nhất cao với sự cần thiết đầu tư Chương trình.

Các đại biểu kỳ vọng khi được triển khai, Chương trình sẽ góp phần tăng cường nguồn lực đầu tư, đáp ứng yêu cầu phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, để văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc…

Chương trình có tổng mức đầu tư lớn, thực hiện trong thời gian dài, với phạm vi tác động lớn, nhiều nội dung thành phần, rất nhiều chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể và hoạt động chi tiết, đối tượng thụ hưởng rộng.

Để Chương trình đạt mục tiêu, đi vào thực tiễn, tạo chuyển biến tích cực, theo ĐBQH Nguyễn Thị Quyên Thanh (Vĩnh Long), “là thách thức lớn”. Đại biểu đề nghị, cần quyết liệt hơn trong ban hành cơ chế, chính sách khi thực hiện Chương trình này; coi trọng đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng, bố trí cán bộ ở cơ sở thực hiện các nhiệm vụ…

“Văn hóa là lĩnh vực rất rộng, liên quan đến tất cả lĩnh vực trong đời sống xã hội. Vì thế, cần có sự thống nhất cao, phối hợp và tham gia đồng bộ của các cấp, ngành, địa phương. Đặc biệt, cần giao nhiệm vụ, mục tiêu cho từng địa phương phù hợp với văn hóa vùng miền; cũng như cần đánh giá sơ kết, tổng kết để điều chỉnh kịp thời bất cập trong quá trình thực hiện”, đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh đề nghị.