Thừa Thiên Huế nắm giữ vị thế đặc biệt

Với 8 di sản thế giới được UNESCO công nhận, trong đó có 6 di sản độc đáo của riêng mình, Thừa Thiên Huế nắm giữ vị thế đặc biệt không chỉ ở Việt Nam mà còn trong khu vực Đông Nam Á. Sự kết hợp độc đáo giữa di sản vật thể, phi vật thể và tư liệu tạo ra một hệ sinh thái văn hóa - lịch sử toàn diện, mở ra cơ hội phát triển đan xen và bổ trợ cho nhau giữa các ngành.

Theo ông Hoàng Việt Trung, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, lợi thế vượt trội của Huế nằm ở sự đa dạng và tính liên kết của các di sản. Quần thể Di tích Cố đô Huế không chỉ là một công trình kiến trúc đơn thuần, mà còn là nơi lưu giữ âm nhạc cung đình, thơ văn trên kiến trúc, và những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng, hệ thống thủy đạo, cảnh quan, cây xanh,…

Sự giao thoa này tạo ra một trải nghiệm văn hóa tổng thể, khác biệt hoàn toàn so với các di sản đơn lẻ ở các địa phương khác. Điều này mở ra cơ hội phát triển các mô hình du lịch trải nghiệm đa chiều, kết hợp giữa tham quan, thưởng thức nghệ thuật và học hỏi lịch sử. Hơn nữa, sự hiện diện của cả di sản vật thể và phi vật thể tạo điều kiện để Huế phát triển một nền công nghiệp văn hóa và sáng tạo độc đáo.

Ông Hoàng Việt Trung cho hay, trong quy hoạch về di tích, hệ thống di sản Cố đô Huế có 30 giá trị để nhận diện, được chia làm 4 loại: Giá trị văn hóa, lịch sử, con người xứ Huế gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của Cố đô Huế, các công trình kiến trúc, và nghệ thuật cung đình; Giá trị kiến trúc nghệ thuật bao gồm các di tích như Hoàng thành, Lăng tẩm các vị vua triều Nguyễn, cùng các công trình mang phong cách kiến trúc độc đáo; Giá trị sinh thái, cảnh quan và vị thế với các dòng sông, đồi núi và hệ thống cây xanh đặc trưng; Giá trị xã hội thể hiện qua các lễ hội, phong tục, tập quán, và đời sống cộng đồng đậm chất văn hóa.

Từ các giá trị này, có thể nhận thấy tiềm năng, lợi thế để phát huy giá trị, phát triển kinh tế xanh, kinh tế số trên nền tảng di sản tại Quần thể Di tích Cố đô Huế.

Kinh tế từ di sản góp phần phát huy giá trị văn hóa

Một số tiềm năng, lợi thế tại Quần thể Di tích Cố đố Huế có thể phát triển kinh tế xanh trên nền tảng di sản có thể kể đến như: "Không gian di sản y học – Thái Y Viện", đây không chỉ là biểu tượng văn hóa mà còn chứa đựng giá trị kinh tế thông qua khai thác du lịch và dịch vụ y học cổ truyền. Điều này không chỉ tạo ra cơ hội phát triển du lịch y tế mà còn đóng góp vào sự phát triển của ngành y học nói chung.

"Hệ thống thủy đạo tại Huế" với các dòng sông trong Hoàng Thành, kết nối ra các sông Ngự Hà, sông Đông Ba là di sản độc đáo vừa mang giá trị lịch sử vừa sở hữu tiềm năng khai thác kinh tế to lớn. Tại đây có thể phát triển du lịch đường thủy, dịch vụ ẩm thực trên sông, tổ chức các chương trình tái hiện không gian lịch sử và văn hóa cung đình. Khai thác tốt tiềm năng này sẽ góp phần tăng thời gian lưu trú và chi tiêu của du khách khi đến Huế. Khai thác tài nguyên du lịch một cách bền vững, giảm áp lực lên các khu vực di tích cố định. Bên cạnh đó, tạo cơ hội việc làm cho người dân ven sông.

"Không gian Thượng Thành" là một phần của Hoàng thành Huế, không chỉ mang ý nghĩa lịch sử mà còn là khu vực giàu tiềm năng để phát triển các hoạt động du lịch trải nghiệm, kết hợp với không gian xanh bao quanh. Các hoạt động trải nghiệm trên Thượng Thành như đi bộ, đạp xe, dã ngoại… sẽ giúp cho du khách khám phá kiến trúc cổ kính, hiểu tính chất lịch sử qua các giai đoạn của triều Nguyễn. Hình thành các hoạt động này sẽ tăng thêm sản phẩm du lịch, thu hút đa dạng đối tượng khách. Góp phần bảo vệ và nâng cao giá trị của không gian xanh, cải thiện môi trường đô thị. Kích thích sự tham gia của cộng đồng địa phương vào các hoạt động du lịch.

"Giáo dục di sản" là một phương thức quan trọng để truyền tải giá trị văn hóa, lịch sử đến thế hệ trẻ. Những năm qua, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã phối hợp với Sở GD&ĐT tỉnh Thừa Thiên Huế, các trường học đã tổ chức đón gần 29.200 học sinh và giáo viên đến tham quan các di tích. Đây được xem là kênh có thể khai thác kinh tế gián tiếp thông qua các sản phẩm và dịch vụ liên quan.

"Festival văn hóa và các sự kiện nghệ thuật" là cách hiệu quả để quảng bá di sản văn hóa Huế đến với bạn bè trong nước và quốc tế. Đây cũng là dịp để tăng cường giao lưu văn hóa, kích cầu du lịch và tạo ra các giá trị kinh tế từ các hoạt động dịch vụ đi kèm. Các sự kiện góp phần gia tăng lượng khách du lịch trong và ngoài nước. Tạo cơ hội cho các doanh nghiệp, nghệ nhân quảng bá sản phẩm và dịch vụ. Xây dựng thương hiệu Huế như một điểm đến văn hóa đẳng cấp quốc tế.

Ngoài ra, thời gian qua Thừa Thiên Huế đã tiên phong áp dụng công nghệ số để phát huy giá trị di sản, mang lại nhiều lợi ích về kinh tế và văn hóa. Một số kết quả có thể kể đến như: Đã scan dữ liệu 3D các công trình kiến trúc quan trọng để lưu trữ dữ liệu, đồng thời phục vụ tái hiện trong môi trường số; Định danh số cho cổ vật, tạo ra không gian số museehue.vn và các sản phẩm phái sinh; Xây dựng bảo tàng số và các sản phẩm 3D mapping; Ứng dụng thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR) tái hiện các công trình đã mất và cho phép du khách khám phá di sản bằng công nghệ hiện đại….

Ông Hoàng Việt Trung đánh giá, Huế có lợi thế vượt trội trong việc phát triển kinh tế xanh, kinh tế số lấy di sản làm nền tảng. Sự kết hợp độc đáo giữa các loại hình di sản tạo ra cơ hội phát triển đan xen giữa du lịch, văn hóa, giáo dục, công nghệ và sáng tạo, không chỉ bảo tồn và phát huy di sản mà còn tạo ra động lực mới cho sự phát triển kinh tế - xã hội

"Phát triển kinh tế từ giá trị di sản không chỉ mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp mà còn góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử. Các mô hình như khai thác Thái Y Viện, hệ thống thủy đạo, du lịch trải nghiệm trên Thượng Thành, giáo dục di sản và tổ chức Festival văn hóa đã chứng minh tiềm năng lớn của di sản Huế trong việc xây dựng nền kinh tế bền vững.

Có thể thấy việc phát triển kinh tế xanh, kinh tế số không chỉ là yêu cầu cấp bách mà còn là cơ hội để Thừa Thiên Huế tối ưu hóa giá trị cảnh quan và sinh thái. Bên cạnh đó, sự đa dạng của các di sản đã được UNESCO công nhận cũng tạo nền tảng vững chắc để Huế phát triển thành một thành phố Festival đẳng cấp quốc tế", ông Hoàng Việt Trung nhìn nhận.