Điện Biên được biết đến là mảnh đất lịch sử gắn với chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”. Những di tích như: Đồi A1, Hầm Đờ-cát-tơ-ri, Tượng đài Chiến thắng Điện Biên Phủ, Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, Sở Chỉ huy chiến dịch Mường Phăng hay Đền thờ các anh hùng liệt sĩ tại Chiến trường Điện Biên Phủ,… được đầu tư xây dựng, tôn tạo đã đáp ứng nhu cầu tham quan, tìm hiểu lịch sử của đông đảo du khách trong nước và quốc tế.

Nhưng ít ai biết rằng, ngoài thế mạnh du lịch lịch sử Điện Biên còn là mảnh đất giàu tiềm năng về du lịch nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe với hệ thống suối khoáng nóng, các homestay được đầu tư quy hoạch hay du lịch sinh thái, khám phá cảnh quan thiên nhiên và trải nghiệm bản sắc văn hóa của 19 dân tộc.

Trong định hướng phát triển du lịch tỉnh Điện Biên đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 nêu rõ: Phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh trên cơ sở khai thác hiệu quả các tiềm năng, lợi thế dựa trên ba trụ cột chính là: Du lịch lịch sử - tâm linh; du lịch bản sắc văn hóa dân tộc, khám phá cảnh quan thiên nhiên; du lịch nghỉ dưỡng, giải trí, chăm sóc sức khỏe. Trong thế chân kiềng đó, các di sản văn hóa của 19 dân tộc tiếp tục đóng vai trò quan trọng phát triển du lịch, đưa ngành công nghiệp không khói sớm trở thành mũi nhọn của tỉnh.

Điện Biên có cộng đồng 19 dân tộc cùng chung sống. Mỗi dân tộc đều có những nét văn hóa đặc trưng riêng tạo nên bức tranh tổng thể đa sắc màu có sức thu hút, hấp dẫn đối với du khách.

Đến Điện Biên, ngược về phía Bắc hơn 100km, thị xã Mường Lay nổi bật bởi những dãy nhà sàn mái đá tựa lưng vào núi, nằm san sát nhau dọc hai bên sông Đà tạo nên khung cảnh vừa thơ mộng, quyến rũ vừa độc đáo riêng có. Ở nơi giao nhau của 3 con sông gồm: Sông Đà, sông Nậm Na và suối Nậm Lay là địa bàn sinh sống của 9 cộng đồng dân tộc, trong đó dân tộc Thái chiếm 70% dân số, chủ yếu là người Thái trắng.

Người Thái nơi đây vẫn lưu giữ những di sản văn hóa, nghi thức truyền thống độc đáo của người Thái trắng như: Lễ hội đua thuyền đuôi én, lễ Kin Pang Then, xòe Thái cổ. Đặc biệt, là nếp nhà sàn lợp bằng đá đen, đây là nét kiến trúc truyền thống được cộng đồng người Thái giữ gìn và bảo tồn bao đời nay.

Không chỉ độc đáo bởi những nếp nhà sàn lợp bằng đá đen nằm ven dòng sông Đà, thị xã Mường Lay có 2 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia là Nghệ thuật xòe Thái và Lễ hội Kin Pang Then của người Thái trắng. Để phát triển du lịch, địa phương này đã khai thác các lợi thế, tiềm năng phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống. Một số lễ hội truyền thống đặc sắc của đồng bào dân tộc như: Lễ hội đua thuyền đuôi én được khôi phục, phục dựng, thu hút hàng chục nghìn du khách đến tham quan, trải nghiệm.

Huyện Tủa Chùa cũng có tiềm năng phát triển du lịch với hệ thống các hang động được công nhận di tích cấp quốc gia, cấp tỉnh; quần thể 100 cây chè Tuyết Shan cổ thụ hàng trăm năm tuổi tại xã Sín Chải được công nhận là Cây di sản Việt Nam. Huyện đang tập trung khai thác thế mạnh vốn có, đầu tư phát triển du lịch khám phá, trải nghiệm tạo dấu ấn đặc sắc cho du khách khi ghé thăm.

Đến với Tủa Chùa, du khách sẽ được trải nghiệm các nét văn hóa đặc sắc bản địa đã được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia như: Khèn Mông, xòe Thái, nghề làm giày thêu của người Xạ Phang, nghề thêu trang phục của dân tộc Mông và hòa mình vào không gian văn hóa vùng cao đặc trưng ở Hội xuân, chợ phiên, chợ đêm.

Và còn nhiều, rất nhiều tiềm năng đang được các địa phương quan tâm, khai thác, phát triển thành các sản phẩm du lịch đặc trưng. Để biến tiềm năng, lợi thế thành cơ hội phát triển, Sở Văn hóa,Thể thao và Du lịch đang tập trung triển khai các hoạt động hợp tác quốc tế và trong khu vực nhằm đẩy mạnh hoạt động liên kết với các tỉnh Bắc Lào, Đông bắc Thái Lan để hình thành các tua, tuyến du lịch quốc tế và theo vòng cung Tây Bắc. Góp phần quảng bá, xây dựng Điện Biên trở thành điểm đến hấp dẫn của vùng Trung du miền núi phía Bắc vào năm 2025./.