Thực hiện Kết luận số 80-KL/TW ngày 20/6/2020 của Ban Bí thư về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân, Kế hoạch hoạt động của Hội đồng Phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật Trung ương theo Quyết định số 04/QĐ-HĐPH ngày 12/1/2022, Kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) Ngành VHTTDL năm ban hành theo Quyết định số 3114/QĐ-BVHTTDL ngày 7/12/2021, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức cuộc thi "Sáng kiến, mô hình phổ biến, giáo dục pháp luật hiệu quả thông qua hoạt động văn hóa ở cơ sở" (sau đây viết tắt là Cuộc thi).

Cuộc thi nhằm tìm kiếm, tôn vinh, nhân rộng những sáng kiến, mô hình phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua hoạt động văn hóa ở cơ sở đang được triển khai trong thực tiễn hoặc có thể áp dụng rộng rãi, hiệu quả vào thực tiễn.

Để tăng cường chất lượng, hiệu quả công tác PBGDPL đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới theo Kết luận 80-KL/TW và Chỉ thị 32-CT/TW của Ban Bí thư và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, của Hội đồng Phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật Trung ương với tinh thần hướng về cơ sở, lấy người dân làm trung tâm, hiệu quả thước đo của công tác PBGDPL và là khâu đầu vào trong tổ chức thi hành pháp luật, xây dựng và nhân rộng các mô hình hay, các làm hiệu quả gắn với từng chủ đề nội dung, đối tượng việc Bộ VHTTDL tổ chức Cuộc thi "Sáng kiến, mô hình phổ biến, giáo dục pháp luật hiệu quả thông qua hoạt động văn hóa ở cơ sở" rất thiết thực.

Cuộc thi được phát động từ ngày 14/4/2022 và kết thúc nhận bài dự thi ngày 30/9/2022. Trong thời gian diễn ra, cuộc thi đã nhận được sự quan tâm hưởng ứng của đông đảo các tầng lớp nhân dân; các lực lượng bộ đội biên phòng, các tổ, đội tuyên truyền lưu động, các đo n viên thanh niên, sinh viên... với các bài thi phong phú, đa dạng, phản ánh thực tiễn, cơ sở.

Theo Bộ VHTTDL, qua hơn 5 tháng phát động Cuộc thi, Bộ VHTTDL nhận được chỉ đạo của Thường trực Hội đồng Phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật Trung ương, sự phối hợp của Bộ Tư pháp, một số bộ, ban, ngành, đoàn thể ở Trung ương, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật các cấp và sự tham gia vào cuộc của Sở VHTTDL, Sở VHTT các địa phương đã động viên, thu hút, khuyến khích đông đảo các tầng lớp nhân dân hưởng ứng tham gia Cuộc thi.

Cuộc thi cũng đã nhận được sự quan tâm của đông đảo các tổ chức và cá nhân trên khắp cả nước. Điển hình có sự tham gia của các đơn vị thuộc Cục chính trị Bộ Tư lệnh bộ đội Biên phòng, các đơn vị thuộc Sở VHTTDL tỉnh Bắc Ninh, Sở VHTTDL tỉnh Cà Mau, khoa luật trường Đại học Văn hóa Hà Nội, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Lạng Sơn, trường THCS Cảnh Hưng, Tiên Du, Bắc Ninh, Công an xã Quản Bạ, Hà Giang, Công an xã Cẩm Tú, Thanh Hóa, …

Bên cạnh yếu tố về vùng miền, các bài dự thi còn có sự đa dạng về tuổi tác, có những bài thi đến từ các em học sinh THCS với độ tuổi khoảng 11 – 14, cũng có những bài dự thi đến từ các cụ ông, cụ bà có độ tuổi ngoài 80, như bài dự thi của cụ Trần Ngọc Uy, sinh năm 938. Các bài dự thi không chỉ đa dạng về vùng miền, đa dạng về thành phần tri thức, độ tuổi mà còn có sự đa dạng về dân tộc như dân tộc Tày, Hoa, Khmer, Mường,…

Kết quả kết thúc thời gian phát động, ban tổ chức đã nhận được tổng số 1015 bài dự thi gồm 191 bài tập thể và 825 bài cá nhân. Các bài dự thi được gửi về từ 40 tỉnh thành trên cả nước, trong đó có một số địa phương có số cá nhân, tập thể tham gia đông đảo như: tỉnh Bắc Ninh (277 bài), tỉnh Cà Mau (124 bài), lực lượng Bộ đội Biên phòng (166 bài)…

Về chủ đề nội dung của các bài dự thi, theo Bộ VHTTDL, nội dung chủ đề phổ biến giáo dục pháp luật phong phú, gồm: pháp luật về thủy sản, bảo vệ môi trường, phòng chống ma túy, phòng chống bạo lực gia đình, kinh tế, văn hóa, xã hội, an toàn giao thông, trẻ em,…lànhững quy định pháp luật sát với thực tiễn cơ sở.

Về phạm vi, đối tượng áp dụng của các bài dự thi, phạm vi đối tượng áp dụng đa dạng như: trường học, khu vực biên giới, các thôn, xã, huyện biên giới, quần chúng nhân dân địa phương nơi các chiến sĩ bộ đội đóng quân,…địa bàn hoạt động của các tổ đội tuyên truyền văn nghệ, điện ảnh.

Về hình thức tổ chức thực hiện của các bài dự thi, hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật đề cập trong các bài thi phong phú, sinh động, sát thực tiễn bao gồm: lồng ghép sinh hoạt văn hóa, tiểu phẩm, phiên tòa giả định, trưng các loại sách, báo, tạp chí pháp luật, phát loa lưu động, phục vụ sách lưu động, tổ chức cuộc thi ảnh, tổ chức các tiết mục hát, múa, tiểu phẩm hài liên quan đến pháp luật, sinh hoạt dưới cờ, câu lạc bộ,…

Về tác động hiệu quả sáng kiến của các bài thi, nhiều sáng kiến, mô hình dự thi đã được áp dụng và phát huy hiệu quả trên thực tiễn góp phần nâng cao nhận thức, ý thức của nhân dân tuân thủ pháp luật. Giúp cho đối tượng được tuyên truyền hiểu rõ nội ung được tuyên truyền một cách dễ nhớ, dễ hiểu.

Về đánh giá tính khả thi, nhân rộng mô hình của các bài dự thi, Bộ VHTTDL cho biết, nhiều sáng kiến mô hình có tính khả thi, phù hợp với đối tượng trên địa bàn, đã đang được phổ biến nhân rộng như mô hình: tuyến biên giới, trong trường học,… Nhiều mô hình đã được áp dụng từ năm 2017 – 2018 đến nay.

Bộ VHTTDL cho biết, ngay sau khi tổ chức Lễ tổng kết và trao giải Cuộc thi, Ban Tổ chức Cuộc thi sẽ triển khai xây dựng tài liệu hướng dẫn, giới thiệu các sáng kiến, mô hình PBGDPL hiệu quả, từ đó phổ biến, nhân rộng các sáng kiến, mô hình, cách làm hay về PBGDPL thông qua các hoạt động văn hóa ở cơ sở trong thực tiễn, đặc biệt là đối với đối tượng là đồng bào các dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Việc PBGDPL linh hoạt, từ thực tiễn cơ sở thông qua các hoạt động văn hóa cơ sở đã không chỉ góp phần để pháp luật đi vào cuộc sống, mà còn mang hơi thở của cuộc sống đến với các quy định của pháp luật.

Trên cơ sở thể lệ Cuộc thi, Ban Giám khảo đã ban hành quy chế chấm thi và lựa chọn được 10 giải tập thể, 11 giải cá nhân. Một số mô hình sáng kiến tiêu biểu tham dự cuộc thi đã được lựa chọn như: mỗi tháng một bộ luật; tổ chức biểu diễn tuyên truyền lưu động gắn với phổ biến giáo dục pháp luật; tuyên truyền viên pháp luật ở cơ sở; tổ chức cuộc thi hùng biện dưới cờ; an toàn giao thông hạnh phúc mọi người, mọi nhà; ngôi nhà trí tuệ…

Theo đánh giá chung của Bộ VHTTDL, Cuộc thi đã nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao, kịp thời của Lãnh đạo Bộ, sự phối hợp chặt chẽ của các Bộ, ngành, đoàn thể ở Trung ương (Bộ Tư pháp, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh) sự vào cuộc của các cơ quan truyền thông, báo chí.

Cuộc thi được triển khai nghiêm túc, bài bản và đảm bảo đúng tiến độ đề ra theo Kế hoạch với sự làm việc trách nhiệm của các thành viên Ban Tổ chức, Tổ Thư ký giúp việc và các cơ quan, đơn vị có liên quan. Cuộc thi là nhiệm vụ trọng tâm và có ý nghĩa rất quan trọng đối với công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong năm 2022 và được đánh giá là một hoạt động có sức lan tỏa mạnh mẽ về mục đích, ý nghĩa trong công tác phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật, đặc biệt là thông qua các hoạt động văn hóa ở cơ sở. Việc tổ chức Cuộc thi đã giúp nâng cao hiểu biết, nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của nhân dân thông qua các hoạt động văn hóa ở cơ sở./.