Sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời, thể theo nguyện vọng của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã quyết định xây dựng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Bảo tàng về Người. Ngày 25/11/1970, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ra Nghị quyết số 206-NQ/TW về việc thành lập Ban phụ trách xây dựng Bảo tàng Hồ Chí Minh, đến nay vừa tròn 50 năm.

Bảo tàng Hồ Chí Minh - công trình văn hóa lớn về Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất Hồ Chí Minh, đồng thời cũng là một biểu tượng cao đẹp của tình đoàn kết quốc tế, tình hữu nghị Việt Nam - Liên Xô. Công trình Bảo tàng được khởi công xây dựng ngày 31/8/1985. Thời gian trực tiếp xây dựng công trình chỉ diễn ra 5 năm, nhưng quá trình chuẩn bị về mọi mặt cho sự ra đời ấy kéo dài đến 20 năm với biết bao khó khăn và thử thách.

Ngày 19/5/1990, Bảo tàng Hồ Chí Minh đã khánh thành, đúng vào dịp kỷ niệm 100 năm Ngày sinh của Người, cũng chính là ngày đầu tiên Bảo tàng mở cửa đón khách tham quan.

50 năm kể từ khi ra đời, trong đó có 30 năm chính thức mở cửa đón khách tham quan, Bảo tàng Hồ Chí Minh đã đón tiếp hơn 30 triệu lượt khách, trong đó có gần 7 triệu lượt khách quốc tế. Công tác trưng bày, triển lãm chuyên đề của Bảo tàng được đánh giá cao, luôn đổi mới theo hướng hiện đại, thu hút được sự quan tâm của đông đảo công chúng. Sau 50 năm, Kho Cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh hiện đang lưu giữ khoảng 170.000 tài liệu, hiện vật, trong đó có nhiều tài liệu, hiện vật gốc, độc bản, đặc biệt quý hiếm.

Bảo tàng Hồ Chí Minh là bảo tàng đầu hệ trong Hệ thống các bảo tàng và di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh trải dài trên khắp cả nước. Trong những năm qua, Bảo tàng Hồ Chí Minh đã giữ vững và làm tròn vai trò hướng dẫn về nghiệp vụ cho các đơn vị trong Hệ thống. Mối quan hệ giữa Bảo tàng Hồ Chí Minh và các đơn vị chi nhánh không ngừng được củng cố và phát triển. Các đơn vị cùng nhau đoàn kết, phát huy tốt giá trị di sản Hồ Chí Minh với nhân dân trong nước và bạn bè quốc tế.

Bảo tàng có mối quan hệ đối ngoại truyền thống tốt đẹp với các cơ quan, tổ chức và các nhà khoa học ở một số nước như: Liên bang Nga, Trung Quốc, Pháp, Mỹ, Thái Lan, Lào... Trong những năm gần đây, Bảo tàng đã thiết lập, mở rộng quan hệ hợp tác với một số đối tác mới như Israel, Italia, Bungari... thông qua đó giúp Bảo tàng tăng cường hoạt động trao đổi, nghiên cứu, sưu tầm, bảo tồn và phát huy các di tích về Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Sau 50 năm, hình ảnh và thương hiệu Bảo tàng Hồ Chí Minh ngày càng được biết đến rộng rãi không chỉ ở Việt Nam mà còn ở nhiều nước trên thế giới. Không gian, cảnh quan bên trong và bên ngoài Bảo tàng từng bước được chỉnh trang, hoàn thiện.

Hệ thống nhận diện thương hiệu của Bảo tàng được đổi mới theo hướng hiện đại, đồng bộ, chuyên nghiệp, phù hợp với xu thế của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Bảo tàng Hồ Chí Minh đã trở thành một trung tâm giáo dục về truyền thống cách mạng, là điểm đến thân thiết của đồng bào, đồng chí cả nước, một địa điểm tham quan yêu thích của bạn bè khắp năm châu mỗi khi đến với Thủ đô Hà Nội.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, Thứ trưởng Tạ Quang Đông chúc mừng các thế hệ lãnh đạo, công chức, viên chức, người lao động Bảo tàng Hồ Chí Minh đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ nghiên cứu, sưu tầm tài liệu, hiện vật, chuẩn bị nội dung, thiết kế mỹ thuật, tổ chức trưng bày, giới thiệu một cách toàn diện, chân thực và sinh động nhất tới đông đảo công chúng trong và ngoài nước về Bác Hồ muôn vàn kính yêu; đồng thời khẳng định vai trò của một thiết chế văn hóa luôn đi đầu trong việc tuyên truyền và triển khai có hiệu quả các cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh".

Thứ trưởng khẳng định, với vị thế của một bảo tàng đầu hệ, Bảo tàng Hồ Chí Minh đã và đang thực hiện tốt công tác hướng dẫn về khoa học, nghiệp vụ cho toàn hệ thống các bảo tàng và di tích lưu niệm về Chủ tịch Hồ Chí Minh trong cả nước.

Những nỗ lực, cố gắng của mình trong suốt nửa thế kỷ qua, Bảo tàng Hồ Chí Minh đã vinh dự được Đảng và nhà nước ghi nhận, đánh giá cao bằng những phần thưởng cao quý như: Huân chương Lao động hạng Nhất (1994), Huân chương Độc lập hạng Ba (2000), Huân chương Hữu nghị của Nhà nước CHDCND Lào (2012), Huân chương Độc lập hạng Nhì (2005), Huân chương Độc lập hạng Nhất (2010), Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (2014)… cùng nhiều phần thưởng cao quý khác; đặc biệt là sự trân trọng, tín nhiệm của các cơ quan hữu quan, các bảo tàng, di tích trong và ngoài hệ thống; cùng những lời khen ngợi, tình cảm của nhân dân mọi miền đất nước, bạn bè quốc tế…

Thứ trưởng Tạ Quang Đông tin tưởng, với sứ mệnh cao cả của mình, bằng tất cả trách nhiệm, lòng kính yêu dành cho Bác, đội ngũ lãnh đạo, viên chức, người lao động của Bảo tàng Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục đoàn kết, phát huy những mặt mạnh, khắc phục những tồn tại, khó khăn, giữ vững ổn định nội bộ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước và nhân dân tin tưởng giao phó./.