Hỗ trợ xây mới nhiều công trình

TP Bắc Giang có 151 thôn, tổ dân phố; toàn bộ đều có NVH song nhiều nhà nhỏ hẹp, xuống cấp, chưa đạt về quy mô, diện tích theo quy định. Thực hiện "Đề án phát triển hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở trên địa bàn thành phố giai đoạn 2022-2024", UBND TP Bắc Giang dành gần 530 tỷ đồng để hỗ trợ xây dựng, sửa chữa 127 NVH, 30 sân thể thao.

Hơn 1 năm qua, trên địa bàn TP có 48 NVH thôn, tổ dân phố được xây dựng, đưa vào sử dụng. Theo kế hoạch năm nay số NVH xây mới ở các phường, xã là 43, sửa chữa 6 nhà. Ông Nguyễn Hữu Đính, Phó Chủ tịch UBND TP Bắc Giang cho biết: Đối với NVH xây mới và sửa chữa, TP hỗ trợ 95% tổng giá trị quyết toán công trình nhưng không quá 3,5 tỷ đồng mỗi nhà.

Công tác quản lý, sử dụng hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao, trong đó có NVH được TP quan tâm chỉ đạo thực hiện có hiệu quả. 100% thôn, tổ dân phố xây dựng nội quy sử dụng và hoạt động của NVH. Nhiều NVH được người dân mượn tổ chức các đám cưới, bảo đảm tiết kiệm, văn minh, mỹ quan đô thị.

Hiện toàn tỉnh có hơn 2,1 nghìn NVH thôn, bản, tổ dân phố, trong đó hơn 80% đạt tiêu chuẩn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL). Ngoài TP Bắc Giang, một số huyện có cơ chế hỗ trợ kinh phí đối với các thôn, tổ dân phố khi xây dựng, sửa chữa công trình. Đơn cử, huyện Tân Yên hỗ trợ 25% kinh phí xây mới tổng giá trị công trình NVH (mức hỗ trợ không quá 100 triệu đồng/nhà); 20% kinh phí sửa chữa (không quá 50 triệu đồng/nhà), đồng thời hỗ trợ kinh phí mua sắm thiết bị phục vụ hoạt động NVH.

Giai đoạn 2021- 2025, huyện Yên Dũng hỗ trợ kinh phí xây 20 NVH ở những thôn, tổ dân phố chưa có NVH hoặc đã có nhưng chưa đạt tiêu chuẩn theo quy định; mỗi NVH xây dựng mới được UBND huyện hỗ trợ 500 triệu đồng. Giai đoạn 2020 - 2025, UBND huyện Việt Yên hỗ trợ đầu tư xây dựng 10 NVH đối với các thôn, tổ dân phố chưa có NVH hoặc NVH đã xuống cấp.

Ở huyện Lạng Giang, công tác này được triển khai tích cực, điển hình như xã Nghĩa Hưng. Toàn xã có 8 thôn với 1,6 nghìn hộ, phần lớn làm nông nghiệp. Năm 2021, xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM) nâng cao, hiện 4/8 thôn đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.

Theo ông Hoàng Minh Thành, Chủ tịch UBND xã, trong xây dựng NTM kiểu mẫu, xã chọn văn hóa là tiêu chí nổi trội để tập trung triển khai, trong đó có xây dựng, cải tạo, nâng cấp NVH. Từ năm 2021 đến nay, xã xây dựng mới 4 NVH, kinh phí từ 1,2 đến 1,5 tỷ đồng/nhà, trong đó có sự đóng góp rất lớn của nhân dân; hỗ trợ, cải tạo 3 NVH.

Các NVH đều có công trình phụ trợ (bếp, hệ thống nhà vệ sinh, sân thể thao, khuôn viên), đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, TDTT, vui chơi, giải trí của người dân. NVH thôn Bờ Lở trước kia diện tích chỉ 60 m2, thiếu chỗ ngồi, việc tổ chức các sự kiện đông người của thôn gặp nhiều khó khăn. Từ khi được xây mới năm 2021 với diện tích hơn 200 m2 cùng hơn 500 m2 khuôn viên, sân thể thao, NVH đã thu hút đông đảo thành viên các câu lạc bộ (dưỡng sinh, văn nghệ, dân vũ) tham gia sinh hoạt, góp phần gắn kết tình cảm nhân dân, hạn chế phát sinh các tệ nạn xã hội, giữ gìn an ninh trật tự thôn xóm.

Khắc phục bất cập

Qua đánh giá của ngành chức năng, nhìn chung, các NVH xây mới đáp ứng đủ tiêu chí theo quy định, có đầy đủ trang thiết bị hoạt động như bàn ghế, thiết bị âm thanh, tủ sách, ti vi. Ở nhiều địa phương, số lượng NVH được đầu tư xây dựng đạt và vượt mục tiêu kế hoạch đề ra chiếm tỷ lệ lớn, nhất là những xã đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. Đa số các NVH được khai thác, phát huy tốt công năng sử dụng tại cộng đồng; góp phần tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, TDTT, xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, NTM, đô thị văn minh.

Bên cạnh những nơi huy động tốt nguồn lực đầu tư xây dựng, khai thác, sử dụng hiệu quả NVH ở thôn, bản, tổ dân phố, công tác này ở nhiều nơi vẫn còn bộc lộ yếu kém. Nhiều NVH chưa phát huy hết công năng sử dụng, hoạt động còn nghèo nàn, chỉ mở cửa khi họp dân hoặc vào dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn. Ở một số địa phương, sau khi sáp nhập thôn, bản, tổ dân phố vẫn còn NVH cũ diện tích nhỏ, quy mô chưa đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt, tổ chức sự kiện của cộng đồng.

Có những NVH xây lâu năm, muốn cải tạo hay xây mới nhưng gặp khó khăn về quỹ đất. Đơn cử như NVH tổ dân phố 4B, phường Trần Nguyên Hãn (TP Bắc Giang) xây dựng từ nhiều năm trước, nằm ngay trục đường Trần Nguyên Hãn, diện tích bên trong khoảng 70 m2 (không có sân, khuôn viên). Trong khi tổ dân phố có khoảng 200 hộ với hơn 700 nhân khẩu.

Nhiều sự kiện tổ dân phố tổ chức do không đủ chỗ ngồi, bà con phải ngồi ngoài hiên. Hay như NVH thôn Vĩnh An, xã Song Mai (TP Bắc Giang) sau khi sáp nhập thôn Hà và Vĩnh An làm một, hiện NVH diện tích hơn 100 m2, việc sinh hoạt cộng đồng gặp khó khăn. Được biết, đối với NVH tổ dân phố 4B, TP Bắc Giang có chủ trương cải tạo, nâng cấp; NVH thôn Vĩnh An sẽ xem xét, quy hoạch xây mới.

Ông Nguyễn Sĩ Cầm, Phó Giám đốc Sở VHTTDL cho biết: Để khắc phục những hạn chế, Sở sẽ tiếp tục tham mưu với UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, huy động các nguồn lực đầu tư xây dựng; quản lý, sử dụng, phát huy hiệu quả hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao ở cơ sở, trong đó có NVH ở các thôn, bản, tổ dân phố.

Trong quy hoạch, xây dựng cần đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải, đồng thời phù hợp nhu cầu, điều kiện KT-XH ở mỗi nơi để mỗi công trình đạt chuẩn theo quy định, phát huy công năng sử dụng. Rà soát, nắm bắt cụ thể số NVH sau sáp nhập thôn, tổ dân phố làm cơ sở phối hợp với các cơ quan liên quan đề xuất UBND tỉnh có giải pháp tháo gỡ, đặc biệt đối với các huyện gặp khó khăn khi bố trí nguồn kinh phí, quỹ đất.

Cùng đó, đổi mới nội dung, nâng cao chất lượng, hiệu quả, đa dạng hóa các hoạt động văn hóa, văn nghệ, TDTT tại các NVH gắn với nhu cầu của người dân. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của chính quyền cơ sở trong quản lý, sử dụng nhằm phát huy hiệu quả hoạt động của các NVH; phục vụ thiết thực đời sống tinh thần của nhân dân.